Księstwo Mazowieckie u progu inkorporacji. Charakterystyka obszaru około 1526 roku (część północna)

• Authors: Marta Piber-Zbieranowska

Title variants

EN

The Duchy of Mazovia on the eve of incorporation. Characteristic of the territory circa 1526 (its northern part)

Abstracts

EN

The article is the final part of a two-part review of ten lands of the Duchy of Mazovia and the counties that constituted them on the eve of their incorporation into the Kingdom of Poland in September 1526. It presents six northern and eastern lands of: Wyszogród, Zakroczym, Ciechanów, Wizna, Łomża, and Maków-Różan. In total, this area encompassed fourteen counties. All the lands of the Duchy of Mazovia are characterised according to a uniform scheme, in the then-binding seniority system. Particular lands were presented in terms of administrative divisions (state and Church ones), settlement processes, and the state of the urban network, the types and distribution of land ownership, and the position of a given land in the political structures of the duchy, expressed among other things by the functioning of a complete or incomplete hierarchy of offices, and the participation of the nobility of a given land in the exercise of power. Attempts have been made to show the diversity in the degree of development of Mazovian lands and to indicate its genesis.

PL

Artykuł jest drugą częścią przeglądu dziesięciu ziem Księstwa Mazowieckiego i tworzących je powiatów w przededniu włączenia ich do Królestwa Polskiego we wrześniu 1526 r. Przedstawiono w nim sześć ziem położonych w północnej i wschodniej części księstwa: wyszogrodzką, zakroczymską, ciechanowską, wiską, łomżyńską i makowsko-różańską. W sumie obszar ten obejmował czternaście powiatów. Wszystkie ziemie scharakteryzowano według jednolitego schematu, w obowiązującym ówcześnie układzie starszeństwa. Poszczególne ziemie zaprezentowano pod kątem podziałów administracyjnych (państwowych i kościelnych), procesów osadniczych i stanu sieci miejskiej, typów i rozmieszczenia własności ziemskiej oraz pozycji danej ziemi w strukturach politycznych księstwa, wyrażającej się m.in. funkcjonowaniem pełnej bądź niepełnej hierarchii urzędów oraz udziale szlachty danej ziemi w sprawowaniu władzy. Starano się pokazać zróżnicowanie stopnia zagospodarowania ziem mazowieckich i wskazać jego genezę.

Keywords

PL

Księstwo Mazowieckie; rozwój osadnictwa; północne Mazowsze; podziały administracyjne; sieć miejska; hierarchia urzędnicza; struktura własności; szlachta bezkmieca; inkorporacja

EN

Duchy of Mazovia; settlement development; northern Mazovia; administrative divisions; urban network; hierarchy of offices; ownership structure; landless nobility; incorporation

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Studia Geohistorica
• Year: 2022
• Issue: 10
• Pages: 7-27

Dates

published

2022

Contributors

author

Marta Piber-Zbieranowska

• Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000181931752

Identifiers

DOI

10.12775/SG.2022.01

Biblioteka Nauki

18055680