Z dalekiej Galicji do Wiednia. Siegfried Lipiner – bibliotekarz niepospolity

• Authors: Aleksandra Wiśniewska

Title variants

EN

From far-away Austrian Crown land of Galicia to Vienna. Siegfried Lipiner – the extraordinary librarian

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przybliżenie sylwetki Siegfrieda Lipinera (1876– –1911) – poety, admiratora Nietzschego, przyjaciela i doradcy Mahlera, tłumacza dzieł Mickiewicza, a także świetnego bibliotekarza. Urodzony w Jarosławiu Siegfried Lipiner w 1875 roku przeniósł się do Wiednia, gdzie z wyróżnieniem zdał maturę i skończył studia na Wydziale Filozoficznym. Na lata gimnazjalne przypadają jego pierwsze próby poetyckie. Już jako student Lipiner skupił wokół siebie grono przyjaciół, w tym Gustava Mahlera, na którego twórczość jako najbliższy przyjaciel i doradca wywarł znaczny wpływ. Opublikowany w 1876 roku epos Der entfesselte Prometheus wzbudził duże uznanie Nietzschego i zainteresował Wagnera. Późniejsze utwory Lipinera nie spotkały się już z tak pozytywnym odzewem. W 1881 roku dzięki rekomendacji dr. Franciszka Smolki, przewodniczącego Izby Posłów, otrzymał pracę w Bibliotece Parlamentu Wiedeńskiego, w której przepracował z zaangażowaniem 30 lat. Do jego zasług należy zwiększenie dotacji dla biblioteki oraz pozyskanie nowych współpracowników naukowych, w tym Karla Rennera – późniejszego kanclerza i prezydenta Austrii. Dzięki współpracy z nimi możliwe było opracowanie nowych katalogów systematycznych, w tym katalogu kartkowego, który był w użyciu do 1995 roku. Starania Lipinera doprowadziły do uzyskania dodatkowej powierzchni bibliotecznej (obecnej czytelni). Po 30 latach jego urzędowania biblioteka parlamentu zaliczana była do najlepszych. Oprócz pracy bibliotecznej Lipiner dalej tworzył, a także podnosił swoje kwalifikacje. W 1894 uzyskał doktorat na podstawie dysertacji Homunculus, eine Studie über Faust und die Philosophie Goethes. Oprócz tego pracował za namową hr. Karola Lanckorońskiego nad przekładami dzieł Adama Mickiewicza: Pana Tadeusza oraz Dziadów – wydane w 1883 i 1887 roku do dziś uważane są za wybitne.

EN

The present article aims to present the profile of Siegfried Lipiner (1876– –1911) who was a poet, admirer of F. Nietzsche, a friend and advisor to G. Mahler, translator of works by Mickiewicz, and a brilliant librarian. Born in Jarosław, Siegfried Lipiner moves in to Vienna in 1875 where he graduated from secondary school suma cum laude and then continued his studies at the Faculty of Philosophy. From the time of his secondary school education date his first poetical efforts, when he also managed to develop a circle of friends that included Gustav Mahler whose work was to be later much influenced by Lipiner as his closest friend and advisor. The epic poem Der entfesselte Prometheus, published in 1876, was highly praised by Nietzsche and engaged attention of Wagner. Works written later by the author were not, however, received as warmly as his first poetical endeavours. In 1881, thanks to the recommendation of Dr. Franciszek Smolka, the chairman of the House of Deputies of the Austrian Empire, Lipniner got a job in the library of the Imperial Council in which he worked for 30 years with commitment and devotion. Thanks to his skilful management and efforts, new funds for library were raised and new research and scientific associates, including Karl Renner – later the first post-war Chancellor and President of Austria, were co-opted. This collaboration made it possible to develop new subject catalogues, including the card catalogue that was used in the library until 1995. Lipiner’s efforts succeeded in expanding the library space (that of the present-day reading room). After the 30 years of his office the library of the Council (Parliament) is regarded as one of the best of its kind. Alongside his library work, Lipiner was engaged in further research work and professional development. In 1894 he was awarded a PhD following his doctoral dissertation Homunculus, eine Studie über Faust und die Philosophie Goethes. Inspired by Count Karol Lanckoroński, he translated works by Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz and the Forefathers – and his translations, published in 1883 and 1887 respectively, are considered as outstanding even today.

