Heraldyczny program na relikwiarzowym gotyckim krzyżu sandomierskim. Studium źródłoznawcze

• Authors: Paweł Stróżyk

Title variants

EN

The heraldic programme on the Gothic reliquary cross of Sandomierz A critical study of a historical source

Abstracts

EN

The paper describes and analyses a group of six coats-of-arms engraved on the foot of a Gothic reliquary cross from the 14th-15th centuries (the object is not uniform) in the collection of the Museum in Sandomierz. The cross proper with enamelled plates was made in the 14th century, while in the 15th a reliquary box was added with a foot, on which the coats-of-arms were placed. The analysis of the heraldic programme indicates that the armorial group should be dated to 1440 and linked to the person of King Władysław III (of Varna). Therefore, the dating of the reliquary box and the foot of the cross, accepted so far by the literature as the second half of the 15th century, should be corrected to the years 1439-1440, while the added elements should be recognised – contrary to earlier opinions – as a foundation of King Władysław III.

PL

Artykuł opisuje i analizuje zespół sześciu herbów wygrawerowanych na stopie gotyckiego krzyża relikwiarzowego z XIV-XV wieku (obiekt nie jest jednorodny), znajdującego się w muzeum w Sandomierzu. Krzyż właściwy z emaliowanymi plakietami został wykonany w XIV wieku, a w wieku XV dodano mu puszkę relikwiarzową i podstawę, na której umieszczono herby. Analiza programu heraldycznego wskazuje, że zespół herbów należy datować na 1440 rok i łączyć z osobą króla Władysława III (Warneńczyka). Tym samym, przyjęte dotąd w literaturze przedmiotu datowanie puszki relikwiarzowej i podstawy krzyża na drugą połowę XV wieku należy skorygować na lata 1439-1440, a dorobione wówczas elementy krzyża uznać – wbrew starszym poglądom – za królewską fundację Władysław III.

Keywords

EN

Sandomierz; reliquary; late gothic goldsmithing; Jagiellonian heraldry; White Eagle and Pogoń; King Władysław III (of Varna)

PL

krzyż sandomierski; złotnictwo późnogotyckie; herby; heraldyka Jagiellonów; Władysław III (Warneńczyk)

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Roczniki Historyczne
• Year: 2023
• Volume: 88
• Pages: 77-121

Dates

published

2023

Contributors

author

Paweł Stróżyk

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000310633760

Identifiers

DOI

10.12775/RH.2022.03

Biblioteka Nauki

28763466