O poznańskich rękopisach i starych drukach w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali

• Authors: Alicja Szulc , Renata Wilgosiewicz-Skutecka

Title variants

EN

Some remarks on the manuscripts and old prints of Poznań provenance in the collection of the University Library in Uppsala

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest prezentacją wyników wstępnej kwerendy w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali, przeprowadzonej 14–18 maja 2012 roku. Jej celem był ogólny przegląd najstarszej części księgozbioru pod kątem znajdujących się w nim rękopisów i starych druków zrabowanych w 1656 roku z bibliotek poznańskich jezuitów, bernardynów i dominikanów. W części wstępnej artykułu przedstawione zostały szwedzkie grabieże księgozbiorów w XVII wieku, starania rewindykacyjne Rzeczypospolitej oraz badania naukowe nad polskimi księgozbiorami w Szwecji prowadzone od XIX wieku. Podstawę źródłową kwerendy stanowiły przechowywane w archiwum Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali niepublikowane notatki bibliograficzne Józefa Trypućki (1910–1983), językoznawcy i bibliografa szwedzkich poloników, wieloletniego profesora Uniwersytetu w Uppsali. Materiał ten – efekt kwerendy Trypućki w zasobach Carolina Rediviva – zawiera cenne informacje dotyczące starych druków i rękopisów proweniencji poznańskiej. Zbiory wielkopolskie znajdujące się w Uppsali nie doczekały się dotąd szczegółowych badań. Niniejszy artykuł jest próbą nakreślenia kierunku i metod dalszych badań.

EN

The present article aims at presenting a concise overview of the results of an initial search query and investigation carried out at the University Library in Uppsala between May 14–18, 2012. Its main goal was to get acquainted with the oldest part the library’s book collection in view of manuscripts and old books that came into possession of the library as spoils of war after they had been looted in Poznań-based libraries of the Jesuits, the Bernardines and the Dominicans in 1656. The introductory part of the article provides an outline of the history of the lootings by the Swedish armies of book collections in the seventeenth century, attempts at the restitution of the materials by the authorities of the Republic of Poland and the research on the Polish book collections currently held in Sweden that has been going on since the nineteenth century. The source base for the query was the unpublished bibliographical notes written by the Polish linguist, bibliographer of the material concerning Poland or Polish affairs kept in Sweden, and a long-term professor of the Uppsala University, Józef Trypućko (1910–1983) currently held in the archive material of the University Library in Poznań. The above material, the result of Trypućko’s investigations on the resources of Carolina Rediviva, contains valuable information concerning old prints and manuscripts of Poznań provenience. Regrettably, the collections from Greater Poland that are currently held in Uppsala have not been yet properly researched and no all-inclusive study has been published. The present article attempts to provide tentative directions in future studies on the subject along with appropriate relevant methodology.

Keywords

PL

poznańskie biblioteki klasztorne XVII wieku; księgozbiór kolegium jezuickiego w Poznaniu; bernardyni; dominikanie; Biblioteka Uniwersytecka w Uppsali; szwedzkie grabieże księgozbiorów w XVII wieku

EN

Poznań-based monastery; priory and convent libraries in the 17th c.; book collection of the Jesuits Collegium in Poznań; the Bernardines; the Dominicans; University Library in Uppsala; Swedish plunder of book collections in the 17th c.; Poznań-based monastery; priory and convent libraries in the 17th c.; book collection of the Jesuits Collegium in Poznań; the Bernardines; the Dominicans; University Library in Uppsala; Swedish plunder of book collections in the 17th c.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Biblioteka
• Year: 2014
• Issue: 18(27)
• Pages: 7-32

