Apostolic Legates in Poland in the Middle Ages and Their Role in Adopting Particular Ecclesiastical Legislation by the Polish Church – Educational Aspects

• Authors: Krzysztof Ratajczak
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The official reception of the conciliar legislation in medieval Poland was greatly influenced by the papal legates, ambassadors endowed with papal authority, who brought conciliar canons to the country ruled at the time by the Piasts and made them public at councils convened with the participation of papal legates, closely monitored the observance of Canon Law and its scope expansion, concurred statutes of Polish provincial and diocesan councils, approved or rejected nominations of bishops, etc. They also acted as intermediaries in personal interventions of popes in their involvement in the functioning of the Church in Poland. Their duties also included inspections in dioceses. Visits of papal legates in Poland were relatively frequent and their main goal was to enforce and implement ecclesiastical reforms in the country. In some instances, a strict relationship between a stay of a papal representative in Poland and the process of the creation and spread of schools is clearly observable. The article examines source accounts concerning the visits of papal legates in Poland, as well as analyses the available statues of legate councils in terms of the provisions included in them regarding education of representatives of the clergy and laymen alike.

Keywords

EN

apostolic legates; Poland; church legislation; Middle Ages; history of education

• Publisher: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
• Journal: Biuletyn Historii Wychowania
• Year: 2018
• Issue: 38
• Pages: 53-65

