Wybrane objawy zaburzeń psychicznych podczas spowiedzi i wspierająca reakcja spowiednika

• Authors: Grzegorz Wąchol

Title variants

EN

Selected symptoms of mental disorders during confession and supportive reaction of the confessor

Abstracts

EN

The purpose of the article is to show and synthetically describe the most common symptoms that may indicate the presence of a mental disorder, chich can be observed by the confessor during the confession. Subsequently, the texts hows the supportive attitude of the confessor, who can activate the penitent to work on himself not only in the spiritual development, but also mental health. The data on the description of attitude indicators deviating from the accepted standards of mental health were subjected to functional analysis and classified in the context of the most common mental disorders. In the process of synthesis, a set of rules for the confessor’s conduct in the case of finding penitent’s symptoms of a disorder. Observation of the above-mentioned symptoms is possible during the sacrament of penance and reconciliation, although it does not constitute a professional diagnosis of mental health. Inappropriate approach may be conducive to the activation of actions for the discussed type of health by the penitent, by the infl uence of the confessor’s recommendations.

PL

Celem artykułu jest syntetyczny opis najczęstszych objawów mogących wskazywać na występowanie zaburzenia psychicznego, co może zostać zaobserwowane przez spowiednika podczas sakramentu pokuty i pojednania. W dalszej kolejności tekst pokazuje wspierającą postawę spowiadającego, który może aktywizować penitenta do pracy nad sobą nie tylko w obszarze rozwoju duchowego, ale również zdrowia psychicznego. Analizie funkcjonalnej poddano dane dotyczące opisu wskaźników postawy odbiegającej od przyjętych norm zdrowia psychicznego i sklasyfi kowano je w obszarze najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. W procesie syntezy opracowano zestaw zasad postępowania przez spowiednika w wypadku stwierdzenia symptomów zaburzenia u spowiadającego się. Zaobserwowanie wspomnianych wyżej objawów jest możliwe podczas sakramentu pokuty i pojednania, chociaż nie stanowi profesjonalnej diagnozy odnoszącej się do zdrowia psychicznego. Odpowiednie podejście może sprzyjać aktywizacji działań na rzecz omawianego rodzaju zdrowia przez penitenta pod wpływem zaleceń spowiadającego.

Keywords

EN

confession; sympthoms of a mental disorder; therapy; pastoral counseling

PL

spowiedź; symptomy zaburzenia psychicznego; terapia; wsparcie duszpasterskie

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2023
• Volume: 18
• Issue: 1(33)
• Pages: 153-166

