Kreacyjna zabawa z konwencją w »Listach« Michala Šandy do/i Karla Havlíčka Borovskiego

• Authors: Aleksandra PAJĄK

Title variants

EN

Creative play with the convention in the Letters by Michał Šanda to/and Karl Havlíček Borovski

Abstracts

EN

The subject of analysis is a small book by Michal Šanda (1965) Dopisy (2009). In the book the contemporary writer enters into a correspondence dialogue with Karel Havlíček Borovský (1821–1856). He creatively uses the authentic letters the Czech publicist sent from Brixen to his brother František and intertwines them with a six-month account of his life described in the convention of magical realism. By using the scrabble theme and the principle of ”rewriting”, Šanda creates a multi-layered system of references, which includes, for example, a place for Ernest Hemingway. This peculiar double voice, formally maintaining the convention of epistolographic discourse, becomes a contribution not only to reflections on bee breeding (the only thread that clearly links the two correspondents), but also on the role of literature.

PL

Przedmiotem analizy jest niewielka książka zatytułowana Dopisy / Listy (2009) współczesnego pisarza Michala Šandy (1965), w której autor nawiązuje korespondencyjny dialog z Karlem Havlíčkiem Borovskim (1821–1856). Kreatywnie wykorzystuje w tym celu autentyczne listy, jakie czeski publicysta wysyłał z Brixen do brata Františka i splata je z półroczną relacją ze swojego życia opisywaną w konwencji realizmu magicznego. Dzięki wykorzystaniu motywu gry w scrabble oraz sięgnięciu po zasadę „ponownego napisania”, Šanda tworzy wielowarstwowy system odniesień, w którym znajdzie się m. in. miejsce dla Ernesta Hemingwaya. Ten swoisty dwugłos, zachowujący formalnie konwencję dyskursu epistolograficznego, staje się przyczynkiem nie tylko do rozważań na temat hodowli pszczół (jedyny wątek wyraźnie łączący obu korespondentów), ale również o roli literatury.

Keywords

EN

letter; correspondence; convention; creation; bee; postmodernism; Karel Havlíček Borovský; Michal Šanda

PL

korespondencja; konwencja; kreacja; pszczoła; postmodernizm; Karel Havlíček Borovský; Michal Šanda; list

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Bohemistyka
• Year: 2020
• Issue: 3
• Pages: 345-366

Dates

published

2020

Contributors

author

Aleksandra PAJĄK

• Uniwersytet Opolski

References

• Netography
• http://www.dobraadresa.cz/
• http://www.michal-sanda.cz/
• https://radio.cz/
• http://www.slovnikceskeliteratury.cz/
• Bibliography
• Baj Janina, 2006, Jan Dzierżon, śląski przyjaciel pszczół, „Pasieka”, nr 4. On-line: https://pasieka24.pl/index.php/pasieka-czasopismo-dla-pszczelarzy/74-pasieka-4-2006/760-jan-dzierzon-slaski-przyjaciel-pszczol [dostęp: 19.06.2016].
• Całek Anita, 2019, Nowa teoria listu, Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Cooper Jean C., 1998, Zwierzęta symboliczne i mityczne, przeł. A. Kozłowska-Ryś, Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”.
• Czermińska Małgorzata, 1975, Pomiędzy listem a powieścią, Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 4 (22), s. 28–49.
• Faltýnek Vilém, 2016, Michal Šanda si píše s Borovským [wywiad]. Online: http://www.radio.cz/cz/rubrika/knihy/michal-sanda-si-pise-s-borovskym [dostęp: 16.06.2016].
• Havlíček Borovský Karel, Šanda Michal, 2009, Dopisy, Praha: Dybbuk.
• Havlíček Borovský Karel, 1887, Vybrané spisy, pořádál Karel Tůma, díl 3., Kutná Hora: Knihkupectví a knihtiskárna K. Šolce.
• Havlíček Borovský Karel, 2016, Korespondence 1831–1842, Praha: NLN.
• Havlíček Borovský Karel, 2018, Korespondence II 1843–1844, Praha: NLN.
• Hemingway Ernest, 1990, Słońce też wschodzi, przeł. B. Zieliński, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Hoffmann Bohuslav, 1999, František Čelakovský jako literární postava. Pocta Vladimíru Macurovi beletristovi, Tvar, nr 14, s. 4.
• Janaszek-Ivaničková Halina, 2002, Nowa twarz postmodernizmu, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kosmalska Weronika, 2017, Konwencja epistolograficzna i bezpośredniość wy- razu w listach Jana III Sobieskiego do Marysieńki, Racjonalia, nr 7, s. 77–100.
• Kowalski Piotr, 1998, Leksykon. Znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, War- szawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lagronová Lenka, 2016, Z deníku Lenky Lagronové, [w:] eadem, Jako břitva (Němcová), Praha: Národní divadlo, s. 76–82.
• Łeńska-Bąk Katarzyna, 2016, Od pszczoły mitycznej do pszczoły współczesnej, czyli o kuriozalnej utracie znaczeń, [w:] Świat kuriozów: od zadziwienia do fascynacji, ed. K. Łeńska-Bąk, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 29–42.
• Lukavec Jan, 2010, Zneklidňující svět zrcadel, Praha: Malvern.
• Lunde Maja, 2016, Historia pszczół, przekł. A. Marciniakówna, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Macura Vladimír, 1995, Znamení zrodu. České národní obrození jako kulturní typ, Jinočany: H & H.
• Macurová Alena, Janáčková Jaroslava, 2015, Milostné listy Karla Havlíčka a Fany Weidenhoffrové II. Kdo jsem já?, Česká literatura, nr 5, s. 204–224.
• Macurová Alena, Janáčková Jaroslava, 2016, Milostné listy Karla Havlíčka a Fany Weidenhoffrové II. Kdo jsem já?, Česká literatura, nr 2, s 659–671.
• Nagel James, 1996, Brett and the Other Women in The Sun Also Rises, [w:] The Cambridge Companion to Ernest Hemingway, red. S. Donaldson, New York: Cambridge UP.
• Němcová Božena, 2003–2007, Korespondence I–IV, red. R. Adam et al., Praha: NLN.
• Pająk Aleksandra, 2017, W objęciach Klio. Literackie reprezentacje wieku XIX we współczesnej prozie czeskiej, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Piorecký Karel, 2016, Michal Šanda, [w:] Slovník české literatury po roce 1945. Online: http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1620&hl=šanda+michal+ [dostęp: 16.06.2016].
• Pokorná Magdalena, 2016, Jedna hora vysoká je a druhý je nízká. Karel Havlíček Borovský ve vzájemné korespondenční a literární komunikaci, Praha: LN.
• Pořízková Lenka, 2014, Přátelský podvod. Mystifikace (nejen) v české literatuře 20. století, Praha: Academia.
• Rychnovská Lucie, Adam Robert a kol., 2016, Karel Havlíček ve světle korespondence, Praha: NLN.
• Skwarczyńska Stefania, 2006 (1937), Teoria listu, opr. E. Feliksiak, M. Leś, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Šanda Michal, 2018, Hemingwayův býk, Hradec Králové: Paper Jam.
• Trzynadlowski Jan, 1977, Małe formy literackie, Wrocław: Ossolineum.

Identifiers

DOI

10.14746/bo.2020.3.3

Biblioteka Nauki

909180