Postkolonialne Polski: szkic z niepewnej natury

• Authors: Adam Kubiak

Title variants

EN

Postcolonial Polands – an outline of uncertain nature

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tekst poświęcony jest kilku wybranym, nader istotnym i wciąż silnie spornym warstwom i perspektywom dyskursu postkolonialnego w Polsce, w kontekście współczesnych, rzeczywistych problemów społecznej i kulturowej lokalności. W konsekwencji zaś także: ich politycznym urzeczywistnieniom dyskursywnym. W centrum pracy znajdują się podziały społeczne i użytek jaki czynią narratorzy tegoż dyskursu, traktowanego czy to jako narzędzie do ich umocnienia (bądź restauracji) jak i oporu emancypacyjnego Głównym motywem, w tej perspektywie, jest przeniesienie uwagi badawczej na problematykę społeczną, jaka dokonała się w tejże „debacie postkolonialnej” stając się w niej coraz silniej obecna i donośna. W konsekwencji, w sposób znaczący odchodząc od typowo literaturoznawczych kulturoznawczych i literackich źródeł tego nurtu refleksji. Tym sposobem, badacze postkolonialni stają wobec jednego z najsilniejszych jego wyzwań jakim jest, wedle autora: reakcyjna narracja postkolonialna.

EN

The paper aims to address a few selected, very important, yet still strongly contested layers and perspectives of Polish postcolonial discourse within a context of an actual local social and cultural problems (and in consequence: its political narrative). Social divisions and using postcolonial narrations and languages both as a tool to reinforce (or restoration) them and, on the other hand: resistance, in particular. The main goal of the paper is to show, in perspective, how the social problems became more present and vocal and the whole local „postcolonial debate” is strongly shifting form its predominant literature and cultural source of reflection. Facing, as author argues, the most challenging topic: postcolonial reactionary narrative.

Keywords

PL

narracja postkolonialna; reakcyjny postkolonializm; zróżnicowanie klasowe; inteligencja; Polska; zmiana społeczna; wykluczenie społeczne

EN

postcolonial narrative; reactionary postcolonialism; class divisions; intelligentsia; Poland; social change; social exclusion; postcolonial narrative; reactionary postcolonialism; class divisions; intelligentsia; Poland; social change; social exclusion

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Polonistyka. Innowacje
• Year: 2018
• Issue: 8
• Pages: 99-116