Dates

published

2023

Contributors

author

Grzegorz Wąchol

• Pontifical University of John Paul II in Kraków

• https://orcid.org/0000000264277231

References

• Barbaro, Bogdan de. 2004. Najlepiej pomoc równoległa. Więź, 544(2), 21-22.
• Bazyli Wielki. 2011. Pisma ascetyczne, t. 1. tłum. Józef Naumowicz. Tyniec: Wydawnictwo Benedyktynów.
• Butcher, James, Jill Hooley i Susan Mineka. 2017. Psychologia zaburzeń. Sopot: GWP.
• Citkowska-Kisielewska, Anna i Jerzy Aleksandrowicz. 2003. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne – psychopatologia i leczenie. Psychoterapia, 4(127), 5-19.
• Damazyn, Michał. 2007. Psychoterapia a spowiedź. Życie Duchowe, 52, 53-60.
• Derdziuk, Andrzej. 2016. Wypowiedzi Stolicy Apostolskiej na temat znaczenia praktyki spowiedzi w odnawianiu żywotności wiary Kościoła. Roczniki Teologiczne, 63(3), 107-121.
• Dolata, Bartłomiej. 2019. Funkcja spowiednika i realizacja sakramentalnej posługi wobec duchowych potrzeb ludzi młodych. Teologia Praktyczna, 20, 115-127.
• Dyga, Krzysztof i Radosław Stupak. 2018. Sposoby rozumienia urojeń religijnych związanych ze zmianą tożsamości na przykładzie identyfikacji z Jezusem Chrystusem. Psychiatria Polska, 52(1), 69-80.
• Fehrenbach, Paul. 2008. W poszukiwaniu duszy. Związek pomiędzy duchową a psychologiczną dojrzałością. Kraków: WAM.
• Gałecki, Piotr i Agata Szulc. 2018. Psychiatria. Wrocław: Edra Urban & Partner.
• Gałkowski, Tomasz. 2010. Wiedza psychologiczna w formacji kandydatów do kapłaństwa. Prawo kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny, 53(1-2), 41-59.
• Golczyńska, Maria. 2010. Pracować w zespole. W: Między konfesjonałem a kozetką, red. Katarzyna Jabłońska i Cezary Gawryś, 15-16. Warszawa: Więź.
• Griffiths, Mark. 2005. A ‘components’ model of addiction within a biopsychosocial framework. Jour nal of Substance Use, 10, 191-197.
• Hagel, Grażyna. 2013. Patologie społeczne. Szczecin: Szczecińska Szkoła Wyższa Collegium Balticum.
• Hermas. 1998. Pasterz Hermasa. W: Pierwsi świadkowie, red. Marek Starowieyski, 211-291. Kraków: Wydawnictwo M.
• Heszen-Celińska, Irena i Helena Sęk. 2020. Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.
• Huber, Lidia. 2010. Style adaptacyjne do sytuacji stresowych w różnych grupach wiekowych, a choroby cywilizacyjne XXI wieku. Problemy Higieny i Epidemiologii, 91(2), 268-275.
• Jan Paweł II. 1994. Przemówienie do Penitencjarii Apostolskiej. L’Osservatore Romano, 5-6(153), 44.
• Jan Paweł II. 1998. Sakrament pokuty w życiu Kościoła. L’Osservatore Romano, 5-6(203), 5.
• Juszczak, Władysław. 2009. Psychoterapeutyczny aspekt sakramentu spowiedzi. Kraków: Homo Dei.
• Klimek, Jan. 2021. Spowiedź osób z zaburzeniem psychicznym. Polonia Sacra, 25(63), 5-21.
• Królikowski, Janusz. 2015. Sakrament pokuty i pojednania. Kryzys współczesny i kryzys doktrynalny. Teologia w Polsce, 9(2), 53-74.
• Królikowski, Wacław. 2010. „Reguły o skrupułach” św. Ignacego Loyoli. W: Świat moralnych lęków. Wokół „Reguł o skrupułach” św. Ignacego Loyoli, red. Wacław Królikowski, 53-70. Kraków: WAM.
• Marchewka, Katarzyna. 2014. Etyka w psychoterapii. Diametros, 42, 124-149.
• Murawiec, Sławomir. 2009. Kilka pytań o naturę urojeń w świetle współczesnych neurobiologicznych koncepcji psychozy. Psychiatria Polska, XLIII(4), 403-410.
• Murawiec, Sławomir. 2017. Rozpoznawanie i leczenie depresji w praktyce lekarza POZ aspekty praktyczne. Lekarz POZ, 5, 338-343.
• Najwyższa Izba Kontroli. 2018. Zapobieganie i leczenie depresji. Warszawa: NIK.
• Ostaszewska, Anna. 2014. Badania nad efektywnością włączania tematyki duchowości i religijności w psychoterapii. Psychoterapia, 2(169), 5-18.
• Owsianka, Monika. 2014. Wymagająca miłość. Wybrane aspekty teologii Bożego ojcostwa w przesłaniu Jana Pawła II do młodzieży. Teologia w Polsce, 8(1), 119-131.
