Obchody Dnia Sandżaku a konstruowanie współczesnego boszniackiego dyskursu pamięci

• Authors: Nadia Czachowska-Aleksić

Title variants

EN

A case study of the Sandžak day celebration and constructions of the modern Bosniak memory discourse

Abstracts

EN

The paper is a critical analysis of the Sandžak Day celebrations in Serbia. The ritual activities taking place during grand ceremonies as well as the historical narrative presented by the Bosnian elite are subject to reflection in this doubly peripheral area. Using such research categories as ritual, invented tradition, site of memory and historical myth, the elements that constitute the Sandžak-Bosnian identity have been characterized. Their analysis made it possible to define the mechanisms of the construction of the contemporary Bosnian discourse of memory in Sandžak and to identify the visible tendencies of this narrative.

PL

Artykuł jest krytyczną analizą przebiegu obchodów Dnia Sandżaku w Serbii. Poddane namysłowi zostały czynności rytualne mające miejsce podczas uroczystych ceremonii, jak i narracja historyczna, którą prezentuje boszniacka elita. Za pomocą takich kategorii badawczych jak pamięć kulturowa, tradycja wynaleziona, rytuał oraz mit historiograficzny, scharakteryzowane zostały elementy, które są częścią składową sandżacko-boszniackiej tożsamości. Ich analiza pozwoliła na zdefiniowanie mechanizmów konstrukcji współczesnego boszniackiego dyskursu pamięci na terenie Sandżaku oraz umożliwiła określenie widocznych tendencji tej narracji.

Keywords

EN

Sandjak; Bosniaks; double periphery; memory; narratives; discourse; ritual; past

PL

Sandżak; Boszniacy; podwójna peryferia; pamięć; narracje; dyskurs; rytuał; przeszłość

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Balcanica Posnaniensia Acta et studia
• Year: 2021
• Volume: 28
• Issue: 2
• Pages: 161-178