Dates

published

2018-12-28

Contributors

author

Adam Kubiak

• Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Filozofii

References

• Babkou Ihar, 2013, Na wschód od centrum – konfiguracje nowoczesności na wschodnioeuropejskim pograniczu, w: Polska wschodnia i orientalizm, Zarycki T. (red.), Warszawa.
• Bakić-Hayden Milica, 1995, Nesting Orientalisms: The Case of Former Yugoslavia. „Slavic Review”, nr 54 (4), s. 917–931.
• Beauvois de Daniel, 2005, Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793-1914, Rutkowski K. (przeł.), Lublin.
• Bhabha Homi K., 1984, Of Mimicry and Man: The Ambivalence of Colonial Discourse, „October”, nr 28, s. 125-133.
• Bhabha Homi K., 1994, The Location of Culture, Routledge, London & New York.
• Bill Stanley, 2014, Seeking the Authentic: Polish Culture and the Nature of Postcolonial Theory, nonsite.org/article/seeking-the-authentic-polish-cultureand-the-nature-of-postcolonial-theory (dostęp: 2018.04.10).
• Bill Stanley, 2017, Position Paper: Postcolonial Theory and Poland, w: Unforeseen Constellations: Reading Postcololnial Poland with South America, Polish Studies Center Indiana University, Bloomington, materiały konferencyjne, s. 56-64.
• Błoński Jan, 1981, Mędrek, cham i jednoaktówka, w: Romans z tekstem, Kraków, s. 181-215.
• Bobako Monika, 2010, Konstruowanie odmienności klasowej jako urasawianie. Przypadek polski po 1989 roku, (online:) https://www.academia.edu/1324358/Konstruowanie_odmienno%C5%9Bci_klasowej_jako_urasawianie._Przypadek_polski_po_1989_roku (dostęp: 2018.04.10).
• Bochuszewicz Piotr, 2011, Pożytki z prawicowego neosarmatyzmu. (Nieprawicowa) obrona Krzysztofa Koehlera, w: Biliński P. (red.), Przeszłość we współczesnej narracji kulturowej. Studia i szkice kulturoznawcze, Tom 1, Kraków, s. 99-117.
• Bochuszewicz Piotr, 2014, Hermenutyki Sarmatyzmu, w: Lutomierski M. (red.), Tradycje szlacheckie we współczesnej kulturze polskiej. Przybliżenia i perspektywy badawcze, Toruń, s. 105-130.
• Bourdieu Pierre, 1986, The forms of capital, w: Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, Richardson J. (red.), New York, Greenwood, s. 241-258.
• Buchowski Michał, 2006, The Specter of Orientalism in Europe: From Exotic Other to Stigmatized Brother, “Anthropological Quarterly”, nr 79 (3), s. 463-482.
• Cavannagh Claire, 2003, Postkolonialna Polska. Biała plama na mapie współczesnej teorii, „Teksty Drugie”, nr 2, s. 360-371.
• Chałasiński Józef, 1946, Społeczna genealogia inteligencji polskiej, Warszawa.
• Domańska Ewa, 2008, Obrazy PRL w perspektywie postkolonialnej. Studium przypadku, w: Obrazy PRL. Konceptualizacja realnego socjalizmu w Polsce, Brzechczyn K. (red.), Poznań, s. 167-186.
• Etkind Alexander, 2003, Internal Colonization and Russian Cultural History, „Ulbandus” 7, s. 17-25.
• Etkind Alexander, 2011, Internal Colonization. Russia’s Imperial Experience, Cambridge, Malden.
• Fanon Frantz, 1985, Wyklęty lud ziemi, Tygielska H. (przeł.), Warszawa.
• Grabowska Mirosława, 2004, Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku, Warszawa.
• Janion Maria, 2003, Polska między Wschodem a Zachodem, „Teksty Drugie”, nr 4, s.19-42.
• Janion Maria, 2006, Niesamowita słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków.
• Kagarlicki Borys, 2012, Imperium peryferii. Rosja i system światowy, Leonkiewicz Ł., Szulęcka B. (przeł.), Warszawa.
• Kiossev Alexander, 1999, Notes on Self-Colonizing Cultures. Art and Culture in PostCommunist Europe, Pejic B., Elliott D. (red.), Stockholm, Moderna Museet, s. 114-18.
• Kiossev Alexander, 2011, Self-Colonizing Metaphor, Atlas of Transformation. Tranzit. http://monumenttotransformation.org/atlas-of-transformation/html/s/self-colonization/theself-colonizing-metaphor-alexander-kiossev.html (dostęp: 2018.04.10).
• Kołodziejczyk Dorota, 2017, Comparative Posts Going Political – the Postcolonial Backlash in Poland, w: Unforeseen Constellations: Reading Postcolonial Poland with South America, Polish Studies Center Indiana University, materiały konferencyjne, s. 12-22.
