„Notatki w sprawie ukraińskiej” Romana Knolla z grudnia 1917 r.

• Authors: Jan Jacek Bruski , Mariusz Korzeniowski

Title variants

EN

“Notes on the Ukrainian Question” from December 1917 by Roman Knoll

Abstracts

EN

The article presents a little-known memorial drawn up in December 1917 by a leading activist of the Polish Democratic Centre in Ruthenia and, later on, a prominent diplomat Roman Knoll. In the memorial, the author presented a synthetic assessment of the revolutionary events on the Dnieper and outlined a programme of action for the reborn Polish state with regard to Ukraine. The thoughts contained in this document, which Knoll developed in the following period, significantly influenced the formulation of the Piłsudski camp’s eastern policy.

PL

W artykule prezentowany jest mało znany memoriał z grudnia 1917 r., sporządzony przez czołowego działacza Polskiej Centrali Demokratycznej na Rusi, późniejszego wybitnego dyplomatę, Romana Knolla. Autor przedstawił w nim syntetyczną ocenę wydarzeń rewolucyjnych nad Dnieprem i zarysował program działań odradzającego się państwa polskiego wobec Ukrainy. Myśli zawarte w tym dokumencie, rozwijane przez Knolla w następnym okresie, wywarły istotny wpływ na formułowanie się założeń polityki wschodniej obozu piłsudczykowskiego.

Keywords

EN

Roman Knoll; Polish Democratic Centre in Ruthenia; Ukrainian Central Council; Polish-Ukrainian relations

PL

Roman Knoll; Polska Centrala Demokratyczna na Rusi; Ukraińska Centralna Rada; stosunki polsko-ukraińskie

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
• Year: 2022
• Volume: 57
• Issue: 2
• Pages: 163-191

Dates

published

2022

Contributors

author

Jan Jacek Bruski

• Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

• https://orcid.org/0000000175957278

author

Mariusz Korzeniowski

• Wydział Historii i Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000192453987

References

• Archiwum Akt Nowych w Warszawie: Akta Romana Knolla, sygn. 1
• Biblioteka Narodowa w Warszawie: D. Sęp-Szarzyński, Polski Związek Polityczny na Rusi 1914–1921, akc. 8746/1
• Wojskowe Biuro Historyczne w Warszawie: Kolekcje i rękopisy, sygn. I 400.2832, I 400.2837, I 400.2838
• Dunin-Kozicka M., Dziedzice myśli. Opowieść historyczna, Lwów 1930.
• Stempowski S., Z pamiętnika (Wojna. Pogrom – 1914–1917), „Zeszyty Historyczne” 23 (1973), s. 101–140.
• Zjazd polski na Rusi w Kijowie w dniach 18–24 czerwca 1917 roku, Winnica 1917.
• Bartoszewicz H., Kijowska Filarecja. Z dziejów polskich organizacji niepodległościowych na Ukrainie przed wybuchem rewolucji rosyjskiej, w: Polska i jej wschodni sąsiedzi, Rzeszów 2007 („Studia Wschodnioznawcze”, t. 8), s. 16–28.
• Bartoszewicz H., Prometeizm Romana Knolla, w: Ruch prometejski i walka o przebudowę Europy Wschodniej (1918–1940). Studia i szkice, red. M. Kornat, Warszawa 2012, s. 159–170.
• Bartoszewicz H., Roman Knoll. Polityk i dyplomata, Warszawa 2018.
• Bartoszewicz J., Na Rusi. Polski stan posiadania (kraj, ludność, ziemia), Kijów 1912.
• Bruski J.J., Między prometeizmem a Realpolitik. II Rzeczpospolita wobec Ukrainy Sowieckiej 1921–1926, Kraków 2010.
• Eberhardt P., Między Rosją a Niemcami, Warszawa 1996.
• Jabłoński H., Polska autonomia narodowa na Ukrainie 1917–1918, Warszawa 1948.
• Knoll Roman, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 13, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 130–131.
• Korzeniowski M., Za Złotą Bramą. Działalność społeczno-kulturalna Polaków w Kijowie w latach 1905–1920, Lublin 2009.
• Łysek W., „Zadanie Polski jest na Wschodzie”. Polityka piłsudczyków wobec nierosyjskich narodowości byłego Cesarstwa Rosyjskiego (1921–1940), Warszawa 2020.
• Pisuliński J., Kwestia ukraińska w działalności Romana Knolla, в: Україна і Польща – стратегічне партнерство на зламі тисячоліть. Історія. Сьогодення. Майбутня перспектива, ч. 1: Шлях України та Польщі до порозуміння, упор. Т. Зарецька, В. Піскун, Київ 2001, с. 237–250.
• Pisuliński J., Nie tylko Petlura. Kwestia ukraińska w polskiej polityce zagranicznej w latach 1918–1923, Wrocław 2004.
• Świderska W., Polska Macierz Szkolna na Podolu, „Pamiętnik Kijowski” 3 (1966), s. 139–148.
• Wakar W., Ludność polska. Ilość i rozprzestrzenienie, Warszawa 1914.
• Бруський Я.Я., Гнатюк О., Коженьовський М., „Українська революція стала явищем окремим від революції російської”. Меморіал Романа Кноля від 1 (14) грудня 1917 р., в: Праці Українсько-Польської комісії дослідження взаємин 1917–1921 рр., т. 1, Київ 2019, с. 256–275.

Identifiers

DOI

10.12775/SDR.2022.2.08

Biblioteka Nauki

2235035