Dates

published

2021

Contributors

author

Nadia Czachowska-Aleksić

• Adam Mickiewicz University, Poznań

• https://orcid.org/0000000221228325

References

• Assmann J., Collective Memory and Cultural Identity, „New German Critique” 1995, nr 65.
• Durkheim É., Elemen.tarne formy życia religijnego, Warszawa 1990.
• Dolińska K., Teoretyczne i metodologiczne aspekty badania sąsiedztwa na pograniczu, [w:] Sąsiedztwa III RP – Czechy. Zagadnienia społeczne, red. M. Dębicki, J. Makaro, Wrocław 2013.
• Grabes H., Cultural memory and the literary canon, [w:] Cultural memory studies: an international and interdisciplinary handbook, red. Erll A., Nünning A. i in., Berlin 2008, s. 311–319.
• Hobsbawm E., Ranger T., Tradycja wynaleziona, przeł. M. Godyń, F. Godyń, Kraków 2008.
• Hughson M., Poluperiferija i rod. Pobuna konteksta, Beograd 2015.
• Jagiełło-Szostak A., Społeczno-polityczne aspekty tożsamości narodowej Boszniaków z Sandżaku, „Wschodnioznawstwo” 2015, nr 1, s. 305–319.
• Jawoszek A, Boszniacy. Literackie narracje tożsamościowe po 1992 roku, Poznań 2014.
• Kazaz E., Nacionalni književni kanon – mjesto moći, „Sarajevske sveske” 8/9, Sarajevo 2005, s. 123–133.
• Kazaz E., Treći svijet i njegova mudrost isključenosti. Slika imperijalne ideologije i prosvjetiteljske utopije u Andrićevoj Travničkoj hronici, [w:] Slika drugog u balkanskim i srednjoevropskim književnostima, red. M. Maticki, Beograd 2006. [Слика другог у балканским и средњоевропским кљижевностима, red. М. Матицки, Београд 2006].
• Kołodziejczak M., Rocznicowe rytuały smoleńskie w perspektywie neodurkheimizmu, „Przegląd Politologiczny” 2015, nr 2, s. 147–159.
• Magala S., Double peripherisation, “Review” 1985, t. 9, nr 1, s. 139–151.
• Mikucka-Wójtowicz D., Sytuacja mniejszości boszniackiej w Sandżaku – wyzwania i problemy, „Sprawy Narodowościowe” 2013, nr 42, s. 143–167.
• Niedźwiecka-Iwańczak N., Granice a pogranicze i transnarodowość, [w:] Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Europa – podzielona wspólnota?, red. M. Zielińska, D. Szaban, B. Trzop, Zielona Góra 2018.
• Nora P., Between memory and history. Les lieux de mémoire, „Representation” 1989, nr 26, 1989.
• Rawski T., Boszniacki nacjonalizm. Strategie budowania narodu po 1995 roku, Warszawa 2019.
• Szpociński A., Miejsca pamięci (lieux de mémoire), „Teksty Drugie” 2008, nr 4.
• Szpociński A., Wizualizacja pamięci społecznej, [w:] Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, red. A. Szpociński, Warszawa 2009.
• Topolski J., Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, Warszawa 1996.
• Zalewski K. M., Naród, religia, rasa. Muzułmańskie ideologie i tuchy narodowe pogranicza w Południowo-Wschodniej Europie. Przykład Sandżaka nowopazarskiego w XX wieku, Warszawa 2010, s. 81.
• Zenderowski R., Etnizacja religii i sakralizacja etnosu: nacjonalizm w Europie Środkowo-Wschodniej, „Athenaeum” 2010, t. 24, s. 38.
• Źródła internetowe
• Sandžački književni susreti, „Minority news“, https://www.minoritynews.rs/13-sandzacki-knjizevni-susreti/ [dostęp: 03.01.2021].
• novembar – Dan Sandžaka, “SDA”, https://www.sda.rs/vijesti/2361-20-novembar-%E2%80%93-dan-sandzaka.html [dostęp: 04.01.2020].
• BNV: “Aćif efendija je spasio Novi Pazar od četnika”, „Mešihat“, https://mesihat.org/2012/08/17/bnv-qaif-efendija-je-spasio-novi-pazar-od-etnikaq/ [dostęp: 04.01.2020].
• Dan Sandžaka, „RTV Novi Pazar“, https://www.youtube.com/watch?v=uHGia9lVtgY [dostęp: 04.01.2021].
• Dan Sandžaka 2010, „Mešihat“, https://mesihat.org/2010/11/10/dan-sandaka-2010/ [dostęp: 03.01.2021].
• Dan Sandžaka – dan opredijeljenja za jedinstvenu i autonomnu regiju, Matica Bošnjačka,
• http://www.maticabosnjacka.org/uncategorized/dan-sandzaka-dan-opredijeljenja-za-jedinstvenu-i-autonomnu-regiju/ [dostęp: 04.01.2020].
• Grujičić B., Književne nagrade u Srbiji kao sredstvao kulturne politike, Beograd 2017, [Грујичић Б., Kњижевне награде у Србији као средство културне политике, Београд 2017.] https://nardus.mpn.gov.rs/handle/123456789/9210?locale-attribute=en [dostęp: 10.03.2021].
• Javni čas „Sandžak kroz historiju”, Bošnjačko nacionalno vijeće, https://www.youtube.com/watch?v=LjeqRVlDUHc [dostęp: 04.01.2021].
• Milošević S., Ulica Milana Nedića u Aranđelovcu, „N1 info” 2017, http://rs.n1info.com/Vesti/a346534/Ulica-Milana-Nedica-u-Arandjelovcu.html, [dostęp: 03.01.2021].
• Nićiforović M., Bura u Novom Pazaru: SDA traži ulicu za Aćif-efendiju, Rugovu, Izetbegovića, https://www.novosti.rs/vesti/naslovna/politika/aktuelno.289.html:791004-SDA-NAPUSTILA-SEDNICU-SKUPSTINE-NOVOG-PAZARA-Ne-odustaju-od-imena-ulica-po-Rugovi-Demaciju-Poluzi-i-Acif-efendiji [dostęp: 04.01.2020].
• Novosel S., Počelo obeležavanje Dana Sandžaka, https://www.danas.rs/drustvo/pocelo-obelezavanje-dana-sandzaka/ [dostęp: 03.01.2021].
• Novosel S., Bošnjaci Sandžaka su autohton narod, https://www.danas.rs/drustvo/bosnjaci-sandzaka-su-autohton-narod/ [dostęp: 04.01.2020]; SDA Sandžaka: Bošnjaci su narod, autohton u Sandžaku, „Snews“, https://www.snews.rs/sda-sandzaka-bosnjaci-su-narod-autohton-u-sandzaku/ [dostęp: 04.01.2020].
• Obradović: Bosanski je varijanta srpskog jezika, Sandžak ne postoji – to je Raška oblast, https://dveri.rs/vesti/konferencije-za-medije/obradovic-bosanski-je-varijanta-srpskog-jezika-sandzak-ne-postoji-to-je-raska-olast/ [dostęp: 28.07.2021].
• Omerović M., Dan Sandžaka i Aćif Efendija, https://www.danas.rs/dijalog/licni-stavovi/dan-sandzaka-i-acif-efendija/ [dostęp: 04.01.2020].
• Premijerno – Pogledajte dokumentarni film – Sandžak u vremenu, „Sandžakpress“, https://sandzakpress.net/premijerno-pogledajte-dokumentarni-film-sandzak-u-vremenu/ [dostęp: 04.01.2020].
• Prije 75 godina na Hadžetu je strijeljan Aćif Efendija, „Snews”, https://www.snews.rs/prije-75-godina-na-hadzetu-je-strijeljan-acif-efendija/ [dostęp: 04.01.2020].
• Program za Dan Sandžaka, „Minority news”, https://www.minoritynews.rs/program-za-dan-sandzaka/ [dostęp: 03.01.2021].
• Republički zavod za statistiku, http://popis2011.stat.rs/ [dostęp: 04.01.2021].
• „Rewda” obilježila Dan Sandžaka, „Sana news“, https://www.youtube.com/watch?v=ZKAVUDzKXYU [dostęp: 03.01.2021].
• Sandžak (tag), „Danas”, https://www.danas.rs/tag/sandzak/ [dostęp: 03.01.2021].
• Skrivena historija Sandžaka, Harun Crnovršanin, https://www.youtube.com/watch?v=_g_uOXw8cAo&t=7s [dostęp: 04.01.2020].
• Zvaničici Grada Novog Pazara čestitatli 20. novembar Dan Sandžaka, “Snews”,
• https://www.snews.rs/zvanicici-grada-novog-pazara-cestitatli-20-novembar-dan-sandzaka/ [dostęp: 04.01.2021].

Identifiers

DOI

10.14746//bp.2021.28.24

Biblioteka Nauki

2043565