Oprawa kaliskich druków z 1620 roku udekorowana radełkiem jagiellońskim z popiersiem kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego

• Authors: Michał Muraszko

Title variants

EN

The binding of Kalisz prints of 1620 embellished by the so-called “Jagiellonian finishing roll” bearing a bust of Jan Zamoyski, Lord Grand-Chancellor of the Crown

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W komunikacie zaprezentowano oprawę dwóch kaliskich druków z 1620 roku, którą udekorowanoza pomocą radełka jagiellońskiego z wizerunkiem kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego. Wolumin ten był darem Stanisława Zakrzewskiego (zm. 1631) dla Andrzeja Baranowskiego (zm. 1631), kanonika gnieźnieńskiego i krakowskiego, kantora poznańskiego, prepozyta łowickiego. Za unikatowością wymienionego narzędzia przemawia obecność wizerunku polskiego możnowładcy, niezwiązanego bezpośrednio z rodziną panującą. Niewykluczone, że przedstawiony egzemplarz został sporządzony w niezidentyfikowanej introligatorni warszawskiej. Powstał on z pewnością w przedziale od 1620 do 1631 roku, a zatem pomiędzy datą wydania druków a datą śmierci Zakrzewskiego i Baranowskiego.

EN

This article presents the binding of two Kalisz prints from 1620 that has been embellished by the so-called Jagiellonian finishing roll bearing the image of Jan Zamoyski, Lord Grand-Chancellor of the Crown. This particular volume was a gift from Stanisław Zakrzewski (d. 1631) to Andrzej Baranowski (d. 1631), a Gniezno and Cracow canon, Poznań precentor and Łowicz provost. The very image of a Polish magnate, not directly related to the ruling family, demonstrates a particular uniqueness of the implemented tool. It might have been so that the presented copy had been made in an unidentified bindery in Warsaw. It certainly originated between 1620 and 1631, therefore before the date of the prints’ publishing date and the date of the deaths of both Zakrzewski and Baranowski.

Keywords

PL

Jan Zamoyski; Stanisław Zakrzewski; Andrzej Baranowski; Kalisz; Warszawa; introligatorstwo; tegumentologia

EN

Jan Zamoyski; Stanisław Zakrzewski; Andrzej Baranowski; Kalisz; Warszawa; book bindery; bookbinding studies; Jan Zamoyski; Stanisław Zakrzewski; Andrzej Baranowski; Kalisz; Warszawa; book bindery; bookbinding studies

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Biblioteka
• Year: 2018
• Issue: 22(31)
• Pages: 75-86

