Jeszcze o prapolskim etnonimie Polanie

• Authors: Michał Łuczyński
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

The purpose of the article is to review the question of the use of the Proto-Polish ethnonym Polanie. According to the opinion traditionally adopted in historiography, this name referred to one of the tribes inhabiting GreaterPoland (the territories of Kuyavia) whose territorial conquests led to the establishment of the Polish State. On the basis of a semantic analysis of the earliest written occurrences of this name, the author develops the thesisthat it originally designated a tribe residing in the western part of Lesser Poland, and only at the beginning of the 11th century, again, it came to denote the ‘inhabitants of Poland’ (understood as the state of Bolesław I the Brave).

Keywords

PL

ethnonymy; toponymy; Pre-Polish tribes; proper names; etymology

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Slavia Occidentalis
• Year: 2016
• Issue: 73/1
• Pages: 105-119

Dates

published

2016-01-01

Contributors

author

Michał Łuczyński

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Bagi D., 2012, Filologia i mitologia. Węgierska książka o historycznych i mitycznych początkach Polski, „Kwartalnik Historyczny” 119 (3), s. 555–565.
• Bajer M., Polacy pochodzą od Czechów, „Rzeczpospolita” 31 sierpnia – 1 września 2013, http:// www.rp.pl/artykul/1042994,1043084-Polacy-pochodza-od-Czechow.html [dostęp: 08.08.2015]
• Bańkowski A., 1990, O wariantywności zapisów nazw własnych w „Kronice Wielkopolskiej”, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 23, s. 5–13.
• Duczko W., 2007, Ruś Wikingów. Historia obecności Skandynawów we wczesnośredniowiecznej Europie, przeł. N. Kreczmar, Warszawa.
• Hołubowicz K., 1966, Polski ‘polny’ w dawnej polszczyźnie na tle ogólnosłowiańskim, w: Studia językoznawcze poświęcone Profesorowi Doktorowi Stanisławowi Rospondowi, red. M. Adamus, Wrocław, s. 193–203.
• Karpluk M., 1992, Skąd nazwa Polski i jak brzmi ona w językach naszych słowiańskich sąsiadów, „Język Polski” 72, zesz. 1, s. 4–9.
• Karpluk M., 1994, Wyjaśnienia autorki artykułu „Skąd nazwa Polski...”, „Język polski” 74, zesz. 3, s. 183–185.
• Labuda G., 2002, Początki państwa polskiego. Pierwsze państwo polskie, Warszawa.
• Labuda G., 2008, Trudne początki państwa polskiego w trudnym oświetleniu, „Roczniki Historyczne” 74, s. 209–230.
• Labuda G., 2012, Pierwsze wieki monarchii piastowskiej, Poznań.
• Lisiecki A., Urbańczyk P., Nie ma dowodów na istnienie Polan, internetowy biuletyn PAP z 8 lutego 2006 r., http://scienceinpoland.pap.pl/aktualnosci/news,22218,nie-ma-dowodow-na-istnienie-polan.html [dostęp: 08.08.2015]
• Łuczyński M., 2015, Prapolski etnonim „Glopeani” (głos w dyskusji), „Slavia Occidentalis” 72/1, s. 121–124.
• Mańczak W., 1956, Znaczenie nazwy «Polonia Maior», „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Seria Nauk Społecznych, Filologia” 2, Kraków, s. 95–108.
• Mańczak W., 1961, Jeszcze o „Polonia Maior” ‘Wielka Polska’, „Poradnik Językowy” 2, s. 70–73.
• Mańczak M., 2010, Czy cudzoziemcy nadali nazwę Polsce?, „Prace Komisji Nauk Filologicznych Oddziału PAN we Wrocławiu” II, s. 343–357.
• Matla-Kozłowska M., 2005, Qui a quo – wzajemne wpływy polskiego i czeskiego rocznikarstwa we wczesnym średniowieczu (X-XI w.), „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2783, seria Historia CLXXI, s. 67–89.
• Moczulski L., 2007, Narodziny Międzymorza, Warszawa.
• Nalepa J., 1994, Polska. Pochodzenie i wiek nazwy, cz. I–II, „Język Polski” 74, zesz.3, s. 174–182; zesz. 4/5, s. 241–245.
• Pietrzak S., 1998, Świerad zwany też Zorardem – znad Adriatyku czy Dunajca?, cz. I, „Slavia Antiqua” 39, s. 81–158.
• Pietrzak S., 2001, „Terra Poloniensium”, z której pochodził „Zoerardus-Andreas”, w: Święty Świerad i jego czasy. Materiały z sympozjum naukowego w Tropiu 10–11 lipca 1998, red. S. Pietrzak, Nowy Sącz, s. 158–178.
• Rospond S., 1959, Dzieje polszczyzny śląskiej, Katowice.
• Rospond S., 1984, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław.
• Rospond S., 1985, Wiercanie „Geografa bawarskiego” a Polanie = Wielkopolanie, „Slavia Occidentalis” 41, s. 53–56.
• Rymut K., 1967, Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego, Wrocław.
• Strzelczyk J., 1987, Od Prasłowian do Polaków, Warszawa.
• Sulisz M., 1971, Polanin – Polak – Polska, „Język Polski” 51, zesz. 4, s. 264–270.
• Tapolcai L., 2009, Polanie – plemię, dynastia, państwo? Skąd się wzięły nazwy: Poloni i Polonia w źródłach zachodnich w końcu X i na początku XI wieku?, w: Człowiek w średniowieczu. Między ideologią a historią, Łódź, s. 93–102.
• Tapolcai L., 2010, Historyczne i mityczne początki Polski. Kształtowanie się przestrzeni, Budapeszt.
• Tazbir J., Kizwalter T., 1995, Polska na przestrzeni wieków, Warszawa.
• Tomala L., Językoznawca: nazwa „Polska” oznacza krainę pól, http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,382297,jezykoznawca-nazwa-polska-oznacza-kraine-pol.html, 31.05.2011 [dostęp: 08.08.2015]
• Ułaszyn H., 1950, Znaczenie nazw Wielkopolska i Małopolska, Łódź.
• Ułaszyn H., 1951, Odpowiedź prof. S. Urbańczykowi, „Język Polski” 31, zesz. 5, s. 228–231.
• Urbańczyk P., 2006, Kto i kiedy wymyślił Polskę?, „Rzeczpospolita” 8 lutego, s. 16.
• Urbańczyk P., 2008, Nie było żadnych Polan, „Gazeta Wyborcza” 24–25 maja, s. 22–23.
• Urbańczyk P., 2008, Trudne początki Polski, Wrocław.
• Urbańczyk P., 2010, Onomastyka a „sprawa polska”, „Prace Komisji Nauk Filologicznych Oddziału PAN we Wrocławiu” 2, s. 359–364.
• Urbańczyk S., 1951a, rec. Ułaszyn 1950, „Język Polski” 31, zesz. 2, s. 140–143.
• Urbańczyk S., 1951b, Odpowiedź recenzenta, „Język Polski” 31, zesz. 5, s. 231–233.
• Zajączkowski S., 2002, Podziały plemienne Polski w okresie powstania państwa. Geografia plemienna ziem polskich, w: Początki Państwa Polskiego. Księga Tysiąclecia, red. K. Tymieniecki, Poznań, s. 73–109.
• Żmudzki P., Kulturowy kontekst nazw „Polanie”, „Polacy”, „Polska” w średniowiecznej historiografii polskiej i ruskiej (w druku)2

Identifiers

DOI

10.14746/SO.2016.73.6