Fotogrametria, polityka i przedsiębiorczość a inwentaryzacja zabytków. Albrecht Meydenbauer w Poznańskiem w roku 1885 i 1887

• Authors: Ewelina Wojdak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

A standard belief as regards the conservation of architectural monuments in the 19thcentury is that the very idea of conservation was commonly accepted, while the monuments of the past were used to promote national identity. On the other hand, photography is also commonly considered a technology that was naturally predisposed to popularize those monuments and/or appropriate them as symbols. For those reasons, the photogrammetric documentation of some buildings from the region of Poznań, made by Albrecht Meydenbauer commissioned to do it by the Prussian government, could be classified as combination of conservation and nationalism, “typical” of the late 19thcentury. However, the author proposes another interpretation and claims that such events were not necessarily “realizations” of “widespread” ideas of identity building. Referring to the generative model of identity building developed by Friedrik Barth, she analyzes how specific situations and meanings were gradually generated through the interaction of actors who attempted to reach their goals and values by available means. The introduction and popularization of Meydenbauer’s invention is presented in the paper with reference to Bruno Latour’s research on the development and implementation of innovations in science. In such a context, photogrammetry turns out to have been a result of seeking support by business, i.e. the mobilization of resources, while the national discourse was used for that purpose as one of the available means.

Keywords

PL

photogrammetry; national identity; Albrecht Meydenbauer; business resources

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Artium Quaestiones
• Year: 2018
• Issue: 29
• Pages: 349-380

