Wokół roku 1420. Początki szkolnictwa renesansowego we Włoszech

• Authors: Alicja Zagrodzka

Title variants

EN

The year of 1420: the dawn of Renaissance education in Italy

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Paul F. Grendler suggested the year of 1420 as a symbolic date marking the dawn of Renaissance humanist teaching in the Latin education system. In 1420, the commune of Verona employed Guarino Guarini da Verona (1374–1460) to teach on the basis of Cicero’s letters and speeches. The anniversary has posed an opportunity to challenge a stereotype of two epochs: the Middle Ages and Renaissance, perpetuated in contemporary narration. I have presented my own image of these epochs, synthetic and simplified, yet based on historical facts. The synthetic approach to the similarities and differences between the Middle Ages and Renaissance, suggested here, is coherent with the changes which took place at the dawn of Italian Renaissance education (presented in the second part of the article). I have found out that this development was possible owing to personal contacts among humanists and their familiarity with inspiring texts. I have also discovered that before 1420, before Renaissance humanist education was introduced to public city schools, it had left its mark on self-education, informal relations, private city schools and urban home schooling. Only then did studia humanitatis became attractive to Italian communes and started to employ teachers knowledgeable about the new curriculum. The differences between the Renaissance and medieval education models in Italian public city schools include primarily the means at hand (i.e. the curriculum, the obligatory reading and partly the teaching organisation). They did not pertain to the major goals set by the then teachers (i.e. providing children and adolescents with knowledge and skills that they found useful in adult life, coupled with moral teaching and developing their habits). In my opinion, the Renaissance education model is continuation of the medieval model rather than its opposition because these two models complement each other harmoniously.

Keywords

PL

Middle Ages; Renaissance; education; teaching; Italy; city; Guarino Guarini da Verona

EN

Middle Ages; Renaissance; education; teaching; Italy,; city; Guarino Guarini da Verona; Middle Ages; Renaissance; education; teaching; Italy,; city; Guarino Guarini da Verona

• Publisher: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
• Journal: Biuletyn Historii Wychowania
• Year: 2020
• Issue: 43
• Pages: 199-220

Dates

published

2021-05-02

Contributors

author

Alicja Zagrodzka

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie Wydział Nauk Pedagogicznych

• https://orcid.org/0000-0002-6684-0948

References

• Źródła
• Abelard Piotr, Rozprawy, przeł. i oprac. L. Joachimowicz, Warszawa 2001 (przedruk wyd. z 1969).
• Epistolario di Guarino Veronese, oprac. R. Sabbadini, Torino 1967 (przedruk wyd. z 1915–1919).
• Il pensiero pedagogico dell’Umanesimo, oprac. E. Garin, Firenze 1958.
• Pisma św. Franciszka z Asyżu, przeł. K. Ambrożkiewicz, oprac. P. Brzozowska, M. Macioszek, Warszawa 1982.
• Vergerio Pier Paolo, De ingenuis moribus et liberalibus studiis adulescentiae, oprac. C. Miani, „Atti e memorie dell’Accademia patavina di scienze, lettere ed arti” 85 (1972–1973), s. 183–251.
• Opracowania
• Black R., Humanism and Education in Medieval and Renaissance Italy. Tradition and Innovation in Latin Schools from the Twelth to the Fifteenth Century, Cambridge 2001.
• Borkowska U., Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2011.
• Brzozowska P., Macioszek M., Objaśnienie niektórych pojęć Franciszkowych, w: Pisma św. Franciszka z Asyżu, tłum. K. Ambrożkiewicz, oprac. P. Brzozowska, M. Macioszek, Warszawa 1982, s. 299–376.
• Chłędowski K., Dwór w Ferrarze, Warszawa 1958.
• Cortesi M., L’essenza culturale dell’Umanesimo, w: Il mestiere del sapiente. Alle radici della cultura euro-mediterranea, red. L. de Finis, Trento 2004, s. 245–276.
• Człowiek renesansu, red. E. Garin, tłum. A. Osmólska-Mętrak, Warszawa 2001.
• Delumeau J., Cywilizacja Odrodzenia, tłum.. E. Bąkowska, Warszawa 1993.
• Domański J., Początki humanizmu, w: Dzieje filozofii średniowiecznej w Polsce, t. 9, red. Z. Kuksewicz, Wrocław 1982, s. 10.
• Faszcza M.N., Człowiek Renesansu, http://madreksiazki.org/kategorie/historia-nowozytna/czlowiek-renesansu/ [dostęp 3.02.2021].
• Garin E., Powrót filozofów starożytnych, tłum. A. Dutka, Warszawa 1993.
• Gasparino Barzizza e la rinascita degli studi classici: fra continuità e rinnovamento. Atti del Seminario di studi, Napoli – Palazzo Sforza, 11 aprile 1997, red. L.G. Rosa, Napoli 1999.
• Grendler P.F., La scuola nel Rinascimento italiano, Roma 1991.
• Januszek-Sieradzka A., Królowa Barbara Radziwiłłówna w dworskim mikroświecie, Lublin 2017.
• Klint P., Galik P., Zrozumieć przeszłość. Dzieje nowożytne. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, cz. 2, Warszawa 2014.
• Korolko M., Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990.
• Kot S., Historia wychowania, t. 1: Od starożytnej Grecji do połowy wieku XVIII, Warszawa 1996 (na podst. wydania z 1934).
• Le Goff J., Inteligencja w wiekach średnich, przeł. E. Bąkowska, Warszawa 1997.
• Liceum w Chmurze, https://ed.liceumwchmurze.pl/ [dostęp: 13.02.2021].
• Łaszczyk M., Sinusoida Juliana Krzyżanowskiego, https://czajniczek-pana-russella.blogspot.com/2012/04/sinusoida-juliana-krzyzanowskiego.html [dostęp: 17.11.2020].
• McManamon J.M., Pierpaolo Vergerio the Elder. The Humanist as Orator, Arizona 1996.
• Pernoud R., Inaczej o średniowieczu, przeł. K. Husarska, Gdańsk–Warszawa 2002.
• Petrucci A., Bracciolini, Poggio, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. 13, red. E. Bigi, Roma 1971, https://www.treccani.it/enciclopedia/poggio-bracciolini_(Dizionario-Biografico) [dostęp: 12.02.2021].
• Pistilli G., Guarini, Guarino, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. 60, red. G. Pistilli, Roma 2003, https://www.treccani.it/enciclopedia/guarino-guarini_%28Dizionario-Biografico%29/ [dostęp: 12.02.2021].
• Ratajczak K., Vergerio Piotr Paweł Starszy, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. T. Pilch, t. 7, Warszawa 2008, s. 7–8.
• Rossi V., Il Quattrocento, Padova 1992, na podst. wydania Storia letteraria d’Italia. Scritta da una Società di Professori, t. 6, red. A. Balduino, Milano 1933.
• Ullmann W., Średniowieczne korzenie renesansowego humanizmu, przeł. J. Mach, Łódź 1985.
• Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży. Przewodnik dla samorządowców i praktyków oparty na wynikach badań naukowych, red. S. Grzelak, Warszawa 2015.
• Zagrodzka A., Vittorino da Feltre – pedagog z XV wieku, Warszawa 2014.
• Zagrodzka A., Włoskie biografie z XV wieku. Problemy interpretacyjne, w: Historia. Interpretacja. Reprezentacja, red. M. Żmudzka-Brodnicka, M. Brodnicki, J. Serkowska-Mąka, Gdańsk 2012, s. 63–92.

Identifiers

DOI

10.14746/bhw.2020.43.12