Pułapki dosłownego tłumaczenia rosyjskiego wykrzyknika Ба! Na przykładach z „Mistrza i Małgorzaty” oraz innych dzieł literackich

• Authors: Leokadia Styrcz-Przebinda

Title variants

EN

The pitfalls of a literal translation of the Russian exclamation Ба!: using examples from “The Master and Margarita” and other literary works

Abstracts

EN

The pitfalls of a literal translation of the Russian exclamation Ба!: using examples from “The Master and Margarita” and other literary works The text deals with the problem of translating exclamation marks and the appropriateness of conveying the emotions they convey. Numerous quotations illustrate the meaning of the Russian word Ба!, which in the original refers to surprise, amazement at the sight of someone/something, especially at an unexpected encounter. A literal translation in such situations is not justified in Polish, as the Polish unit ba – which is not identical to the Russian one – functions differently. It falls into the category of apposition or metatextual commentary, always referring to the content of the earlier context.

PL

Pułapki dosłownego tłumaczenia rosyjskiego wykrzyknika Ба! Na przykładach z „Mistrza i Małgorzaty” oraz innych dzieł literackich Tekst dotyczy problemu przekładu wykrzykników i adekwatności przekazu komunikowanych przez nie emocji. Liczne cytaty, egzemplifikujące znaczenie rosyjskiego słowa Ба!, w oryginale dotyczą zdziwienia, zaskoczenia na widok kogoś/czegoś, w szczególności przy nieoczekiwanym spotkaniu. Dosłowne tłumaczenie w takich sytuacjach jest w polszczyźnie nieuzasadnione, ponieważ polska równobrzmiąca jednostka ba – nietożsama z rosyjską – funkcjonuje inaczej. Zalicza się ona do kategorii komentarza metatekstowego, dopowiedzeń, odnoszących się zawsze do treści wcześniejszego kontekstu.

Keywords

PL

rola wykrzykników w przekładzie; rosyjski wykrzyknik Ба! i jego odpowiedniki w innych językach; kalkowanie a wierność przekładu; adekwatność wyrażania emocji w tłumaczeniu klasyki; Mistrz i Małgorzata Bułhakowa; Martwe dusze Gogola; Bracia Karamazow Dostojewskiego; Podróż z Petersburga do Moskwy Radiszczewa; Mądremu biada Gribojedowa; Synalek szlachecki Fonwizina; kreatywność tłumacza

EN

the role of exclamation marks in translation; the Russian exclamation mark Ба! and its equivalents in other languages; copying vs. faithful translation; the appropriateness of expressing emotions in the translation of the classics; Bulgakov’s “The Master and Margarita”; Gogol’s “Dead Souls”; Dostoevsky’s “The Brothers Karamazov”; Radishchev’s “Journey from St. Petersburg to Moscow”; Griboyedov’s “Woe to the Wise”; Fonvizin’s “The Nobleman’s Son”; translator’s creativity

• Publisher: Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
• Journal: Studia Pigoniana
• Year: 2023
• Volume: 6
• Issue: 6
• Pages: 87-100

Dates

published

2023

Contributors

author

Leokadia Styrcz-Przebinda

• Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie

• https://orcid.org/0000000345052472

Identifiers

DOI

10.12775/SP.2023.004

Biblioteka Nauki

29433484