Dom jako relacja. Henry’ego Davida Thoreau pomysły na budowanie demokracji

• Authors: Agnieszka ADAMCZAK

Title variants

EN

Home as a Relationship: Henry David Thoreau’s Ideas for Building Democracy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zgodnie z interpretacją, która została przedstawiona w artykule, pojęcie domu służy Henry’emu Davidowi Thoreau za punkt wyjścia do dyskusji o demokracji, a dokładniej – edukacji demokratycznej. Przeniesienie środka ciężkości tej dyskusji na – semantycznie spokrewnione z pojęciem domu i skupione wokół niego – działania: zamieszkiwania, udomowienia, przywiązania bądź meblowania, wynika z dokonanej przez dziewiętnastowiecznego filozofa redefinicji, skutkującej rozumieniem domu nie tyle jako miejsca czy węziej – budynku z jego materialnym wyposażeniem, ile jako pewnego rodzaju nawiązywanej przez jednostkę relacji. Relacyjność jest dla myśliciela również jednym z fundamentów demokracji. Odwoływanie się do metaforyki domu w kontekście edukacji demokratycznej autorka uzasadnia skupieniem się przez samego Thoreau na doświadczeniowym wymiarze demokracji, na trudno uchwytnych w swej ulotności codziennych mikropraktykach, o których jakości decyduje wykształcenie przez jednostki odpowiednich dyspozycji, takich jak: krytyczne myślenie, percepcja otwierająca, troska, gościnność czy rezygnacja z prób zachowania pełnej kontroli nad codziennością. Według amerykańskiego transcendentalisty jednym ze wspólnych mianowników, pozwalających objaśniać relacje: „ja–ja”, „ja–dom”, „ja–świat”, jest kategoria oswajania.

EN

According to the interpretation proposed in the article, Henry David Thoreau uses the concept of home as a starting point for discussing democracy or, more precisely, democratic education. Thoreau’s moving the center of gravity in the discussion towards certain activities semantically related to the concept of home and centered around home, such as inhabiting, domestication, attachment or furnishing, is grounded in his redefinition of home so that the latter is no longer understood as a place, or a building with its material equipment, but involves a particular kind of relationships established by an individual. For the nineteenth-century philosopher, relationality is also one of the foundations of democracy. The author of the paper justifies her emphasis on the home-related metaphors in the context of democratic education by pointing to Thoreau’s focus on the experiential dimension of democracy which consists of-transient and thus difficult to grasp-everyday micropractices whose quality depends on developing appropriate dispositions by an individual, i.e., critical thinking, a fresh, opening-up mode of perception, care, hospitality or abandoning attempts at total control over every-day reality. The category of domestication, as seen by the American Transcendentalist, is one of the ‘common denominators’ which help explain the relationships such as ‘self–self,’ ‘self–home,’ and ‘self–the world.’

Keywords

PL

dom, edukacja demokratyczna, myślenie krytyczne, percepcja, relacja

EN

home, democratic education, critical thinking, perception, relationship

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL
• Year: 2020
• Volume: 33
• Issue: 2 (130)

Dates

published

2021-01-03

Contributors

author

Agnieszka ADAMCZAK

Identifiers

DOI

10.12887/33-2020-2-130-11