Dates

published

2018-11-07

Contributors

author

Krzysztof Ratajczak

• Department of Educational Studies Adam Mickiewicz University in Poznań

References

• I. Sources
• Antiquissimae constitutiones sinodales provinciae Gnesnensis. Maxima ex parte nunc primume condicibus manu scriptis typis mandata, ed. R. HUBE, Petropoli 1856.
• Codex Diplomaticus Poloniae, vol. 1, Warszawa 1847. Das Register Gregors VII, ed. E. CASPAR, [in:] Monumenta Germaniae Historica. Epistola selectae, Bd. 2, Berlin 1920–1923.
• DŁUGOSZ, J., Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, lib. V–VI, ed. M. PLEZIA, Warszawa 1973.
• Dokumenty soborów powszechnych, vol. 2 (869–1312), ed. A. BARON, H. PIETRAS SJ, Kraków 2002.
• GALL ANONIM, Kronika czyli dzieje książąt i władców polskich, ed. K. MALECZYŃSKI, [in:] Monumenta Poloniae Historica. Series nova, vol. 2, Kraków 1952.
• Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, ed. F. PIEKOSIŃSKI, vol. 1, Kraków 1874.
• Kodeks dyplomatyczny Śląska, vol. 1, Wrocław 1956.
• Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, vol. 1–2, Poznań 1877–1878.
• Kronika Wielkopolska, ed. B. KÜRBIS, [in:] Monumenta Poloniae Historica. Series nova, vol. 7, Warszawa 1970.
• Kronikarze czescy. Kanonik Wyszehradzki, Mnich Sazawski, translated and compiled by M. WOJCIECHOWSKA, Warszawa 1978.
• Rocznik wielkopolski, [in:] Monumenta Poloniae Historica, vol. 3, Lwów 1878.
• Schlesisches Urkundenbuch, Bd. 2–4, ed. W. IRGANG, Wien–Köln 1978–1988.
• SUBERA, I., Synody prowincjonalne arcybiskupów gnieźnieńskich. Wybór tekstów ze zbioru Jana Wężyka z r. 1761, Warszawa 1981.
• II. Studies
• ABRAHAM, W., Studia krytyczne do dziejów średniowiecznych synodów prowincjonalnych Kościoła polskiego, Kraków 1917.
• BANASZAK, M., „Biskupstwo poznańskie (problemy badawcze średniowiecznych dziejów), Nasza Przeszłość, 1988, 69.
• BUCZEK., K., „Zagadnienie wiarygodności regestu Dagome iudex”, Studia Źródłoznawcze 1965, 10.
• DERWICH, M., Mogilno i Płock. Z dziejów budowy organizacji Kościoła polskiego, [in:] Civitas et Villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej, Wrocław–Praha 2002.
• DOBOSZ, J., Monarchia i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku, Poznań 2002.
• GĘBAROWICZ, M., „Walo biskup Beauvais z Paryża i jego legacja w Polsce”, Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie, 1923, 3, vol. 1.
• GÓRALSKI, W., „Statuty synodalne legata Jakuba z Leodium“, Prawo Kanoniczne, 1984, 27, vol. 3–4.
• GROMNICKI, T., Synody prowincjonalne oraz czynności niektórych funkcjonariuszy apostolskich w Polsce do r. 1357, Kraków 1885.
• GRUDZIŃSKI, T., Polityka papieża Grzegorza VII wobec państw Europy Środkowej i Wschodniej (1073–1080), Toruń 1959.
• KŁOCZOWSKI, J., Dzieje chrześcijaństwa polskiego, Warszawa 2000.
• KUMOR, B., Historia Kościoła w Polsce, vol. 1: do roku 1764, part 1: do roku 1506, ed. B. KUMOR, Z. OBERTYŃSKI, Poznań–Warszawa 1974.
• KUMOR, B., Historia Kościoła, part 3: Złoty okres średniowiecza chrześcijańskiego, Lublin 2005.
• KUMOR, B., Historia Kościoła, vol. 2: Wczesne średniowiecze chrześcijańskie, Lublin 1973.
• LABUDA, G., „Początki diecezjalnej organizacji kościelnej na Pomorzu i na Kujawach w XI i XII wieku”, Zapiski Historyczne 1968, 33, vol. 3.
• LABUDA, G., Jakimi drogami przyszło do Polski chrześcijaństwo?, [in:] Idem, Szkice historyczne X–XI wieku. Z dziejów organizacji Kościoła w Polsce we wczesnym średniowieczu, Poznań 2004.
• MALECZEK, W., Laterankonzil IV, [in:] Lexicon des Mittelalters, Bd. 5, München–Zürich 1991.
• NIESZWIEC, R., Szkoła kolegiacka w Opolu do sekularyzacji, [in:] Kultura edukacyjna na Górnym Śląsku, ed. A. BARCIAK, Katowice 2002.
• OŻÓG, K., Wpływ środowiska uniwersyteckiego na kształtowanie i rozwój kultury religijnej w Polsce średniowiecznej, [in:] Animarum cultura. Studia nad kulturą religijną na ziemiach polskich w średniowieczu, vol. 1: Struktury kościelno-publiczne, ed. H. MANIKOWSKA, W. BROJER, Warszawa 2008.
• PARAVICINI BAGLIANI, A., Kościół rzymski w latach 1054–1124: reforma i umocnienie papiestwa, [in:] Historia chrześcijaństwa. Religia, kultura, polityka, ed. J.M. MAYER et al., vol. 5: Ekspansja Kościoła rzymskiego 1054–1274, ed. A. VAUCHEZ, Warszawa 2001.
• PARISSE, M., KŁOCZOWSKI, J., Władcy chrześcijańscy a Kościół. Spór o inwestyturę i jego skutki, [in:] Historia chrześcijaństwa. Religia, kultura, polityka, ed. J.M. MAYER et al., vol. 5: Ekspansja Kościoła rzymskiego 1054–1274, ed. A. VAUCHEZ, Warszawa 2001.
• RATAJCZAK, K., „Ustawodawstwo szkolne soborów od XII do pierwszej połowy XIV w. i początki jego recepcji w średniowiecznej Polsce – zarys problemu”, Biuletyn Historii Wychowania, 2007, 23.
• RATAJCZAK, K., Ustawodawstwo szkolne wczesnośredniowiecznych soborów powszechnych i wybranych synodów. Zarys problemu, [in:] Ars Educandi. Źródła, vol. 1: Studia z dziejów wychowania i kształcenia od średniowiecza do XIX wieku, ed. J. GWIOŹDZIK, P.P. BARCZYK, Mysłowice 2009.
• SILNICKI, T., Kardynał legat Gwido, jego synod wrocławski w r. 1267 i statuty tego synodu, Lwów 1930.
• SKIERSKA, I., Obowiązek mszalny w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2003.
• SKRZYNIARZ, R., Nauczanie średniowiecznego Kościoła polskiego w świetle kazań świętokrzyskich i kazań gnieźnieńskich, [in:] Średniowieczny Kościół polski. Z dziejów duszpasterstwa i organizacji kościelnej, ed. M.T. ZAHAJKIEWICZ, S. TYLUS SAC, Lublin 1999.
• SKWIERCZYŃSKI, K., Recepcja idei gregoriańskich w Polsce do początku XIII wieku, Wrocław 2005.
• SZYMAŃSKI, J., „Krakowski rękopis reguły akwizgrańskiej z roku około 1103”, Studia Źródłoznawcze, 1966, 11.
• VETULANI, A., Z badań nad kulturą prawniczą w Polsce piastowskiej, Wrocław 1976.
• WENTA, J., „Na marginesie dokumentu legata Humbalda z 2 marca 1146 roku dla Trzemeszna”, Roczniki Historyczne, 1987, 53.
• ZIELIŃSKI, J., „Legacja Piotra z Kapui do Czech i Polski w r. 1197”, Collactanea Theologica, 1957, 28, vol. 3–4.

Identifiers

DOI

10.14746/bhw.2018.38.22