• Paluchowski, Władysław Jacek. 2007. Diagnoza psychologiczna: Proces – narzędzia – standardy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Paluchowski, Władysław Jacek. 2012. Kompetencje diagnostyczne psychologa i ich obraz. Czasopismo Psychologiczne, 18(1), 9-15.
• Pałucki, Jerzy. 2017. Łaska Boża i jej nieodzowna pomoc w utrzymaniu nadziei w codziennym życiu człowieka na przykładzie pism Paulina z Noli. Vox Patrum, 37(67), 499-508.
• Pieńkosz, Jan. 2004. Sakrament pokuty i pojednania jako sakrament uleczenia. Studia Teologiczne, 22, 157-175.
• Potoczny, Mateusz. 2018. Objawienia prywatne: ich rola w życiu Kościoła i proces teologicznej weryfikacji. Studia Wrocławskie, 20, 325-346.
• Propst, Lois Rebeca et al. 1992. Comparative Efficacy of Religious and Nonreligious Cognitivebehavior Therapy for the Treatment of Clinical Depression in Religious Individuals. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 60(1), 94-103.
• Prusak, Jacek. 2010. Psychiatria i religia – partnerzy czy rywale. W: Między konfesjonałem a kozetką, red. Katarzyna Jabłońska i Cezary Gawryś, 220-236. Warszawa: Więź.
• Rabe -Jabłońska, Jolanta. 2007. Diagnoza i leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego. Via Medica, 4(4), 160-174.
• Seligman, Martin, Elanie Walker i David Rosenhan. 2017. Psychopatologia. Poznań: Zysk i Ska.
• Sobór Watykański II. 1965a. Dekret o formacji kapłańskiej „Optatam totius”.
• Sobór Watykański II. 1965b. Dekret o posłudze i życiu kapłanów „Presbyterorum ordinis”.
• Solomon, Ari i David Haaga. 2004. Teoria i terapia poznawcza depresji. W: Psychoterapia poznawcza w teorii i praktyce, red. Mark Reinecke i David Clarke, 25-53. Gdańsk: Wydawnictwo Psychologiczne.
• Szpak, Marta. 2014. Rozwój symbolizacji. Wybrane perspektywy psychoanalityczne. Kraków: UJ.
• Szymański, Jacek. 2005. Spowiednik jako formator sumienia penitenta. Studia Wrocławskie, 8, 97-105.
• Szymonik, Marian. 2015. Sumienie jako przestrzeń manifestacji godności człowieka. W: Być człowiekiem sumienia. Interdyscyplinarny namysł nad fenomenem sumienia, red. Roman Ceglarek i Mariusz Sztaba, 57-76. Częstochowa: Wydawnictwo Archidiecezjalne Regina Poloniae.
• Tułowiecki, Dariusz. 2013. Wiara jako klucz do tożsamości kapłańskiej. Próba komentarza w świetle Dekretu o posłudze i życiu prezbiterów „Presbyterorum ordinis”. Studia Paradyskie, 23, 157-191.
• Wąchol, Grzegorz. 2020. Wsparcie duszpasterskie osób uzależnionych od alkoholu w procesie leczenia. Kraków: WN UPJP2.
• Wąchol, Grzegorz. 2021. Posługa duszpasterska w środowisku osób zaburzonych psychicznie. Aspekty pastoralne. Polonia Sacra, 25(63), 23-39.
• Wciórka, Jacek. 2002. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych. W: Psychiatria t. 1, red. Adam Bilikiewicz et al. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner.
• Wiech, Angelika. 2016. Korelacja pomiędzy psychoterapią a spowiedzią. Warszawskie Studia Pastoralne, 4(33), 81-90.
• Wojtyniak, Bogdan i Paweł Goryński. 2020. Sytuacja zdrowotna ludności polski i jej uwarunkowania – synteza. Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa.
• Worbs, Marcin. 2016. Leczniczy charakter sakramentu pokuty. Wiara a zdrowie, 88, 91-106.
• World Health Organization. 2018. Global Health Estimates 2016: Diseaseburden by Cause, Age, Sex, by Country and by Region. Geneva: WHO. Dostęp: 5.04.2022. https://www.who.int/data/global-health-estimates.
• Wójtowicz, Beata. 2021. Szczegółowe przepisy etyczne dotyczące diagnozy psychologicznej w II części Kodeksu Etycznego Psychologa PTP – historia dyskusji. Testy Psychologiczne w Praktyce i Badaniach, 1, 33-49.
• Zwoliński, Piotr. 2001. Dzieje Kościoła polskiego służbą na rzecz człowieka. Łódzkie Studia Teologiczne, 10, 167-176.

Identifiers

DOI

10.14746/TIM.2023.33.1.10

Biblioteka Nauki

31339467