Jakub Niemojewski i jego biografia Jana Husa, czyli o przekształcaniu się tekstu polemicznego w historiograficzny

• Authors: Michał Hanczakowski

Title variants

EN

Jakub Niemojewski and his biography of Jan Hus, that is, about the transformation of the polemical text into a historiographic text

Abstracts

EN

In this paper I focus on Jakub Niemojewski’s book Odpowiedź na książki… które pisał przeciwko Conffesiej bracie naszej krześciańskiej… Przy tym odpowiedź na historią kacerzstwa Hussowego, którego ten pobożny człowiek nigdy nie by winien in which Niemojewski tries to present Jan Hus biography in context of early modern confessional discusses between Catholics and Protestants. Niemojewski’s book is one of the first attempts to construct Protestant historiography in Polish language, yet it remains a typical example of humanistic historic writing at same time typical. It leads to conclusion that Niemojewski is interesting but almost completely forgotten author, who played important role in Polish Reformation. 

PL

W artykule niniejszym staram się przedstawić niemal zapomnianą postać Jakuba Niemojewskiego, ważnego przedstawiciela polskich ruchów reformacyjnych z połowy XVI wieku. Skupiam się na polemice religijnej zatytułowanej Odpowiedź na książki… które pisał przeciwko Conffesiej bracie naszej krześciańskiej… Przy tym odpowiedź na historią kacerzstwa Hussowego, którego ten pobożny człowiek nigdy nie by winien, w której Niemojewski przedstawia biografię Jana Husa. W efekcie Niemojewski tworzy podstawy protestanckiej pamięci historycznej, przy równoczesnym odwoływaniu się do humanistycznych wartości. 

Keywords

EN

16th century; religious polemics; reformation; Jakub Niemojewski; Jan Hus

PL

XVI wiek; polemiki religijne; reformacja; Jakub Niemojewski; Jan Hus

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Bohemistyka
• Year: 2018
• Issue: 4
• Pages: 412-426

Dates

published

2018

Contributors

author

Michał Hanczakowski

• Uniwersytet Palackiego w Ołomuńcu

References

• Dziechcińska H., 1971, Biografistyka staropolska w latach 1476–1627 (kierunki i odmiany), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Dziechcińska H., 2000, O sposobach przekonywania, na przykładzie kazań Fabiana Birkowskiego i wystąpień Jana Niemojewskiego, „Res Historica. Z dziejów Stosunków Wyznaniowych w Rzeczpospolitej XVI i XVII wieku”, z. 10, s. 67–74.
• Dworzaczkowa J., 1997, Bracia czescy w Wielkopolsce w XVI i XVII wieku, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Gmiterek H., 1978, Szymon Teofil Turnowski w obronie zgody sandomierskiej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska” sectio F, vol. XXXI, z. 2, s. 13–40.
• Gmiterek H., 1987, Bracia czescy a kalwini w Rzeczypospolitej. Połowa XVI–połowa XVII wieku. Studium porównawcze, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydział Humanistyczny.
• Gmiterek H., 1984, Prowincje czy konfesje? Przyczynek do sprawy ujednolicenia obrządku w zborach kalwińskich i braci czeskich w XVII wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” XXIX, s. 145-153.
• Gmiterek H., 2006, Filiacje polsko-czeskie w historiografii okresu Odrodzenia, [w:] Piśmiennictwo Czech i Polski w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej, red. A. Barciak, W. Iwańczak, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 146–158.
• Gmiterek H., 2018, Jan Hus i husytyzm w tradycji polskiego kościoła braci czeskich, [w:] Jan Hus. Życie, myśl, dziedzictwo, red. P. Kras, M. Nodl, Warszawa: IH PAN, s. 259–288.
• Halecki O., 1915, Zgoda sandomierska 1570 r. Jej geneza i znaczenie w dziejach reformacji polskiej za Zygmunta Augusta, Warszawa: Gebethner i Wolff – Kraków: G. Gebethner i Spółka.
• Hanusiewicz-Lavallee M., 2009, Humanitas w kręgu napięć baroku, [w:] Humanitas (paideia). Antropologia humanistyczna w kontekstach filozoficznych, red. A. Nowicka-Jeżowa, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, t. I, s. 405–444.
• Jaskóła P., 2017, Jan Hus w perspektywie reformacji XVI wieku, „Roczniki Teologiczne”, z. 7, s. 5–16.
• Kras P., 1998, Husyci w piętnastowiecznej Polsce, Lublin: TN KUL.
• Lewandowski I., 2014, Penu Historicum. Łacińskie traktaty metodologii historii w dawnej Polsce, Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
• Meller K., 2016, Fatalne skutki pewnej »kolacyi« Jakuba Niemojewskiego z jezuitami poznańskimi, czyli Poznańska polifonia wyznaniowa w XVI wieku, [w:] Poznań pisarek i pisarzy: materiały z sesji naukowej zorganizowanej z okazji Jubileuszu 45-lecia Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, red. J. Borowczyk, L. Marzec, Z. Kopeć, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne.
• Tazbir J. 1978, [hasło] Jakub Niemojewski herbu Szeliga, [w:] Polski słownik biograficzny, Warszawa–Kraków: PAN, PAU, t. XXIII, s. 10–13.
• Tazbir J., 2009, Państwo bez stosów, Szkice z dziejów tolerancji w Polsce XVI i XVII wieku, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
• Toman L., 2013, »Historia kacerstwa hussowego« – osudy jednoho příběhu, „Historica. Acta Universitatis Palackianae Olomucensis – Facultas philosophica” 45, s. 11–22.

Identifiers

DOI

10.14746/bo.2018.4.6

Biblioteka Nauki

1038125