Wokół początku i końca ludzkiego życia. Refleksja nad stosunkiem Polaków do wybranych kwestii bioetycznych z zakresu nauczania Kościoła katolickiego w świetle badań opinii społecznej

• Authors: Mikołaj Gębka

Title variants

EN

Around the beginning and the end of human life. Reflection on the attitude of Poles to selected bioethical issues from the teaching of the Catholic Church in the light of social opinion surveys

Abstracts

EN

The paper presented the attitude of Poles, recorded over the years, to four selected bioethical problems (abortion, in vitro fertilisation, contraception, euthanasia), to which the Catholic Church pays special attention in its teaching, and which are related to the beginning or end of human life. The paper first presented the attitude of general respondents to the above mentioned issues, and then respondents declaring regular religious practices. The observation of the opinion of the latter raises the question about the effectiveness of the message of the Church's teaching on the above mentioned bioethical issues.

PL

W artykule został zaprezentowany zarejestrowany na przestrzeni lat stosunek Polaków do czterech wybranych problemów bioetycznych (aborcja, in vitro, antykoncepcja, eutanazja), na które w swoim nauczaniu szczególną uwagę zwraca Kościół katolicki, a które związane są z początkiem lub końcem życia ludzkiego. W pierwszej kolejności został zaprezentowany stosunek do wspomnianych kwestii ogółu respondentów, a następnie respondentów deklarujących regularne praktyki religijne. Analiza opinii tych ostatnich każe postawić pytanie o skuteczność przekazu nauczania Kościoła odnośnie do wspomnianych kwestii bioetycznych.

Keywords

EN

social opinion surveys; abortion; in vitro; contraception; euthanasia

PL

badania opinii społecznej; aborcja; in vitro; antykoncepcja; eutanazja

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2021
• Volume: 16
• Issue: 2(30)
• Pages: 83-114

