Bibliografia literacka w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (1948-2010) – geneza, dokonania, perspektywy

• Authors: Zyta Szymańska

Title variants

EN

The literary bibliography in the Institute of Literary Research – IBL PAN (1948-2010): Origin, achievements and future

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł omawia bibliografie literackie opracowywane w Instytucie Badań Literackich PAN, ich genezę, specyfikę i założenia leżące u podstaw opracowań różnych typów bibliografii. Szczególną uwagę poświęcono bibliografiom literackim, które są dziełami zespołowymi, mającymi szeroki zakres i zasięg – takim jak: Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut” oraz należące do tej serii słowniki: Słownik pisarzy polskich (Seria I i II) i Współcześni polscy pisarze i badacze literatury; Dawni pisarze polscy. Od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny; Słownik pseudonimów pisarzy polskich (XV w.-1995); Literatura polska i teatr w latach II wojny światowej. Bibliografia; Polska Bibliografia Literacka; Literatura i krytyka literacka poza cenzurą 1977-1989; Kto był kim w drugim obiegu? Słownik pseudonimów pisarzy i dziennikarzy. 1976--1989; Bez cenzury 1976-1989. Literatura, ruch wydawniczy, teatr. Bibliografia; Bibliografia Bara. Kartoteka Bibliografii Literackiej Zawartości Czasopism Polskich XIX i XX wieku (do roku 1939). Bibliografie te mają na celu ukazanie faktów życia literacko-kulturalnego od początków piśmiennictwa do czasów współczesnych. Zaprezentowano dwie elektroniczne wersje bibliografii literackiej: PBL online – jako kontynuację książkowej bibliografii drukowanej Polska Bibliografia Literacka – oraz Bibliografię Bara – elektroniczną wersję kartoteki bibliograficznej Bibliografia Bara. Kartoteka Bibliografii Literackiej Zawartości Czasopism Polskich XIX i XX wieku (do roku 1939), opracowanej pod kierownictwem Adama Bara, zapoczątkowanej w latach II wojny światowej i ukończonej w latach 50. XX wieku. Poruszono także zagadnienie cenzury bibliografii literackich w latach 1948--1989, obecnej sytuacji opracowywania bibliografii literackich oraz zarysowano problem dokumentacji obszarów nieobjętych rejestracją bibliograficzną. Wszystkie omówione bibliografie są bibliografiami retrospektywnymi, wskutek czego pojawiła się konieczność stworzenia dalekosiężnego planu dla opracowania PBL – bibliografii bieżącej, będącej podstawowym kompendium informacyjnym z dziedziny literatury i literaturoznawstwa, warsztatem dla badań literackich i źródłem wielu innych opracowań bibliograficznych, a także podstawą prac interpretacyjnych.

EN

The article discusses literary bibliographies prepared in the Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (IBL PAN), their origin, specificity and the assumptions adopted for the preparation of various and diversified types of bibliographies. A particular attention is given to literary bibliographies with a wide scope and range of the sources included that are usually the result of a team work such as: Bibliografia literatury polskiej “Nowy Korbut” and the dictionaries Słownik pisarzy polskich (Series I and II) and Współcześni polscy pisarze i badacze literatury; Dawni pisarze polscy. Od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny; Słownik pseudonimów pisarzy polskich (XV w.-1995), Literatura polska i teatr w latach II wojny światowej. Bibliografia; Polska Bibliografia Literacka; Literatura i krytyka literacka poza cenzurą 1977-1989; Kto był kim w drugim obiegu? Słownik pseudonimów pisarzy i dziennikarzy. 1976-1989; Bez cenzury 1976-1989. Literatura, ruch wydawniczy, teatr. Bibliografia; Bibliografia Bara. Kartoteka Bibliografii Literackiej Zawartości Czasopism Polskich XIX i XX wieku (do roku 1939). These bibliographies aim at presenting the facts from the literary and cultural life of Poland from the earliest times of writing to modern times. Two electronic versions of the literary bibliography – PBL on-line – are presented as a continuation of the printed book Polska Bibliografia Literacka, and Bibliografia Bara – electronic version of the bibliographical file catalogue Bibliografia Bara. Kartoteka Bibliografii Literackiej Zawartości Czasopism Polskich XIX i XX wieku (do roku 1939) worked out and edited by Adam Bar, initiated during the second world war and completed in the 1950s. Additionally, the author discusses the problem of censorship of literary bibliographies in the years 1948-1989, current situation in methods for compiling literary bibliographies and provides a short outline of the problems in documentation of areas not yet covered by bibliographical records. All the presented bibliographies are retrospective bibliographies. Hence, a necessity has arisen as to work out a far-reaching plan to be prepared for the PBL, i.e. a current bibliography that is a fundamental compendium of information on literature and the theory of literature, a form of a basic workshop for literary studies and a source for many other bibliographical works, as well as a fundamental tool for literary criticism.

