Prawo, moralność i społeczeństwo. Refleksje o przemocy (tłum. D. Chabrajska)

• Authors: Wilfried VER EECKE , Dorota CHABRAJSKA

Title variants

EN

Law, Morality, and Society: Reflections on Violence (trans. D. Chabrajska)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor tłumaczy skłonność człowieka do popełniania aktów przemocy jego podstawową strukturą psychiczną i wskazuje, w jaki sposób skala tych aktów może być ograniczana. Na tym tle rozróżnia akty buntu, które należy bezwarunkowo potępiać, oraz te, nad którymi można co najwyżej ubolewać w sposób podobny do tego, w jaki moraliści ubolewali w przeszłości nad przypadkami wojen sprawiedliwych, nie potrafiąc ich całkowicie potępić. Zdaniem autora korzenie przemocy tkwią w kompleksie Edypa, a przezwyciężenie tego kompleksu wymaga przyswojenia sobie reguły życia, która – aby można było ją przyjąć – musi mieć obok swojej strony negatywnej również pozytywną: musi ona gwarantować, że skutkiem jej przestrzegania będzie zaspokojenie podstawowej potrzeby człowieka, a mianowicie uznania. Rodzice uczą i muszą uczyć swoje dzieci reguły życia, ale muszą jednocześnie dostarczać im realistycznego modelu, w ramach którego odbywa się akceptacja tej surowej reguły, aby dziecko mogło ją przyjąć, nie tracąc ufności i miłości życia. Chociaż rewolucje i bunty stanowią próbę zachowania reguły życia przez atakowanie reguł prawnych, którymi kieruje się społeczeństwo, niemal wszystkie rewolucje oparte są na utopijnych ideałach, które sprzyjają powrotowi do tego, co zostało stłumione, wyzwalając opór, nienawiść oraz desperację wobec wszelkiego prawa, także reguły życia, i które sprawiają, że wszyscy ludzie muszą za nie płacić straszną cenę: ostatecznym sposobem przywrócenia reguły życia jest wówczas dyktatura. Jak ukazywał Hegel, trudno jest przedstawić obronę tego rodzaju rewolucji na gruncie moralnym. O ile jednak bunt czy opór ma charakter pokojowy bądź stanowi gwarancję reformy, jest on niezwykle zdrowy dla społeczeństwa i można powiedzieć, że ma charakter moralny. Filozof może jedynie starać się zrozumieć bolesną konieczność stosowania przemocy w celu wymuszenia zmiany i nie jest w stanie tej przemocy pochwalić ani potępić.

EN

The author holds that the fundamental psychological structure of a human being explains why humans are capable of violent acts, and subsequently points to ways in which the scale of such acts may be at least limited. Against this backdrop the author distinguishes acts of rebellion which need to be unconditionally condemned and those that might be only deplored, just as moralists in the past used to deplore just wars without being able to condemn them. The author perceives the roots of violence in the Oedipus complex and explains that overcoming this complex involves learning the law of life, which in order to be tolerable, must have next to its negative side, a positive one: it must guarantee that the basic human need, recognition, is better attained through it. The parents teach and have to teach the law of life to their children, but they have to provide at the same time a viable model to accept this law, so that the child can accept the harsh law of life without losing her trust and love of life. While revolutions and rebellions are an attempt to keep the law of life by attacking the law of society, almost all revolutions are based on utopian ideals which promote the return to the repressed, releasing resistance, hate and despair against any law, also the law of life, and which thus make everybody pay a terrible price: the ultimate way to restore the law of life is then dictatorship. As it has been pointed out by Hegel, it is difficult to defend this kind of revolution on moral grounds. Still, insofar as the rebellion or resistance is peaceful or innocent, and guarantees reform, it is extremely healthy for society and may be called moral. A philosopher can only try to understand the painful necessity of violence to force needed change, without being able to approve or condemn this violence. Summarized by Dorota Chabrajska

Keywords

PL

przemoc, społeczeństwo, reguła życia, kompleks Edypa, autonomia, reforma, bunt, rewolucja Hegel, utopie, wojny sprawiedliwe

EN

violence, society, law of life, Oedipus complex, autonomy, reform, rebellion, revolution, Hegel, utopias, just wars

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL
• Year: 2014
• Volume: 27
• Issue: 2 (106)

Dates

published

2020-01-30

Contributors

author

Wilfried VER EECKE

author

Dorota CHABRAJSKA

Identifiers

DOI

10.12887/27-2014-2-106-11