Ze wschodniej polityki Francji w okresie rokowań pokojowych Polski z bolszewikami w drugiej połowie 1920 r. i na początku 1921 r.

• Authors: Małgorzata Gmurczyk-Wrońska

Title variants

EN

From France’s Eastern Policy during Poland’s Peace Negotiations with the Bolsheviks in the Second Half of 1920 and Early 1921

Abstracts

EN

The article deals with French policy towards Poland and Bolshevik and ‘White’ Russia. The issues are presented in the context of the Polish-Soviet peace negotiations taking place first in Minsk and then Riga, and the peace signed in March 1921. The article aims to show the French position towards these events and present the French conception of policy in Eastern Europe, also in the context of attempts to neutralise Germany and secure against a possible German threat. The French kept their distance from the Polish-Soviet peace negotiations and the signed peace in Riga but expected the Bolsheviks’ attack against Poland, Romania, Czechoslovakia, and the Baltic states in the spring of 1921. Accordingly, they devised plans for material and financial support for these countries. All along, France hoped for the fall of the Bolshevik government. Parallel to these actions, France was preparing to conclude alliance agreements with Central European states, including Poland.

PL

Artykuł dotyczy francuskiej polityki głównie wobec Polski oraz Rosji bolszewickiej i „białej”. Zagadnienia zostały przedstawione w kontekście toczących się w Mińsku, a potem w Rydze polsko-sowieckich pertraktacji pokojowych i podpisanego w marcu 1921 r. pokoju. Celem artykułu było pokazanie stanowiska Francji wobec tych wydarzeń, a także przedstawienie francuskiej koncepcji polityki na wschodzie Europy, również w kontekście prób neutralizowania Niemiec i zabezpieczenia się przed ewentualnym zagrożeniem z ich strony. Francuzi zachowali dystans wobec tych pertraktacji i pokoju w Rydze, spodziewali się jednak wiosną 1921 r. ataku bolszewików na Polskę, Rumunię, Czechosłowację i państwa bałtyckie. W związku z tym snuli plany wsparcia materiałowego i finansowego tych państw. Francja miała cały czas nadzieję na upadek rządu bolszewików. Równolegle do tych działań Francja przygotowywała się do zawarcia układów sojuszniczych z państwami Europy Środkowej, w tym z Polską.

Keywords

EN

Bolshevik Russia in French politics; ‘White’ Russia in French politics; Central and Eastern Europe in French politics after World War I; Polish-Soviet negotiations in Riga; Treaty of Riga

PL

Rosja bolszewicka w polityce Francji; Rosja „biała” w polityce Francji; Europa Środkowo-Wschodnia w polityce Francji po I wojnie światowej; polsko-sowieckie rokowania w Rydze; traktat ryski

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
• Year: 2023
• Volume: 58
• Issue: 2
• Pages: 165-181

Dates

published

2023

Contributors

author

Małgorzata Gmurczyk-Wrońska

• Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000170254872

References

• Documents Diplomatiques Français, 1920, t. 1–3, ed. J. Bariéty, Paris–Bruxelles 1997–2002.
• Dokumenty do historii stosunków polsko-sowieckich 1918–1926, cz. 1: 1918–1921, cz. 2: 1921– 1926, red. M. Wołos, J.J. Bruski, Warszawa 2020.
• Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, t. 3, oprac. W. Gostyńska i in., Warszawa 1964.
• Dokumenty z dziejów polskiej polityki zagranicznej 1918–1939, t. 1: 1918–1932, red. T. Jędruszczak, M. Nowak-Kiełbikowa, Warszawa 1989.
• Journal du général Edmond Buat 1914–1923, ed. F. Guelton, Paris 2015.
• Powstanie II Rzeczypospolitej. Wybór dokumentów 1866–1925, red. H. Janowska, T. Jędruszczak, Warszawa 1981.
• Bułhak H., Polska-Francja. Z dziejów sojuszu 1922–1939, cz. 1: 1922–1932, Warszawa 1993.
• Cienciała A.M., Komarnicki T., From Versailles to Locarno. Keys to Polish Foreign Policy, 1919–1925, Lawrence 1984.
• Davion I., L’intégration de la Pologne dans la Petite Entente: cheval de Troie de la France et serpent de mer diplomatique, „Valahian Journal of Historical Studies” (2004), no. 2, s. 67–93.
• Davion I., Mon voisin, cet ennemi. La politique de sécurité française face aux relations polono-tchécoslovaques entre 1919 et 1939, Bruxelles 2009.
• Essen A., Polska a Mała Ententa 1920–1934, Warszawa 1992.
• Gmurczyk-Wrońska M., Francja i jej rosyjski „sojusznik” w latach 1917–1921, w: Yesterday. Studia z historii najnowszej. Księga dedykowana prof. Jerzemu Eislerowi w 65. rocznicę urodzin, red. J. Olaszek i in., Warszawa 2017, s. 53–68.
• Gmurczyk-Wrońska M., Francja wobec wojny i pokoju z bolszewikami (1919–1921), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 142 (2015), z. 4, s. 573–590.
• Gmurczyk-Wrońska M., Polska, bolszewicy i „biała” Rosja – z wschodniej polityki Francji (1918– 1921), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 49 (2014), z. 1, s. 75–92.
• Gmurczyk-Wrońska M., Stanisław Patek w dyplomacji i polityce (1914–1939), Warszawa 2013.
• Guelton F., La France et la guerre polono-bolchevique, „Annales-Centre Scientifique de l’Académie Polonaise à Paris” 13 (2011), s. 89–124.
• Guelton F., Lorsque les officiers français jugeaient les officiers polonais, w: La Pologne et l’Europe du partage à l’élargissement (XVIII e–XXI e siècles), ed. I. Davion, J. Kłoczowski, G.H. Soutou, Paris 2007, s. 99–107.
• Juzwenko A., Polska a „biała” Rosja (od listopada 1918 do kwietnia 1920 r.), Wrocław 1973.
• Kamiński M.K., Konflikt polsko-czeski 1918–1921, Warszawa 2001.
• Kornat M., Wołos M., Józef Beck. Biografia, Kraków 2020.
• Kukułka J., Francja a Polska po traktacie wersalskim 1919–1922, Warszawa 1970.
• Namont J.Ph., La Petite Entente, un moyen d’intégration de l’Europe centrale?, „Bulletin de l’Institut Pierre Renouvin” 2 (2009), no. 30, s. 45–56.
• Nowak A., Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku), Warszawa 2001.
• Soutou G.H., La grande illusion. Quand la France perdait la paix 1914–1920, Paris 2015.
• Śladkowski W., Ferdinand Foch. Marszałek trzech narodów Francji, Wielkiej Brytanii, Polski, Lublin 2018.
• Wandycz P.S., France and Her Eastern Allies 1919–1925. French-Czechoslovak-Polish Relations from the Paris Peace Conference to Locarno, Minneapolis–Westport 1962.
• Wandycz P.S., Soviet-Polish Relations 1917–1921, Cambridge (Mass.) 1969.
• Wołos M., Francja a traktat ryski, w: Traktat ryski 1921 roku po 75 latach, red. M. Wojciechowski, Toruń 1998, s. 261–273.
• Wołos M., In the Hallways of Versailles. „White” Russia and Poland during the Paris Peace Conference, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 55 (2020), z. 3, s. 6–32.

Identifiers

DOI

10.12775/SDR.2023.2.07

Biblioteka Nauki

29520843