Keywords

PL

Bibliografia; Bibliografia literacka; Polska Bibliografia Literacka; Literatura; Historia literatury; Motywy literackie; Film; Telewizja; Teatr; Informacja naukowa; Instytut Badań Literackich; Cenzura

EN

Bibliography; Literary bibliography; Polish Literary Bibliography (PBL); Literature; History of literature; Literary motifs; Television; Research information; Institute of Literary Research; Censorship; Bibliography; Literary bibliography; Polish Literary Bibliography (PBL); Literature; History of literature; Literary motifs; Television; Research information; Institute of Literary Research; Censorship

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Biblioteka
• Year: 2010
• Issue: 14(23)
• Pages: 77-107

Dates

published

2010-01-01

Contributors

author

Zyta Szymańska

• mgr, Instytut Badań Literackich, Pracownia Bibliografii Bieżącej w Poznaniu

References

• Bibliografia Bara: http://www.bar.ibl.waw.pl/.
• Biesiada J., A. Żurawska-Włoszczyńska, Bibliografia nauki o literaturze polskiej i teorii literatury w Polsce za rok 1993, Poznań 1995.
• Biesiada J., A. Żurawska-Włoszczyńska, Bibliografia nauki o literaturze polskiej i teorii literatury w Polsce za rok 1994, Poznań 1996.
• Borysowska A., Bibliologia a literaturoznawstwo – pokrewieństwo warsztatów historyka książki i historyka literatury, w: Bibliologia. Problemy badawcze nauk humanistycznych, Warszawa 2007.
• Czachowska J., Maciejewska M.K., Tyszkiewicz T., Literatura polska i teatr w latach II wojny światowej. Bibliografia, t. 1, Wrocław 1983.
• Czachowska J., Rozwój bibliografii literackiej w Polsce, Wrocław 1979.
• Czachowska J., Zmagania z cenzurą słowników i bibliografii literackich w PRL, w: Piśmiennictwo, systemy kontroli, obiegi alternatywne, t. 2, Warszawa 1992.
• Czachowska, Sygnały 1933-1939. Bibliografia zawartości, Wrocław 1952 (Materiały do Dziejów Postępowej Publicystyki. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, 2).
• Degler J., Nauka w niebezpieczeństwie! (O projekcie zmian w Polskiej Bibliografii Literackiej), „Teatr” 1998, nr 1.
• Dorosz B., Literatura i krytyka literacka w drugim obiegu (1977-1989). Rekonesans bibliograficzny w zakresie druków zwartych, w: Piśmiennictwo – systemy kontroli – obiegi alternatywne, red. J. Kostecki, A. Brodzka, t. 2, Warszawa 1992.
• Dorosz B., Prace dokumentacyjne w badaniach literackich – dziś i jutro, w: Wiedza o literaturze i edukacja, red. T. Michałowska, Z. Goliński, Z. Jarosiński, Warszawa 1996.
• Formanowicz J., Polska Bibliografia Literacka, „Poradnik Bibliotekarza” 20, 1968.
• Głębicka E., Jaka dokumentacja literatury jest nam dzisiaj potrzebna, w: Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków, 22-25 września 2004, t. 2, Kraków 2005.
• Grabowski T.S., Śp. Stefan Vrtel-Wierczyński. Jego działalność naukowa i bibliograficzna, „Slavia Occidentalis” 23, 1963.
• Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk 1948-2001. Książki i czasopisma – bibliografia, oprac. K. Batora, B. Tyszkiewicz, red. J. Czachowska, Warszawa 2002.
• Jankowski E., Słownik pseudonimów, czyli „larva detracta”, w: Dokumentacja w badaniach literackich i teatralnych. Wybrane problemy, red. J. Czachowska, Wrocław 1970.
• Kandziora J., Wstęp, w: J. Kandziora, Z. Szymańska, K. Tokarzówna, Bez cenzury 1976-1989. Literatura, ruch wydawniczy, teatr. Bibliografia, Warszawa 1999.
• Loth R., Uwagi wstępne, w: Dawni pisarze polscy. Od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, t. 1: A-H, Warszawa 2000.
• Pieczonka M., Digitalizacja zbiorów i ich wykorzystanie w pracach badawczych bibliologa, w: Bibliologia. Problemy badawcze nauk humanistycznych, red. D.D. Kuźmina, Warszawa 2004.
• Pracownia Bibliograficzna w Poznaniu, „Biuletyn Polonistyczny” 1958, z. 2.
• Sadowska J., Główne problemy współczesnej polskiej bibliografii, w: Bibliografia. Praktyka. Dydaktyka, red. J. Woźniak-Kasperek, M. Ochmański, Warszawa 2009.
• Słownik pseudonimów pisarzy polskich. XV w.-1995, t. 1-5, red. E. Jankowski, D. Świerczyńska, Warszawa 1994-1998.
• Stan materiałów bibliografii retrospektywnej, w: Pracownia Bibliograficzna w Poznaniu, „Biuletyn Polonistyczny” 1958.
• Tokarzówna K., Cenzura w „Polskiej Bibliografii Literackiej”, w: Piśmiennictwo – systemy kontroli – obiegi alternatywne, red. J. Kostecki, A. Brodzka, t. 2, Warszawa 1992.
• Tokarzówna K., Wstęp, w: Polska Bibliografia Literacka za rok 1968, Warszawa 1971.
• Tyszkiewicz T., Pracownia Bibliografii Bieżącej w Poznaniu, „Biuletyn Polonistyczny” 32, 1989, z. 3/4.
• Vrtel-Wierczyński S., Słowo wstępne, w: Polska Bibliografia Literacka za lata 1944-1945, Wrocław 1957.
• Vrtel-Wierczyński S., Słowo wstępne, w: Polska Bibliografia Literacka za rok 1948, Warszawa 1954.
• Vrtel-Wierczyński S., Teoria bibliografii w zarysie, Wrocław 1951.

Identifiers

DOI

10.14746/b.2010.14.5