Percepcja duchowieństwa katolickiego, jako grupy zawodowej w świetle materiałów operacyjnych i szkoleniowych SB za lata 1963–1989

• Authors: Daniel Białecki

Title variants

EN

Perception of the catholic clergy as a professional group in the light of operational and training materials of the Polish Security Service (1963–1989)

Abstracts

EN

The perimeter of the mechanisms of interference by the Polish People’s Republic security service in the authenticity of the perception of the clergy are socio-technical manipulations of operational techniques. The problem of image creation has to be dealt with in the fi eld of historical narration within the aspect of operational surveillance of the individual priest, which relativises his social role to be fulfi lled in the realities of the former Polish state. This phenomenon left its mark, eroding the order of the political system, as well as consolidating the forces opposing it in times of crises of power. The formula of the analytical compilation is aimed at defi ning the labels ascribed to the clergy with the use of a scheme of dissection while developing the rudiments of the work of the security service offi cers. The identifi cation of the factors of social destabilisation among priests was conditioned by the propaganda of ‘tracking down the enemy’. The case studies compiled by the author constitute an interpretative proposal for the hermeneutics of sources. The study of the operational security of priests verifi es the uncovered instructions of the apparatus of repression.

PL

Perymetrem mechanizmów ingerencji przez Służbę Bezpieczeństwa w autentyczność percepcji duchowieństwa są socjotechniczne zabiegi przy manipulacji techniką operacyjną. Z problemem kreowania wizerunku przychodzi mierzyć się na niwie narracji historycznej w obrębie aspektu operacyjnej inwigilacji kapłana, która relatywizuje jego społeczną rolę, jaką ma do spełnienia w realiach PRL. Zjawisko to odcisnęło swoje piętno, erodujące ład sytemu ustrojowego, jak też konsolidujące siły mu przeciwne w czasach kryzysów władzy. Formuła analitycznej kompilacji ma na celu określenie etykiet przypisanych duchownym z użyciem schematu rozpracowywania przy rozwijaniu rudymentów pracy funkcjonariuszy SB. Upatrywanie czynników destabilizacji społecznej wśród księży warunkowało epatowanie propagandą „tropienia wroga”. Zestawiane przez autora studium przypadków stanowi propozycję interpretacyjną dla hermeneutyki źródeł. Badanie zabezpieczenia operacyjnego księży, weryfi kują odsłaniane instrukcje aparatu represji.

Keywords

EN

operational records; Catholic clergy files; social security officers; anticlerical propaganda; figurehead; operational techniques; social perception of priests

PL

teczki ewidencji operacyjnej; kartoteka księży katolickich; funkcjonariusze SB; propaganda antyklerykalna; figurant; technika operacyjna; obraz kapłana

• Publisher: Wydawnictwo Bernardinum
• Journal: Studia Pelplińskie
• Year: 2023
• Volume: 57
• Pages: 27-46

Dates

published

2023

Contributors

author

Daniel Białecki

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza 1975-1990, t. 3, red. Piotrowski P., Warszawa 2008.
• Ewidencja operacyjna i archiwum organów bezpieczeństwa PRL w latach 1944–1990. Zbiór normatywów, red. Komaniecka-Łyp M., Kraków 2017.
• Instrukcje, wytyczne, pisma Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z lat 1962–1989. Wybór dokumentów, red. Dziurok A., Musiał F., Kraków–Katowice 2017.
• Isakowicz-Zaleski T., Księża wobec bezpieki, Krakw 2007.
• Łatka R., Episkopat Polski wobec stosunków państwo-Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970-1989, Warszawa 2019.
• Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec kościołów i związków wyznaniowych 1945–1989, red. Dziurok A. i in., Warszawa 2004.
• Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989), Kraków–Warszawa 2019.
• Nigdy przeciw Bogu. Komunistyczna bezpieka wobec biskupów polskich, red. Marecki J., Musiał F., Warszawa–Kraków 2007.
• Operacja: zniszczyć Kościół, red. Musiał F., Szarek J., Kraków 2007.
• Sobór oczami polskich komunistów. Sobór Watykański II w świetle dokumentów MSW i MSZ, red. Kucharski W., Misiejuk D., Warszawa 2017.
• Teczka Ewidencji Operacyjnej na Księdza. Teoria i praktyka pracy operacyjnej SB, red. Dyrcz R. i in., Kraków 2009.
• Urząd do spraw Wyznań – struktury, działalność, ludzie. Struktury wojewódzkie i wybrane aspekty działalności, t. 1, red. Łatka R., Warszawa 2020.
• Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003

Identifiers

DOI

10.12775/SPLP.2023.002

Biblioteka Nauki

31038732