Utopie współczesnej prozy fantastyczno-naukowej

• Authors: Aleksandra CHOMIUK

Title variants

EN

The Utopias of Contemporary Science Fiction

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest opisem związków myśli utopijnej z trzema nurtami polskiej powojennej prozy fantastyczno-naukowej: fantastyką okresu socrealizmu, fantastyką społeczną oraz historiami alternatywnymi. Wszystkie one wyrastają z aktualnych w czasie ich powstania problemów społeczno-politycznych, a jednocześnie każdy z nich aktywizuje inny aspekt naukowości fantastyki literackiej. Dla nurtu socrealistycznego wiodąca w kreowaniu świata przedstawionego jest technika wspierana przez dokonania fizyki i astrofizyki. Dla modeli świata zawartych w powieściach nurtu społecznego punkt odniesienia stanowi socjologia, a także socjoinżynieria i bioinżynieria, jako odmiany praktycznej wiedzy o społecznym melioryzmie. Natomiast kontekstem opowieści o alternatywnych nurtach dziejów, stawiających pytania o determinanty procesu historycznego i demaskujących mechanizmy dziejotwórcze, jest filozofia historii.

EN

The present article describes the relations obtaining between utopian thinking and three selected currents of Polish postwar science fiction prose: the science fiction of the socialist realism period, social science fiction and alternative stories. While all of them derive from the social and political problems of their times, each activates a different aspect of the element of science inherent in the literary genre of science fiction. In the case of socialist realism, the creation of the world depicted in the literary works is accomplished against the background of the advancements in the fields of physics and astrophysics. The reference point for the world models presented in social science fiction novels is sociology, together with social engineering and bioengineering, which are conceived of as practical variations of social meliorism. The context of the stories about alternative currents of history, which pose questions about the determinants of the historical process and expose history making mechanisms, is in turn provided by the philosophy of history. Translated by Dorota Chabrajska

Keywords

PL

utopia, socrealizm, fantastyka socjologiczna, historia alternatywna

EN

utopia, social realism, social science fiction, alternative history

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL
• Year: 2014
• Volume: 27
• Issue: 3 (107)

Dates

published

2020-01-28

Contributors

author

Aleksandra CHOMIUK

Identifiers

DOI

10.12887/27-2014-3-107-10