Wysiłki na rzecz ugody z Rosją. Publicystyka i aktywność polityczna Henryka Lisickiego w przededniu i w czasie wojny rosyjsko-tureckiej 1877–1878

• Authors: Mariusz Nowak

Title variants

EN

Efforts to Reach a Settlement with Russia. Henryk Lisicki’s Journalism and Political Activity on the Eve and During the 1877–1878 Russo-Turkish War

Abstracts

EN

The article analyses the activities of the Krakow conservative publicist Henryk Lisicki at the end of 1876 as part of the activation of the loyalist environment of the Kingdom of Poland with Zygmunt Wielopolski at the head. Taking advantage of Russia’s involvement in the conflict in the Balkans, the milieu sought to persuade it to abandon the policy of repression and restore some of the Kingdom’s autonomous mechanisms. The means to do this was to compile, with the participation of Lisicki, a brochure and an address to the tsar, which was addressed to the leadership of the Russian state. Despite loyalist declarations, Wielopolski’s group failed to convince Sankt Petersburg, which did not respond to the offer of the conciliators.

PL

W artykule dokonano analizy działań krakowskiego konserwatywnego publicysty Henryka Lisickiego w ramach aktywizacji środowiska ugodowego w Królestwie Polskim z Zygmuntem Wielopolskim na czele w końcu 1876 r. Wykorzystując zaangażowanie Rosji w konflikt na Bałkanach, dążyło ono do nakłonienia jej do odejścia od polityki represji i przywrócenia niektórych mechanizmów autonomicznych Królestwa. Środkiem ku temu było opracowanie, przy współudziale Lisickiego, broszury i adresu do cara. Mimo lojalistycznych deklaracji ze strony grupy Wielopolskiego Petersburg nie odpowiedział na ofertę ugodowców.

Keywords

PL

Królestwo Polskie; carat; kryzys bałkański; lojalizm; krakowscy konserwatyści (stańczycy)

EN

Kingdom of Poland; tsarism; Balkan crisis; loyalism; Krakow conservatives (stańczycy)

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
• Year: 2023
• Volume: 58
• Issue: 2
• Pages: 5-23

Dates

published

2023

Contributors

author

Mariusz Nowak

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

• https://orcid.org/0000000263930446

References

• Archiwum Państwowe w Kielcach
• Archiwum Ordynacji Myszkowskiej, sygn. 212, 220, 1481
• Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie sygn. 7965, t. 1, 3
• Wyjątki z dziennika Henryka Lisickiego z lat 1876–1878 (oraz fragment z 1881), s. 1 [odpis rękopisu udostępniony dzięki uprzejmości prof. dr. hab. A. Szwarca].
• Głos do obywateli Królestwa Polskiego, [b.m.w.] 1877.
• Korespondencja Namiestników Królestwa Polskiego VIII 1863 – V 1864, red. S. Kieniewicz, I. Miller, Wrocław 1978.
• Perspektywy dla sprawy polskiej w opinii Zygmunta Wielopolskiego w świetle korespondencji do Henryka Lisickiego (1877–1881), oprac. M. Nowak, Kielce 2017.
• Słowo o stanowisku Polaków wobec sprawy wschodniej, Warszawa 1876.
• System Wielopolskiego w opinii polskich konserwatystów w świetle dyskusji publicystycznej (1878– 1879), oprac. M. Nowak, Kielce 2019.
• „Czas” (1876), nr 276, 285, 286
• „Dziennik Poznański” (1876), nr 273, 276, 277, 282, 285
• „Gazeta Narodowa” (1876), nr 271
• „Kurier Warszawski” (1877), nr 33
• Głębocki H., Fatalna sprawa. Kwestia polska w rosyjskiej myśli politycznej (1856–1866), Kraków 2000.
• Kozłowski L., Kwestia rosyjska na Wschodzie. Sprawozdanie z rozprawy Leonida Połońskiego, umieszczonej w „Wiestniku Europy”, „Przegląd Polski” 11 (1877), z. 7, s. 42–74.
• Nowak M., Aktywność polityczna Zygmunta Wielopolskiego. Z dziejów myśli ugodowej w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIX wieku, Kielce 2013.
• [Red.], Dwutygodnik polityczny, „Przegląd Lwowski” 12 (1876), z. 24, s. 801.
• Rolf M., Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie (1864–1915), Warszawa 2016.
• Stadtmüller E., Polskie nurty polityczne wobec Niemiec w latach 1871–1918, Wrocław 1994.
• Stankiewicz Z., Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego, Warszawa 1967.
• Stankiewicz Z., Zygmunt Wielopolski w okresie popowstaniowym. Z dziejów ugody, „Kwartalnik Historyczny” 81 (1974), nr 2, s. 272–274.
• Szwarc A., Oceny powstania styczniowego formą sporu politycznego wśród konserwatystów Królestwa Polskiego i Galicji (1870–1900), w: Powstanie styczniowe 1863–1864. Walka i uczestnicy. Represje i wygnanie. Historiografia i tradycja, red. W. Caban, W. Śliwowska, Kielce 2005, s. 298.
• Szwarc A., Od Wielopolskiego do Stronnictwa Polityki Realnej. Zwolennicy ugody z Rosją, ich poglądy i próby działalności politycznej (1864–1905), Warszawa 1990.
• Szwarc A., Zygmunt Wielopolski i Towarzystwo Kredytowe Ziemskie (1874–1898), w: Aktywność gospodarcza ziemiaństwa w Polsce w XVIII–XX wieku, red. W. Caban, M.B. Markowski, Kielce 1993, s. 87.
• Wereszycki H., Zdrada J., Polska działalność dyplomatyczna (1860–1900), w: Historia dyplomacji polskiej, t. 3: 1795–1918, red. L. Bazylow, Warszawa 1982, s. 628–744.
• Wierzbicka K., Prasa Królestwa Polskiego wobec wyzwolenia Bułgarii (1876–1878), „Pamiętnik Słowiański” 24 (1974), s. 35–42.
• Załęski S., Maurycy Mann, „Przegląd Lwowski” 12 (1876), z. 22, s. 735.

Identifiers

DOI

10.12775/SDR.2023.2.01

Biblioteka Nauki

29520840