Dates

published

2021

Contributors

author

Mikołaj Gębka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Teologiczny

• https://orcid.org/0000000214215411

References

• Blaski i cienie polskiej religijności. Z ks. prof. dr. Władysławem Piwowarskim rozmawia Józef Wołkowski. 1984. W: Oblicza katolicyzmu w Polsce, red. Józef Wołkowski, 9-45. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Deneka, Alicja. 2021. Kobieta musi mieć prawo wyboru. PE przyjął historyczną rezolucję: Dostęp do aborcji, antykoncepcji i edukacji seksualnej. Dostęp: 25.06.2021. https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/swiat/artykuly/8198101,parlament-europejski-prawo-do-aborcji-prawa-kobiet-antykoncepcja-edukacja-seksualna.html.
• Franciszek. 2016. Posynodalna adhortacja apostolska „Amoris laetitia”.
• Gębka, Mikołaj. 2018. (Nie)dopuszczalne ograniczanie liczby potomstwa? Refleksja o aborcji w świadomości społecznej Polaków (na podstawie badań opinii publicznej), Teologia i Moralność vol. 13, nr 2 (24), 147-167. doi: 10.14746/tim.2018.24.2.8.
• Jan Paweł II. 1981. Adhortacja apostolska o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym „Familiaris consortio”.
• Jan Paweł II. 1994. List do rodzin „Gratissimam sane”.
• Jan Paweł II. 1995. Encyklika o wartości i nienaruszalności ludzkiego życia „Evangelium vitae”.
• Kongregacja Nauki Wiary. 1974. Deklaracja o sztucznym poronieniu „Quaestio de abortu procurato”.
• Kongregacja Nauki Wiary. 1980. Deklaracja o eutanazji „Iura et bona”.
• Kongregacja Nauki Wiary. 1987. Instrukcja o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania. Odpowiedzi na niektóre aktualne zagadnienia „Donum vitae”.
• Kościół w Polsce. Raport, red. Marcin Przeciszewski i Rafał Łączny. 2021. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna. Dostęp: 30.06.2021. https://www.ekai.pl/wp-content/uploads/2021/04/KAI_Raport_Kosciol-_w_Polsce_2021_2.pdf.
• Machinek, Marian. 2011. Życie niegodne życia? Krótka historia eutanazji., Studia Warmińskie, nr 48, 325-337. Dostęp: 30.06.2021. https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Warminskie/Studia_Warminskie-r2011-t48/Studia_Warminskie-r2011-t48-s325-337/Studia_Warminskie-r2011-t48-s325-337.pdf.
• Paweł VI. 1968. Encyklika o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego „Humanae vitae”.
• Rabiega, Remigiusz. 2006. Eutanazja jako problem prawny i etyczny. Prawo Kanoniczne, 59 (1), 161-178. doi: 10.21697/pk.2016.59.1.08. Dostęp: 30.06.2021. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_pk_2016_59_1_08.
• Rp.pl. 2021. Parlament Europejski: Dostęp do aborcji jest prawem człowieka. Dostęp: 25.06.2021. https://www.rp.pl/Spor-o-aborcje/210629605-Parlament-Europejski-Dostep-do-aborcji-jestprawem-czlowieka.html.
• Sobór Watykański II. 1965. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”.
• Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. 1993. Dz.U. z 1993 r., nr 17, poz. 18 z późn. zm.
• Zawadka, Janusz i Ryszard Balicki. 2015. Eutanazja – „prawem do śmierci”?. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, nr 1 (23), 135-158. doi: 10.15804/ppk.2015.01.07. Dostęp: 30.06.2021. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-46442a7e-4670-4454-8ce8-267eaec9b24a.
• Raporty z badań:
• CBOS. 1992. Opinia społeczna o przerywaniu ciąży. Warszawa: CBOS. BS/409/104/92.
• CBOS. 1995. Dziecko „z probówki”. Warszawa: CBOS. BS/90/76/95.
• CBOS. 1996a. Nowelizacja ustawy antyaborcyjnej i jej konsekwencje. Warszawa: CBOS. BS/176/174/96.
• CBOS. 1996b. Stosunek do aborcji wobec liberalizacji przepisów jej dotyczących. Warszawa: CBOS. BS/152/150/96.
• CBOS. 1997. Stosunek do aborcji po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: CBOS.BS/97/97/97.
• CBOS. 1999a. Młodzież i dorośli o aborcji. Warszawa: CBOS. BS/127/99.