• Kubiak Adam, 2015, Rzeczy mniejsze. Dysformia i fiasko: semi-peryferyjne formy kultury, Rzeszów.
• Kubiak Adam, 2017, „Bieda (z tą Polską)”. Prostacy i mieszczanie: modernizacyjna naturalizacja i normalizacja peryferyjnych nierówności, „Polityka i Społeczeństwo”, nr 3 (15).
• Kubiak Adam, 2017a, Inkluzywne wykluczenie i reprodukcja. Próba szkicu o szkole w zaburzonej modernizacji, w: Hańderek J., Kućma N., Wykluczenia. Perspektywy ponowoczesności, Kraków, s. 145-162.
• Kubicki Paweł, 2011, Nowi mieszczanie w nowej Polsce, Kraków.
• Kubicki Paweł, 2011a, Nowi mieszczanie – nowi aktorzy na miejskiej scenie, „Przegląd Socjologiczny”, nr 60 (2–3), s. 203–227.
• Kula Witold, 1962, Teoria ekonomiczna ustroju feudalnego. Próba modelu, Warszawa.
• Kula Witold, 1983, Historia, zacofanie, rozwój, Warszawa.
• Kulas Piotr, 2017, Inteligenckość zaprzeczona. Ethos I tożsamość młodych inteligenckich elit, Warszawa.
• Moore David C, 2001, Is the Post- in Postcolonial the Post- in Post-Soviet? Toward a Global Postcolonial Critique, PMLA 116(1) s. 111-128 (online:) http://monumenttotransformation.org/atlas-of-transformation/html/p/postcolonial-post-soviet/is-the-post-in-postcolonial-the-post-in-post-soviettoward-a-global-postcolonial-critique-david-chioni-moore.html (dostęp: 2018.04.10).
• Morozov Viatcheslav, 2015, Russia’s postcolonial identity: a subaltern empire in a Eurocentric world, Palgrave Macmillan, Houndmills, Basingstoke, Hampshire.
• Pacholski Arkadiusz, 2012, Jak Polak zhańbił Polaka, czyli niewolnictwo po polsku (online:) http://wyborcza.pl/magazyn/1,127532,12346425, Jak_Polak_zhanbil_Polaka__czyli_niewolnictwo_po_polsku.html (dostęp: 2018.04.10).
• Said Edward, 2009, Kultura i imperializm, Wyrwas-Wiśniewska M. (przeł.), Kraków.
• Skórczewski Dariusz, 2013, Teoria-literatura-dyskurs. Pejzaż postkolonialny, Lublin.
• Smoczyński Rafał, Zarycki Tomasz, 2017, Totem inteligencki. Arystokracja, szlachta, ziemiaństwo w polskiej przestrzeni społecznej, Warszawa.
• Sosnowska Anna, 2004, Zrozumieć zacofanie. Spory historyków o Europę Wschodnią (1947–1994), Warszawa.
• Sowa Jan, 2011, Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków.
• Terlouw C.P., 1993, The Elusive Semiperiphery: A Critical Examination of the Concept Semiperiphery, „International Journal of Comparative Sociology”, nr 34. s. 87-102.
• Thompson Ewa, 2000, Imperial knowledge: Russian literature and colonialism, Westport, CT: Greenwood Press.
• Thompson Ewa M, 2000a, Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm, Kraków.
• Thompson Ewa, 2007, W kolejce po aprobatę. „Dziennik”. Listopad 5. (online:) http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/59821,w-kolejce-poaprobate.html (dostęp: 2018.04.10).
• Thompson Ewa, 2010, Sarmatyzm i postkolonializm. O naturze polskich resentymentów, „Dziennik”. Październik 5. (online:) http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/193060,sarmatyzm-i-postkolonializm.html
• (dostęp: 2018.04.10).
• Thompson Ewa, 2011, A jednak kolonializm. Uwagi epistemologiczne, „Teksty Drugie”, nr 6, s. 289-302.
• Tlostanova Madina, 2012, Postsocialist ≠ postcolonial? On post-Soviet imaginary and global coloniality, „Journal of Postcolonial Writing”,48/2, s. 130-142.
• Todorova Maria, 2009, Imagining the Balkans, Oxford.
• Wolff Larry, 1994, Inventing Eastern Europe: The Map of Civilization on the Mind of the Enlightenment, Stanford.
• Zarycki Tomasz, 2008, Kapitał kulturowy. Inteligencja w Polsce i w Rosji, Warszawa.
• Zarycki Tomasz, 2009, Ku socjologicznej analizie dyskursu elit peryferyjnych, w: Wartości, polityka, społeczeństwo, Zahorska M., Nasalska E. (red.), Warszawa, s. 169-181.
• Zarycki Tomasz, 2010, Peryferie: Nowe ujęcia relacji centro-peryferyjnych, Warszawa.
• Zarycki Tomasz, 2014, Ideologies of Eastness in Central and Eastern Europe, Routledge, Londyn&New York.

Identifiers

DOI

10.14746/2018.8.8