Próba likwidacji samodzielnej placówki duszpasterskiej w Janowie na Powiślu przez administrację państwową po drugiej wojnie światowej

• Authors: Andrzej B. Krupa

Title variants

EN

Attempt by the state administration after the second world war to liquidate the independent pastoral centre in Janowo in the Powisle region

Abstracts

EN

The Catholic parish in Janowo in Powisle region (in the former Diocese of Chelmno/Culm) was served by clergy working in the Diocese of Warmia/Ermland since the final days of 1945. From at least 1954, the state administration did not agree to the appointment of a permanent pastor residing at the parish. In June 1955, a health centre was opened in the parochial house. There was an actual downgrading of the status of the parish, making it a chapel-of-ease. The resistance of the inhabitants attached to the Church, the mistakes of the local Kwidzyn officials and the firm action undertaken by the Curia of the Diocese of Chelmno contributed to the failure of these efforts.

PL

Parafia katolicka w Janowie na Powiślu w diecezji chełmińskiej była od końca 1945 r. obsługiwana przez duchowieństwo, pracujące w diecezji warmińskiej. Administracja wyznaniowa co najmniej od 1954 r. nie wyrażała zgody na mianowanie stałego duszpasterza, rezydującego przy kościele parafialnym. W czerwcu 1955 r. w plebanii uruchomiono ośrodek zdrowia. Nastąpiło faktyczne obniżenie statusu parafii, czyniąc ją placówką dojazdową. Opór mieszkańców przywiązanych do Kościoła, błędy kwidzyńskich urzędników oraz zdecydowane kroki Kurii Biskupiej Diecezji Chełmińskiej przyczyniły się do fi aska poczynań władz.

Keywords

EN

confessional policies; Polish People’s Republic; Janowo; Powisle; Gdansk Voivodship; Diocese of Chelmno

PL

polityka wyznaniowa; Polska Ludowa; Janowo; Powiśle; województwo gdańskie; diecezja chełmińska

• Publisher: Wydawnictwo Bernardinum
• Journal: Studia Pelplińskie
• Year: 2023
• Volume: 57
• Pages: 153-163

Dates

published

2023

Contributors

author

Andrzej B. Krupa

• Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

References

• Barganowski A., Plebiscyt na Powiślu, Elbląg 1989.
• Cybulska D., Cybulski R., Most wrócił!, „Dziennik Bałtycki” z 26.07.2013, nr 173, s. 11-12.
• Koziełło-Poklewski B., Plebiscyt w okręgu kwidzyńskim, w: Kwidzyn. Dzieje miasta, t. 2, red. K. Mikulski, J. Liguz, Kwidzyn 2004, s. 239-248.
• Lemański A., Odyniec W., Powierski J., Dzieje wsi, w: Kwidzyn. Z dziejów miasta i okolic, red. A. Wakar, Olsztyn 1982, s. 235-299.
• Liedtke A., Zarys dziejów diecezji chełmińskiej, „Nasza Przeszłość” 1971, t. 34, s. 59-116.
• Lietz Z., Plebiscyt na Powiślu, Warmii i Mazurach w 1920 roku, Warszawa 1958.
• Misztal H., Polskie prawo wyznaniowe, Lublin 1996.
• Potykanowicz-Suda L., Państwo a Kościół katolicki w województwie gdańskim w latach 1945-1970, Warszawa 2011.
• Przyborowski K., Mała Polska, Mareza 2020.
• Stpiczyńska A., „Pokojowa” działalność „księży patriotów” na Pomorzu Nadwiślańskim, „Dzieje Najnowsze” 2011, nr 4, s. 17-30.
• Walkusz J., Z zagadnień martyrologii duchowieństwa diecezji chełmińskiej, w: Z przeszłości diecezji chełmińskiej 1243-1992, red. M. Biskup, Toruń 1994, s. 103-118.
• Wendt Z., Katrynka, graniczna struga, Kwidzyn 2006.
• Wiśniewski J., Kościoły i kaplice na terenie byłej diecezji pomezańskiej 1243-1821 (1992), cz. 1-2, Elbląg 1999.
• Wiśniewski J., Polskość i plebiscyt na Powiślu ze szczególnym uwzględnieniem roli duchowieństwa katolickiego, „Studia Pelplińskie” 1990-1991, t. 21-22, s. 217-223.
• Wrzesiński W., Plebiscyty na Warmii, i Mazurach i na Powiślu w 1920 r., Olsztyn 1974.

Identifiers

DOI

10.12775/SPLP.2023.010

Biblioteka Nauki

31043242