Looking the devil in the eyes: totalitarianism and cardinal Stefan Wyszyński’s humanitarian-personalist concept of socio-political life

• Authors: Ryszard Ficek

Title variants

PL

Patrząc diabłu w oczy: totalitaryzm i humanitarno-personalistyczna koncepcja życia społeczno-politycznego kardynała Stefana Wyszyńskiego

Abstracts

PL

Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest ukazanie specyfiki teorii totalitaryzmu w kontekście humanitarno-personalistycznej koncepcji życia społeczno-politycznego kardynała Stefana Wyszyńskiego. Pozwala to na wyjątkowy wgląd w naturę systemów totalitarnych, zarówno w istotę niemieckiego nazistowskiego hitleryzmu, jak też komunizmu. Niniejsze analizy podjęto w celu reinterpretacji powyższych koncepcji z punktu widzenia chrześcijańskiej prakseologii personalistycznej, z uwzględnieniem fundamentalnych założeń absolutnie antyludzkiej i antychrześcijańskiej specyfiki stojącego za nimi paradygmatu, który nie tylko określał, ale także legitymizował, a nawet uwierzytelniał najstraszniejsze i najbardziej zwyrodniałe formy totalitarnych systemów XX wieku. Jest to szczególnie istotne, zwłaszcza dzisiaj, gdy pojawiające się tendencje często banalizują zbrodniczy charakter tych systemów, a nawet traktują „model totalitarny” – szczególnie w kontekście komunizmu – jako „specyficzne zjawisko historyczne”, mające na celu rozwiązanie wielu skomplikowanych zjawisk natury społeczno-politycznej, kulturowej, czy też gospodarczej.

EN

The key aim of this article is to expose the specificity of the theory of totalitarianism in the context of Cardinal Wyszyński’s humanitarian-personalist concept of socio-political life. Hence, it provides a unique insight into the nature of totalitarian systems, both German Nazi Hitlerism and Communism. Analyses were performed to reinterpret the above systems from the perspective of Christian personalist praxeology, taking into account the fundamental assumptions of the absolutely anti-human and anti-Christian paradigm that not only defined but also legitimized and even authenticated the most terrible and degenerated forms of totalitarian systems of the 20th century. Therefore, it is crucial, especially today, when emerging tendencies often trivialize the criminal nature of that systems and even treat the “totalitarian model” – particularly in the context of Communism – as a “specific historical phenomenon” aimed at resolving many complicated socio-political, cultural, and economic issues.

Keywords

PL

totalitaryzm; Stefan Wyszyński; faszyzm; nazizm; komunizm; personalizm

EN

totalitarianism; Stefan Wyszyński; fascism; nazism; communism; personalism

• Publisher: Wydawnictwo Bernardinum
• Journal: Studia Pelplińskie
• Year: 2022
• Volume: 56
• Pages: 117-144

Dates

published

2022

Contributors

author

Ryszard Ficek

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie

• https://orcid.org/0000000152386767

Identifiers

DOI

10.12775/SPLP.2022.006

Biblioteka Nauki

31034515