„Dionizyjski szał”. O szaleństwie i emocjach w religii antycznej

• Authors: Danuta MUSIAŁ

Title variants

EN

'Dionysian madness,' or On Madness and Emotions in Antique Religion

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od czasów publikacji książki Michela Foucaulta Folie et Déraison: Histoire de la folie à l’âge classique (1961) rozwijana jest koncepcja szaleństwa jako zmiennej w czasie i przestrzeni kategorii kulturowej. Kultura wyznacza granice, których przekroczenie uważane jest za zachowanie szalone. W klasycznej starożytności szaleństwo było szczególnym rodzajem emocji (inne to: gniew, strach i zazdrość, litość, nienawiść), które bogowie zsyłali na ludzi (np. gniew Achillesa, szaleństwo Agaue) Ważną rolę w kreowaniu wzorów przedstawiania szaleństwa w kulturze rzymskiej odegrała Eneida. Jowisz przeznaczył Rzymowi panowanie nad światem pod warunkiem, że Rzymianie pokonają bezbożne szaleństwo. Szalonym czynem, który uruchomił niekorzystny dla Rzymu łańcuch zdarzeń, była zbrodnia Romulusa. Temat emocji i szaleństwa towarzyszy dyskusji o kulcie Dionizosa w Rzymie. Poza poetyckimi wizjami, dla których wzorem były Bachantki Eurypidesa, na uwagę zasługują dwa opisy obrzędów dionizyjskich. Pierwszy przekaz znajduje się w relacji Liwiusza o aferze Bakchanaliów. Drugą bakchiczną historię opowiada Tacyt w Rocznikach, a dotyczy ona uroczystości zorganizowanej przez cesarzową Messalinę.

EN

Since the time of the publication of Michel Foucault’s book Folie et Déraison: Histoire de la folie à l’âge classique (1961) the concept of madness as a category of culture, variable in time and space, has been developing. Culture determines the boundaries transgression of which is considered as a mad behavior. In classical antiquity madness was believed to be a special kind of emotion (the others being: anger, fear, envy, pity, and hatred) sent on people by the gods (as in the case of Achilles’s anger or in that of Agave’s madness). The Aeneid had an important role in the presentation of the patterns of madness in the Roman culture. Jupiter destined Rome to rule all nations provided that the Romans would end godless madness. The mad act that began the chain of events unfavorable to Rome was the crime committed by Romulus. The subject of madness and emotions is developed in relation to the discussion of the cult of Dionysus. Apart from the poetic visions modelled on The Bacchae by Euripides, two descriptions of Dionysian rituals deserve special consideration. The first one is included in Livy’s report on the Bacchanalian Affair. The second Bacchic story is portrayed by Tacitus in his Annals and describes the ceremony organized by the empress Messalina.

Keywords

PL

religia rzymska, szaleństwo, emocje, Dionizos, Messalina

EN

Roman religion, madness, emotion, Dionysus, Messalina

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL
• Year: 2015
• Volume: 28
• Issue: 2 (110)

Dates

published

2020-01-28

Contributors

author

Danuta MUSIAŁ

Identifiers

DOI

10.12887/28-2015-2-110-11