Niezawinione błędy

• Authors: Jacek HOŁÓWKA

Title variants

EN

Blameless Errors

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor twierdzi, że powinność moralna pozostaje powinnością nawet dla tych, którzy nie są w stanie jej wypełnić. Przyznaje, że pozostają oni bez winy, gdy nie wypełniają swego obowiązku, ale nalega, by uznać ich obowiązek za wiążący. W ten sposób podważony zostaje aforyzm: „powinność nie obowiązuje, gdy nie można jej spełnić”. By obronić swe przekonanie, autor wskazuje na niezawinioną niewiedzę. Wydaje mu się jasne, że czasami jest naszym obowiązkiem ustalić coś, czego nie jesteśmy w stanie odkryć i wyjaśnić. W odniesieniu do tej sytuacji autor opisuje cztery kategorie sprawców: pesymistę, relatywistę, liberała i dogmatyka. Twierdzi, że tylko dogmatyk jest zobowiązany uznać, że ignorancja eliminuje powinność. Takie przekonanie wydaje mu się jednak nie do pogodzenia z dwoma najbardziej wiarygodnymi naturalistycznymi wyjaśnieniami źródła moralnych postaw: teorią postaw reaktywnych opracowaną przez P.F. Strawsona i teorią społecznego poznania Alberta Bandury.

EN

The author argues that moral obligation remains an obligation even when those who are bound to fulfill it are unable to do so. He concedes that they may be blameless when they fail to execute their duty, but insists that the obligation remains binding. This view challenges the aphorism ‘ought implies can.’ To support his claim the author points to blameless ignorance. It seems clear to him that sometimes it is our responsibility to find out what we are unable to discover and explain. With respect to such situations he defines four categories of agents: a pessimist, a relativist, a liberal and a dogmatic. He claims that only the dogmatic is committed to saying that ignorance eliminates obligation. This contention, however, seems to be undermined by two most credible psychological theories that offer a naturalistic explanation of the origins of moral attitudes, the theory of reactive attitudes developed by P.F. Strawson, and the theory of social cognition developed by Albert Bandura.

Keywords

PL

pesymista, relatywista, liberał, dogmatyk, postawy reaktywne, P.F. Strawson, poznanie społeczne, Albert Bandura

EN

pessimist, relativist, liberal, dogmatic, reactive attitudes, P.F. Strawson, social cognition, Albert Bandura

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL
• Year: 2014
• Volume: 27
• Issue: 2 (106)

Dates

published

2020-01-30

Contributors

author

Jacek HOŁÓWKA

Identifiers

DOI

10.12887/27-2014-2-106-08