Keywords

PL

Siegfried Lipiner; Adam Mickiewicz – przekłady Gustav Mahler; Biblioteka Parlamentu Wiedeńskiego

EN

Siegfried Lipiner; Adam Mickiewicz – translations; Gustav Mahler; Library of the Parliament in Vienna; Siegfried Lipiner; Adam Mickiewicz – translations; Gustav Mahler; Library of the Parliament in Vienna

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Biblioteka
• Year: 2014
• Issue: 18(27)
• Pages: 171-192

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Aleksandra Wiśniewska

• mgr, Austriacki Ośrodek Kultury UAM

References

• Brezina G., Siegfried Lipiner 1856–1911: eine Monographie, Wien 1925.
• Dichtung und Prosa: ein Lesebuch, oprac. K. Dedecius, Frankfurt am Main 1994.
• Floros C., Gustav Mahler, Visionary and Despot. Portrait of A Personality, Frankfurt am Main 2012.
• Forst-Battaglia J., Polnisches Wien, Wien 1983.
• Kann R.A., Siegfried Lipiner (1856–1911) als Vertreter einer polnisch-deutschösterreichischen kulturellen Synthese, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 1980.
• Kita C.A., Myth, Metaphysics and Cosmic Drama: The Legacy of Faust in Lipiner’s Hippolytos and Mahler’s Eight Symphony, „Monatshefte University of Wisconsin Press” 2013, t. 105.
• Kriegleder W., Eine kurze Geschichte der Literatur in Österreich, Wien 2011.
• Lengauer H., Siegfried Lipiner: Biographie im Zeichen des Prometheus, w: Die österreichische Literatur im Profil von der Jahrhundertwende bis zur Gegenwart (1880–1980), red. H. Zeman, t. 2, Graz 1989.
• Lexikon deutsch-jüdischer Autoren, red. R. Heuer, t. 16, München 2008.
• Lipiner S., list z 5 lipca 1888 roku (X Session Nr. 1996 Abg.H).
• List Friedricha Nietzschego do Erwina Rhode z 28.08.1871, w: F. Nietzsche, Gesammelte Briefe, Berlin 1900–1909, t. 2, Schuster und Loeffler.
• Literatura polska w przekładach 1990–2000, red. D. Bilikiewicz-Blanc, Warszawa 2000.
• Literatura polska: przewodnik encyklopedyczny, t. 1, red. C. Hernas, Warszawa 1984.
• Natorp P., Vorwort, w: S. Lipiner, Adam. Ein Vorspiel, Stuttgart 1913.
• Neue deutsche Biographie, t. 14, red. H. Körner, Berlin 1985.
• Niekerk C., Vienna Around 1900 and the Crisis of Public Art: On Text and Music in Klimt, Mahler, and Schnitzler, „Neophilologus” 2011, t. 95.
• Niewiadowski A., Austria po polsku, Warszawa 2009.
• Österreichisches biographisches Lexikon 1815–1950, red. E. Obermayer-Marnach, t. 5, Wien 1993.
• Päumann von J.F., (pseud. Hans Max), Zuvor die Mama! Lustspiel in 1 Aufzug. Frei nach dem Polnischen des Józef Korzeniowski, Wien 1861.
• Pech C., Nur was sich ändert bleibt! Die österreichische Parlamentsbibliothek im Wandel der Zeit 1869–2002, Wien 2002.
• Polnische Romantik: ein literarisches Lesebuch, red. H.P. Hoelscher-Obermaier, Frankfurt am Main 1998.
• Renner K., An der Wende zweier Zeiten. Lebenserinnerungen, Wien 1946.
• Schein I., Die Gedanken- und Ideenwelt Siegfried Lipiners, Wien 1936; H. von Hartungen, Der Dichter Siegfried Lipiner (1856–1911), [s.l.] 1935.
• Schmaus M., Psychosomatik: literarische, philosophische und medizinische Geschichten zur Entstehung eines Diskurses (1778–1936), Tübingen 2009.
• Taborski R., Polacy w Wiedniu, Wrocław 1992.
• Venturelli A., Kunst, Wissenschaft und Geschichte bei Nietzsche: quellenkritische Untersuchungen, Berlin 2003, s. 272.
• Walter B., Thema und Variationen: Erinnerungen und Gedanken, Stockholm 1947.
• Wprowadzenie, w: A. Mickiewicz, Todtenfeier (Dziady), Leipzig 1887.

Identifiers

DOI

10.14746/b.2014.18.7