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Alicja Szulc

• dr, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu

author

Renata Wilgosiewicz-Skutecka

• mgr, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu

References

• Andersson-Schmitt M., Hallberg H., Hedlund M., Mittelalterliche Handschriften der Universitätsbibliothek Uppsala. Katalog über Die C-Sammlung, t. 1–8, Stockholm 1988–1995.
• Anusik Z., Misja polska w Sztokholmie w latach 1789–1795, Łódź 1993.
• Augustine, Index Omnium Quae Insigniter Dicta Sunt a Diuo Augustino Iuxta Ordinem Literarum Accurate Digestus. Basileae: Froben, 1529.
• Barwiński E., Birkenmajer L., Łoś J., Sprawozdanie z poszukiwań w Szwecyi dokonanych z ramienia Akademii Umiejętności, Kraków 1914.
• Birkenmajer A., Książka O. Waldego o szwedzkich zdobyczach bibljotecznych, „Exlibris” 1924, t. 5.
• Collijn I., Katalog der Inkunabeln der Schwedischen öffentlichen Bibliotheken, t. 2: Katalog der Inkunabeln der Kgl. Universitäts-Bibliothek zu Uppsala, Uppsala 1907.
• Contarini G., De magistratibus et republica venetorum, Basileae 1544.
• Hosius S., Confessio catholicae fidei christiana, Viennae 1560.
• Konopczyński W., Polska a Szwecja od pokoju oliwskiego do upadku Rzeczypospolitej, Warszawa 1924.
• Konopczyński W., Polski Słownik Biograficzny: T. 1. Kraków: Polska Akad. Umiejeętności, 1935.
• Konopczyński W., Polski Słownik Biograficzny: T. 3. Kraków: Polska Akad. Umiejeętności, 1937.
• Korytkowski J., Arcybiskupi gnieźnieńscy, prymasowie i metropolici polscy od roku 1000 aż do roku 1821, t. 3, Poznań 1889.
• Marciniak R., Cztery podręczniki medyczne Piotra Wedelicjusza z Obornik w Bibliotece Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (uwagi kodykologiczne), w: Scriptura custos memoriae. Prace historyczne, red. D. Zydorek, Poznań 2001.
• Matelski D., Straty polskich dóbr kultury w wojnach z sąsiadami w XVII i XVIII wieku, „Muzealnictwo” 2003, t. 44.
• Matelski D., Straty polskich dóbr kultury w wojnach ze Szwecją z XVII i XVIII w. oraz próby ich restytucji, „Archeion” 2003, t. 106.
• Mazurek J.A., Bernardyni w Poznaniu 1455–1655, „Studia Franciszkańskie” 1991, t. 4.
• Mazurkiewicz K., Benedykt Herbest, Poznań 1925; J. Nowacki, Akademia Lubrańskiego, „Kronika Miasta Poznania” 1999, nr 2.
• Moses M., Aphorismi medici una cum aphorismis Johannis Damasceni et Rhasis, Bononiae 1489.
• Pilichowski C., Straty bibliotek i archiwów polskich podczas szwedzkiego „potopu” 1655–1660, w: Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655–1660, red. K. Lepszy, t. 2: Rozprawy, Warszawa 1957.
• Pilichowski C., Z dziejów szwedzkich zaborów bibliotek i archiwów polskich w XVII i XVIII wieku, Gdańsk 1960.
• Schletz A., Ks. Jan Albertrandi w latach 1731–1795, „Nasza Przeszłość” 1959, t. 10.
• Spież J.A., Dominikanie w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania” 2004, nr 3.
• Stocki E., Księgi medyczne lekarzy poznańskich w bibliotekach szwedzkich, „Kronika Miasta Poznania” 2001, nr 1.
• Śmiglecki M., Refutatio Vanae Dissolutionis: Nodi Gordii De Vocatione Ministrorum a Ioanne Volkelio Misistro Arriano Tentatae. Cracoviae: A. Petricouii, 1614.
• Tomczak S.B., Biblioteka bernardynów w Poznaniu od początku fundacji do XVII w., „Studia Franciszkańskie” 1991, t. 4.
• Trypućko J., Katalog księgozbioru Kolegium Jezuitów w Braniewie zachowanego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali, uzupełnił. M. Spandowski, oprac. M. Spandowski, Szyller S., t. 1–3, Warszawa–Uppsala 2007.
• Trypućko J., Polonica Vetera Upsaliensia: Catalogue Des Imprimés Polonais Ou Concernant La Pologe Des 15. 16. 17. Et 18. Siècles Conservés a La Bibliothèque Des L'université Royale D' Upsala. Uppsala, 1958.
• Walde O., Histoire des Bibliothèques Suédoises, Paris 1949.
• Walde O., Storhetstidens Litterara Krigsbyten: En Kulturhistorisk-Bibliografisk Studie, t. 1, Uppsala 1916.
• Walde O., Storhetstidens Litterara Krigsbyten: En Kulturhistorisk-Bibliografisk Studie, t. 2, Uppsala 1920.
• Warschauer A., Wiegendrucke aus Posener Büchersammlungen in der Universitäts-Bibliothek zu Uppsala, „Historische Monatsblätter für die Provinz Posen” 1908, nr 4.
• Wiesiołowski J., O najstarszej bibliotece poznańskich jezuitów w świetle zachowanych w Szwecji katalogów bibliotecznych, „Kronika Miasta Poznania” 1997, nr 4.
• Wiesiołowski J., Ludwik G., Korneliusz K., Kronika Jezuitów Poznanńskich (młodsza): T. 1. Poznanń: Wydaw. Miejskie, 2004.
• Winniczuk L., Dramma comicum Odostratocles. Codex Uppsal. R 380, w: Orbis mediaevalis, Weimar 1970.Lewański J., Kodeks poznański I (Uppsalski), w: Studia nad dramatem polskiego Odrodzenia, Wrocław 1956.
• Witkowski R., Biblioteka jezuicka w świetle katalogów z początku XVII wieku, w: Wokół jezuickiej fundacji uniwersytetu z 1611 roku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2011.
• Wokół jezuickiej fundacji uniwersytetu z 1611 roku, red. D. Żołądź-Strzelczyk, R. Witkowski, Poznań 2011. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2011.

Identifiers

DOI

10.14746/b.2014.18.1