Dates

published

2018-12-15

Contributors

author

Michał Muraszko

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Historii

References

• Źródła
• Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, sygn.: BK 863; BK 873; BK 4853; BS 2562.
• Archiwum Główne Akt Dawnych, sygn.: MK 156; MK 167; MK 168.
• Biblioteka Jagiellońska, sygn.: Aug. 10170; Przyb. 136/80; Przyb. 120/80; Teol. 5328.
• Literatura
• Barycz H., Marcantonio Bonciario i Polacy. Karta z dziejów kulturalnych polsko-włoskich w XVII wieku, w: Munera litteraria. Księga ku czci profesora Romana Pollaka, red. W. Dworzaczek et al., Poznań: PWN 1962.
• Bielska K., Bibliografia starych druków kaliskich. Do końca XVIII w., Warszawa–Poznań: PWN 1980.
• Catalogus librorum saeculi XVI qui in Bibliotheca Iagellonica Cracoviensis asservantur. BJ 16, t. 2, red. M. Malicki, Baden-Baden: Valentin Koerner 2002.
• Estreicher K., Bibliografia polska, t. 34, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2000.
• Franczak R., Oprawa Homiliarum z pełnopostaciowym wyciskiem radełka jagiellońskiego w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, „Biblioteka” 2016, nr 29.
• Gębarowicz M., Jan Andrzej Próchnicki (1553–1633). Mecenas i bibliofil. Szkic z dziejów kultury w epoce kontrreformacji, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak 1980.
• Jarosławiecka-Gąsiorowska M., Ikonografia świecka na oprawach XVI i XVII w., „Rocznik Biblioteki Narodowej” 1970, t. 6.
• Jarosławiecka-Gąsiorowska M., Radełka jagiellońskie, w: Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1971.
• Korytkowski J., Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, t. 1, Gniezno: Nakładem i drukiem J.B. Langiego 1883.
• Krawczuk W., Metryka Koronna i Metryka Litewska, w: Dyplomatyka staropolska, red. T. Jurek, Warszawa: Wydawnictwo DiG 2015.
• Laucevičius E., XV–XVIII a. knygų įrišimai Lietuvos bibliotekose, Vilnius: Mokslas 1976.
• Leśniewski S., Jan Zamoyski hetman i polityk, Warszawa: Bellona 2008.
• Lichański J.Z., Oprawy książek ze zbiorów Biblioteki Collegium Societatis Iesu w Braniewie. Wstęp do badań, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 2006, t. 37–38.
• Lindberg S.G., Reliures polonaises dans les Bibliotheques suedoises de l’age gothique, de la Renaissance et de la Reforme, w: VIIIe Congrѐs International des Bibliophiles. Varsovie, 23–29 juillet 1973, red. K. Dymkowska, J. Pasztaleniec-Jarzyńska, Varsovie: Bibliotheque nationale 1985.
• Łętowski L., Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich. Prałaci i kanonicy krakowscy, t. 2, Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego 1852.
• Markiewicz M., Historia Polski 1492–1795, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002.
• Muraszko M., Poznańska oprawa ozdobiona tzw. radełkiem jagiellońskim z wizerunkiem króla Henryka Walezego, „Iluminacje. Kwartalnik o iluminowanych manuskryptach” 2016, t. 12.
• Płaszczyńska K., Dekoracja opraw skórzanych XVI–XVII w. – figuracyjne motywy na radełkach (na przykładzie opraw z Biblioteki Księży Misjonarzy w Krakowie), w: Problemy edytorstwa, bibliologii i typografii, red. A. Ptak, K. Baran, Lublin: Wydawnictwo KUL 2011.
• Pokora P., Muraszko M., Skarby drukarstwa i introligatorstwa ze zbiorów dawnej Biblioteki Katedralnej w Gnieźnie. Katalog wystawy w Bibliotece Raczyńskich, Poznań 5–30 maja 2015, Poznań–Gniezno: Instytut Historii UAM 2015.
• Pronobis-Gajdzis M., Niewidoczne dla oczu. Przyczynek konserwatora – restauratora książki do badań tegumentologicznych, w: Tegumentologia polska dzisiaj, red. A. Wagner, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2015.
• Rył J., Archiwum i biblioteka w katedrze gnieźnieńskiej, Gniezno: Gaudentinum 1994.
• Siniarska-Czaplicka J., Filigrany papierni położonych na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej od początku XVI do połowy XVIII wieku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN 1969.
• Siniarska-Czaplicka J., Papier druków tłoczonych na ziemiach województw krakowskiego i sandomierskiego w latach 1550–1700, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1976, t. 24, nr 2.
• Trelińska B., Portrety jagiellońskie na oprawach starodruków z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, w: Książki i Historia. Księga Jubileuszowa ofiarowana dr. Zdzisławowi Bieleniowi z okazji 50-lecia nieprzerwanej pracy w Bibliotece im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, Lublin: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego 2008.
• Wagner A., Introligatorstwo poznańskie XVI wieku jako historyczno-artystyczna „terra incognita”, w: Sztuka w Wielkopolsce, red. M. Błaszczyński et al., Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje 2013.
• Wagner A., Poznańskie radełko jagiellońskie z lat czterdziestych XVI wieku. Problem treści ideowo-politycznych i wzorów ikonograficznych, „Roczniki Biblioteczne” 2012, t. 56.

Identifiers

DOI

10.14746/b.2018.22.5