• CBOS. 1999b. Postawy wobec eutanazji. Warszawa: CBOS. BS/134/99.
• CBOS. 2001. Opinie o eutanazji. Warszawa: CBOS. BS/48/2001.
• CBOS. 2002. Opinie o prawie do aborcji. Warszawa: CBOS. BS/191/2002.
• CBOS. 2003a. Dziecko „z probówki” – postawy wobec zapłodnienia pozaustrojowego. Warszawa: CBOS. BS/78/2003.
• CBOS. 2003b. Opinie o prawnej regulacji przerywania ciąży. Warszawa: CBOS. BS/139/2003.
• CBOS. 2003c. Postawy wobec klonowania. Warszawa: CBOS. BS/41/2003.
• CBOS. 2005a. Aborcja. edukacja seksualna. zapłodnienie pozaustrojowe. Warszawa: CBOS. BS/37/2005.
• CBOS. 2005b. Poparcie dla eutanazji a przyzwolenie na określone działania w tym zakresie. Warszawa: CBOS. BS/101/2005.
• CBOS. 2005c. Wartości i normy w życiu Polaków. Warszawa: CBOS. BS/133/2005.
• CBOS. 2006. Postawy wobec aborcji. Warszawa: CBOS. BS/173/2006.
• CBOS. 2007a. Opinie na temat aborcji. Warszawa: CBOS. BS/152/2007.
• CBOS. 2007b. Opinie o eutanazji. czyli pomocy w umieraniu. Warszawa: CBOS. BS/93/2007.
• CBOS. 2008a. Kontrowersje wokół różnych zjawisk dotyczących życia małżeńskiego i rodzinnego.Warszawa: CBOS. BS/54/2008.
• CBOS. 2008b. Opinie o dopuszczalności stosowania zapłodnienia pozaustrojowego. Warszawa: CBOS.BS/11/2008.
• CBOS. 2009a. Akceptacja stosowania zapłodnienia in vitro. Warszawa: CBOS. BS/37/2009.
• CBOS. 2009b. Moralność Polaków po dwudziestu latach przemian. Warszawa: CBOS. BS/40/2009.
• CBOS. 2009c. Opinia społeczna o eutanazji. Warszawa: CBOS. BS/142/2009.
• CBOS. 2010a. Co jest ważne, co można, a czego nie wolno – normy i wartości w życiu Polaków. Warszawa: CBOS. BS/99/2010.
• CBOS. 2010b. Etyczne aspekty zapłodnienia in vitro. Warszawa: CBOS. BS/96/2010.
• CBOS. 2010c. Opinie na temat dopuszczalności aborcji. Warszawa: CBOS. BS/100/2010.
• CBOS. 2011. Opinie o prawnej dopuszczalności i regulacji aborcji. Warszawa: CBOS. BS/102/2011.
• CBOS. 2012a. Opinie o prawie aborcyjnym. Warszawa: CBOS. BS/160/2012.
• CBOS. 2012b. Postawy wobec stosowania zapłodnienia in vitro. Warszawa: CBOS. BS/121/2012.
• CBOS. 2013a. Wartości i normy. Warszawa: CBOS. BS/111/2013.
• CBOS. 2013b. Zaniechanie uporczywej terapii a eutanazja. Warszawa: CBOS. BS/3/2013.
• CBOS. 2014a. Prawo a moralność – opinie o zachowaniach kontrowersyjnych. Warszawa: CBOS.153/2014.
• CBOS. 2014b. Religijność a zasady moralne. Warszawa: CBOS. 15/2014.
• CBOS. 2015a. Oczekiwane zmiany w nauczaniu Kościoła. Warszawa: CBOS. 32/2015.
• CBOS. 2015b. Opinie o dopuszczalności stosowania zapłodnienia in vitro. Warszawa: CBOS.96/2015.
• CBOS. 2016a. Dopuszczalność aborcji w różnych sytuacjach. Warszawa: CBOS. BS/71/2016.
• CBOS. 2016b. Jakiego prawa aborcyjnego oczekują Polacy. Warszawa: CBOS. BS/144/2016.
• CBOS. 2016c. Opinie o dopuszczalności aborcji. Warszawa: CBOS. BS/51/2016.
• CBOS. 2020. O dopuszczalności przerywania ciąży i protestach po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: CBOS. 153/2020.
• CBOS. 2021. Poglądy polityczne młodych Polaków a płeć i miejsce zamieszkania. Warszawa: CBOS. 28/2021.
• OBOP. 1994. Polacy o prawnym zakazie przerywania ciąży. Warszawa: Telewizja Polska S.A. OBOP. 43/94.
• OBOP. 1995a. Jakie zachowania potępiamy. Warszawa: OBOP. 85/95.
• OBOP. 1995b. Polacy o aborcji. Warszawa: Telewizja Polska S.A. OBOP. 85/95.
• OBOP. 1995b. Polacy o aborcji. Warszawa: Telewizja Polska S.A. OBOP. 73/95.
• OBOP. 1996. Opinie o dopuszczalności aborcji. Warszawa: OBOP. 32/96.
• OBOP. 1997a. Czy przerywanie ciąży powinno być dozwolone, czy nie?. Warszawa: OBOP. 002/97.
• OBOP. 1997b. Opinie Polaków o różnych zachowaniach. Warszawa: OBOP. K.118/97.
• TNS OBOP. 2003. Dokąd zmierza świat. Warszawa: TNS OBOP. 020-03.
• TNS OBOP. 2005. Nowe się cofa. Warszawa: TNS OBOP. 044/05.

Identifiers

DOI

10.14746/TIM.2021.30.2.4

Biblioteka Nauki

2137656