Przemoc jako problem filozoficzny

• Authors: Robert PIŁAT

Title variants

EN

Violence as a Philosophical Problem

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiam tezę o bliskim związku między przemocą a lękiem w rozumieniu Sørena Kierkegaarda. Nawiązuję krytycznie do interpretacji przemocy przez Hannah Arendt, podając w wątpliwość jej tezę, że przemoc jest ściśle związana z rozpadem systemu władzy. Komentuję znane tezy z książek Arendt Eichmann w Jerozolimie i O przemocy, a także niedawny film Margarethe von Trotta Hannah Arendt. Powiązanie lęku i przemocy widzę w tym, że na podstawie lęku buduje się samookreślenie podmiotu odwołujące się do poczucia mocy. Moc ta, w przeciwieństwie do siły czy władzy, wyraża się w przełamywaniu oporu innych podmiotów jako takich. Przemoc dąży do unicestwienia innej podmiotowości. Związek między przemocą w tym rozumieniu a zbrodniami przeciwko życiu jest przygodny, lecz bardzo silny. Droga do zredukowania przemocy prowadzi przez rezygnację z budowania tożsamości opartej na mocy, co jednak, jak dotąd, nie znajduje wsparcia w naszej cywilizacji i w zbyt małym stopniu obecne jest w kulturze.

EN

In the present article I advance a thesis about a close relation between violence and fear, as understood by Søren Kierkegaard. I critically refer to Hannah Arendt’s interpretation of violence, questioning her idea about violence resulting directly from the disintegration of a system of power. I comment on Arend’s popular conclusions expressed in her Eichmann in Jerusalem and On Violence, as well as on Margarethe von Trotta’s recent movie Hannah Arendt. I perceive the junction between fear and power in that fear provides the basis for a self-determination of the subject, which necessarily refers to a sense of power. This power, as opposed to force or authority, manifests itself in breaking the resistance perceived in other subjects as such. Violence exhibits a tendency to annihilate another subjectivity. The relation between this sense of violence and crimes against life is contingent, albeit very strong. The way to reduce violence involves a rejection of power-based identity, which, however, has not found support in our civilization and is insufficient in our culture. Translated by Dorota Chabrajska

Keywords

PL

przemoc, moc, zło, podmiot, lęk, samookreślenie, tożsamość, ludzka godność, Hannah Arendt, Søren Kierkegaard

EN

violence, power, evil, subject, fear, self-determination, identity, human dignity, Hannah Arendt, Søren Kierkegaard

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL
• Year: 2014
• Volume: 27
• Issue: 2 (106)

Dates

published

2020-01-30

Contributors

author

Robert PIŁAT

Identifiers

DOI

10.12887/27-2014-2-106-07