Dates

published

2019-05-07

Contributors

author

Ewelina Wojdak

References

• Źródła archiwalne
• Akta dotyczące budowy nowego kościoła NMP w Inowrocławiu [1884–1905], Akta Miasta Inowro-cławia, Archiwum Państwowe w Bydgoszczy Oddział w Inowrocławiu (dalej APBOI), sygn. 52/127
• Akta dotyczące budowli z funduszu rządowego [1883–1908], w: Akta Miasta Strzelna, APBOI, sygn. 200
• Odbitki z negatywów Albrechta Meydenbauera, wykonane przez Königliche Preussische Messbild-Anstalt w Berlinie w 1906 roku, przechowywane w Pracowni Zbiorów Fotograficznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, nr 530 (14.6), 531 (14.7), 532 (14.8), 534 (14.5)
• Źródła drukowane
• [Meydenbauer A.], Die Photogrammetrie, „Wochenblatt Architekten-Vereins zu Berlin” 1867, 1(49), s. 471–472
• [Meydenbauer A.], Die Messbildkunst und das Denkmäler-Archiv, „Centralblatt der Bauverwaltung” 1888, 8(45), s. 482–483
• Meydenbauer A., Ein deutsches Denkmäler-Archiv (Monumenta Germaniae), „Deutsche Bauzeitung” 1894, 28(102/103), s. 629–631
• [Meydenbauer A.], Aufnahmen von Bauwerken nach dem Messbild-Verfahren, „Centralblatt der Bau-verwaltung” 1895, 15(14A), s. 149–152
• Sprawozdanie z czynności Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego od stycznia 1865 do lipca 1866, w: „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego” 1866, 4, s. 553–558
• Stenographische Berichte über die Verhandlungen des Preußischen Hauses der Abgeordne-ten/1883/84,2
• Stenographische Berichte über die Verhandlungen des Preußischen Hauses der Abgeordneten/1885,2
• Strelno, Prokopiuskapelle. Jnowrazlaw, Marienkirche. Posen, Rathaus & Kapelle, album fotografii wydany przez Königliche Preussische Messbild-Anstalt w Berlinie [b.d.w.], przechowywany w Muzeum Historii Miasta Poznania, sygn. D. 1580/1–28
• Gazety
• „Dziennik Poznański” 5 marca 1885
• „Kurier Poznański” 10 lutego 1884
• „Kurier Poznański” 17 sierpnia 1887
• „Posener Zeitung” 13 sierpnia 1887
• „Posener Zeitung” 15 sierpnia 1887
• „Posener Zeitung” 16 sierpnia 1887
• „Thorner Zeitung” 7 sierpnia 1887
• Opracowania
• Afeltowicz Ł., Laboratoria w działaniu. Innowacja technologiczna w świetle antropologii nauki, War-szawa 2011
• Albertz J., Albrecht Meydenbauer – Pioneer of photogrammetric documentation of the cultural herit-age, w: Surveying and Documentation of Historic Buildings, Monuments, Sites: Traditional and Modern Methods. Proceedings of the XVIII International Symposium of CIPA 2001, Potsdam (Germany), September 18-21, 2001, red. J. Albertz, ICOMOS, UNESCO, ISPRS, Berlin 2002, s. 19–25
• Barth F., “Models” reconsidered, w: idem, Process and form in social life. Selected essays of Fredrik Barth, t. 1, London 1981, s. 76–104
• Barth F., A Personal View of Present Tasks and Priorities in Cultural and Social Anthropology, w: Assesing Cultural Anthropology, red. R. Borowsky, New York 1994, s. 349–361
• Barth F., W stronę pełniejszego opisu i głębszej analizy zjawisk kulturowych, tłum. A. Bereza, w: Ba-danie kultury. Kontynuacje, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2004, s. 180–192
• Bredekamp H., Labuda A.S., Od Grimma do Pindera. Zinstytucjonalizowana historia sztuki na Uniwersytecie Berlińskim 1873–1945, w: Labuda A.S., Z dziejów historii sztuki. Polska, Niemcy, Eu-ropa, Poznań 2016, s. 183–214
• Danielewski M., Reliefy z murów kościoła Panny Marii w Inowrocławiu, „Roczniki Historyczne” 2011, 76, s. 7–34
• Danielewski M., Romańskie zabytki architektury sakralnej Inowrocławia i Strzelna w świetle fotografii Meydenlendera z 1887 roku, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” 2012, 98, s. 27–50
• Danielewski M., Fotografie z 1887 roku jako źródło ikonograficzne badań nad romańską architekturą sakralną Strzelna, w: Z dziejów pogranicza kujawsko-wielkopolskiego, t. 3, red. D. Karczewski, M. Wilczek-Karczewska, Strzelno–Kruszwica 2015, s. 105–120
• Das Preußische Kultusministerium als Staatsbehörde und gesellschaftliche Agentur (1817–1934), t. 1.1: Die Behörde und ihr höheres Personal. Darstellung, red. W. Neugebauer, Berlin 2009
• Dehn-Rotfelser H., Lotz W., Die Baudenkmäler im Regierungsbezirk Cassel, t. 1, Cassel 1870
• Finanzierung des Kulturstaats in Preussen seit 1800, red. R. Zilch, Berlin–München–Boston 2014
• Grimm A., Meydenbauer A., 120 Jahre Photogrammetrie in Deutschland. Tagebuch von Albrecht Meydenbauer, dem Nestor des Messbild-Verfahrens, veröffentlicht aus Anlass des Jubiläums 1858/1978, red. A. Grimm, Oldenburg 1978
• Knapp H., Das Schloss Marienburg in Preussen. Quellen und Materialien zur Baugeschichte nach 1456, Lüneburg 1990
• König W., Technical education and industrial performance in Germany. A triumph of heterogeneity, w: Education, Technology and Industrial Performance in Europe, 1850–1939, red. R. Fox, A. Guagnini, Cambridge 1993, s. 65–88
• Labuda A.S., „...eine von sinnvollen Zweckgefühlen erfüllte, herbe und großartige Kolonialkunst...”. Europa Środkowo-Wschodnia w dyskursie historii sztuki, w: idem, Z dziejów historii sztuki. Polska, Niemcy, Europa, Poznań 2016, s. 39–68
• Latour B., Krwiobieg nauki. Przykład naukowej inteligencji Joliota, w: idem, Nadzieja Pandory, tłum. K. Abriszewski, A. Derra, M. Smoczyński, M. Wróblewski, M. Zuber, Toruń 2013, s. 113–148
• Lütsch H., Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien, Bd. II, Die Landkreise des Reg.-Bezirks Breslau, Breslau 1889, s. 546–549
• Łepkowski J., O zabytkach Kruszwicy, Gniezna i Krakowa oraz Trzemeszna, Rogoźna, Kcyni, Dobies-zewka, Gołańczy, Żnina, Gąsawy, Pakości, Kościelca, Inowrocławia, Strzelna i Mogilna, Kraków 1866
• Martini A., Manuale di metrologia, Turin 1883
• Meinecke A., Geschichte der preußischen Denkmalpflege 1815 bis 1860, Berlin 2013
• Meyer R., Albrecht Meydenbauer. Baukunst in historischen Fotografien, Leipzig 1985
• Mrugalska-Banaszak M., Jeden dzień z ratuszem w tle. Poznań 13 sierpnia 1887, Poznań 2004
• Pospieszna B., Archiwum fotograficzne malborskiego zarządu odbudowy zamku (1882–1920), w: Pra-eterita posteritati. Studia z historii sztuki i kultury ofiarowane Maciejowi Kilarskiemu, red. M. Mierzwiński, Malbork 2001, s. 359–382
• Ragey L., The Work of Laussedat and Education in Photogrammetry at the National School of Arts and Crafts, Paris, „Photogrammetric Engineering” 1952, 1(18), s. 21–26
• Rausch H., Kulturfigur und Nation. Öffentliche Denkmäler in Paris, Berlin und London, 1848–1914, Oldenburg 2006
• Rürup R., Die Technische Universität Berlin 1879–1979.
• Grundzüge und Probleme ihrer Geschichte, w: Wissenschaft und Gesellschaft. Beiträge zur Geschichte der Technische Universität Berlin 1879–1979, red. R. Rürup, Berlin1979, s. 3–47
• Sachsse R., Vogel, Hermann Wilhelm (1834–1898). German inventor, photographer, w: Encyclopedia of nineteenth-century photography, red. J. Hannavy, New York 2008, s. 1455–1456
• Sady W., Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana, Toruń 2013
• Scheffers G., Lehrbuch der Darstellenden Geometrie in zwei Bänden, t. 2, Berlin 1920
• Schwebel O., Die Sagen der Hohenzollern, wyd. 2, poszerz., Berlin 1886
• Shapin S., The house of experiment in seventeenth-century England, „Isis” 1987, 3(79), s. 373–404
• Speitkamp W., Die Verwaltung der Geschichte. Denkmalpflege und Staat in Deutschland 1871–1933, Göttingen 1996
• Swenson A., „Heritage”, „Patrimoine” und „Kulturerbe”. Eine vergleichende historische Semantik, w: Prädikat „Heritage”. Wertschöpfungen aus kulturellen Ressourcen, red. R. Bendix, D. Hem-me, M. Tauschek, Münster 2007, s. 53–74
• Treue W., Wirtschafts- und Technikgeschichte Preussens, Berlin–New York 1984

Identifiers

DOI

10.14746/aq.2018.29.13