Drohobycz, Drohobycz

• Authors: Artur Cembik

Title variants

EN

Drohobych, Drohobych

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł skupia się na wizerunku przedwojennego Drohobycza w utworach Atlantyda i Ziemia księżycowa Andrzeja Chciuka. Ze względu na wielokulturowość pogranicznego miasta praca jest próbą odpowiedzi na pytanie, jak w tej dylogii funkcjonują elementy etniczne, religijne i kulturowe. Ważny jest w niej mechanizmu budowania odrębności między polską, żydowską i ukraińską społecznością, które w prozie wspomnieniowej Andrzeja Chciuka tworzą jednolitą całość. W artykule analizuje się też konwencję gawędy, czy specyficznego języka „bałaku” – gwary Lwowa i jego okolic. Kategorią organizującą kształt i jakość przechowywanego we wspomnieniach świata jest „pamięć miejsca”. To ona stanowi fundament wspomnień Andrzeja Chciuka, które autor w omawianych utworach określa mianem „fotoplastikonu” lub „arrasu”. W pracy przytacza się także opinie o Drohobyczu pisarzy i publicystów, którzy odwiedzili to miasto przed drugą wojną światową i w XXI wieku. Dlatego celem artykułu jest ukazanie różnych punktów widzenia na temat tego pogranicznego miejsca.  

EN

This article focuses on the pre-war image of Drohobycz in Atlantyda and Ziemia księżycowa by Andrzej Chciuk. On account of multicultural borderland town, the concept of work is an attempt to answer the question: how the ethnic, religious and cultural elements function in the dilogy. The mechanism of creating the distinctiveness between Polish, Jewish and Ukrainian community is the crucial issue in the dilogy. This mechanism forms the coherent whole in the memorial prose by Andrzej Chciuk. The article analyzes the convention of tale and specific language “bałak” – the dialect of Lvov and the surrounding area. “Place memorial” is the category that establishes the shape and the quality of stored in recollection world. This provides a foundation of Andrzej Chciuk’s memories, which the author describes as “fotoplastikon” or “tapestry”. The work also cities the opinions of writers and journalists about Drohobych, who visited this city before the Second World War and in the 21st century. Therefore, the aim of the article is to show different points of view about this border location.

Keywords

PL

Drohobycz; pogranicze; Kresy; wielonarodowość (wieloetniczność); pamięć; bałak (lwowski żargon)

EN

Drohobych; borderland; Borderlands; multinationality (multiethnicism); memory; balaka (Lviv jargon); Drohobych; borderland; Borderlands; multinationality (multiethnicism); memory; balaka (Lviv jargon)

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2018
• Issue: 8
• Pages: 53-70

Dates

published

2018-12-28

Contributors

author

Artur Cembik

• Uniwersytet Szczeciński, Wydział Filologiczny

References

• Bagłajewski Arkadiusz, 2014, Andrzej Chciuk – pisarz (z) Drohobycza, „Ruch Literacki”, z.1, s. 83-95.
• Bujnicki Tadeusz, 2011, Refleksje o literaturze kresowej i pograniczu, w: Gawliński S., Siewior D. (red.), Dwie dekady nowej (?) literatury 1989-2009, Kraków, s. 201-211.
• Bolecki Włodzimierz, Jarzębski Jerzy, Rosiek Stanisław (red), 2003, Słownik schulzowski, Gdańsk.
• Cataluccio Francesco M. 2012, Jadę zobaczyć, czy tam jest lepiej, Kraków.
• Chciuk Andrzej, 2002a, Atlantyda. Opowieść o Wielkim Księstwie Bałaku, Warszawa.
• Chciuk Andrzej, 1969, Lwowskie naciąganie, „Tygodnik Polski”, nr 16, s. 8.
• Chciuk Andrzej, 1973, Refleksje w czasie choroby, „Tygodnik Polski”, nr 33, s. 6.
• Chciuk Andrzej, 1972, Wizyta w Izraelu, Paryż.
• Chciuk Andrzej, 2002z, Ziemia księżycowa. Druga opowieść o Wielkim Księstwie
• Bałaku, Warszawa.
• Czaplejewicz Eugeniusz, 1987, Poetyka literatury emigracyjnej, „Poezja”, nr 4-5, s. 74.
• Danilewicz-Zielińska Maria, 1978, Odchylenie od mitu Anteusza, „Pamiętnik Literacki”, t. II, s. 15.
• Dąbrowski Mieczysław, 2001, Swój/Obcy/Inny, Warszawa.
• Delaperrière Maria, 2013, Miejsca pamięci czy pamięć miejsc?, „Ruch Literacki”, z 1, s. 49-60.
• Döblin Alfred, 2000, Podróż po Polsce, Kraków.
• Kasperski Edward, 2007, Dyskurs kresowy. Kryteria, własności, funkcje, w: Trybuś K., Kałążny J., Okulicz-Kozaryn R. (red.), Kresy – dekonstrukcja, Poznań, s. 89-106.
• Kowalewski Jan, 1970, Rozmowa z Andrzejem Chciukiem, „Tydzień Polski”, nr 9, s. 4.
• Olszewska Katarzyna, 2012, Problem antysemityzmu. Z zagadnień współczesnej literatury polskiej, „Podteksty”, nr 1-2.
• Próchnicki Włodzimierz 2012, Pogranicza bez granic, w: Fazan J., Zajas K. (red.), Na pograniczach literatury, Kraków, s. 35-51.
• Schulz Bruno, 1997, Opowiadania, Warszawa.
• Sowa Jan, 2011, Fantomowe ciało króla, Kraków.
• Wasilewska-Lipke Zuzanna, 2005, Drohobycka Atlantyda Andrzeja Chciuka, w: Dąbrowski M., Meniok W. (red.), Literatura emigracyjna 1939-1989, Warszawa, s. 105-120.
• Weinper Katarzyna, 2009, Przestrzeń Drohobycza – miasta Andrzeja Chciuka, „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, t. VI, s. 335-344.
• Wiegandt Ewa, 2012, „Pogranicze” jako kategoria interpretacyjna literatury małych ojczyzn, w: Fazan J., Zajas K. (red.), Na pograniczach literatury, Kraków, s. 51-66.
• Wierzyński Kazimierz, 1991, Wybór poezji, Wrocław.
• Zajas Krzysztof, 2011, Kresy skreślone, czyli o polskiej wielokulturowości, w: Gawliński S., Siewior D. (red.), Dwie dekady nowej (?) literatury 1989-2009, Kraków, s. 110-121.
• Żongołłowicz Bogumiła, 1999, Andrzej Chciuk. Pisarz z antypodów, Kraków.

Identifiers

DOI

10.14746/2018.8.5