EN
The investigation of language and language processes is based on the assumption that they are related to a certain verifiable reality. Still, not all parameters of language express the reality in an exact manner. Moreover, the postulate to render strictly the actual properties of designates in language may reveal the hallmarks of a manipulative communication game. In the paper, an analysis of some fragmentary, chosen, although in the general perspective viewed as representative examples of use of certain elements of deictic and anaphoric character in marking the sex of a designate (not always identical with the grammatical value of gender in Polish) is proposed in terms of such a game in the texts from the contemporary Polish communicative domain.
PL
Badanie języka i procesów językowych wspierane jest przekonaniem o ich powiązaniu z pewną weryfikowalną rzeczywistością. Jednocześnie nie wszystkie parametry języka odzwierciedlają rzeczywistość w sposób dokładny. Co więcej, postulowanie sztywnego odzwierciedlania rzeczywistych właściwości desygnatów w języku może wykazywać znamiona manipulacyjnej gry komunikacyjnej. W artykule proponuje się analizę w terminach tak rozumianej gry kilku fragmentarycznych, acz raczej ogólnie reprezentatywnych przykładów użycia wybranych elementów o charakterze deiktycznym i anaforycznym przy zaznaczaniu płci desygnatu (nie zawsze tożsamej z rodzajem gramatycznym) w tekstach z zasobu komunikacyjnego współczesnej polszczyzny.