Konceptualizacja GNIEWU na przykładzie ŻÓŁCI w języku czeskim i polskim

• Authors: Lubomír Hampl

Title variants

EN

The conceptualization of ANGER on the example of the BILE in Czech and Polish

Abstracts

EN

The analysis showed that from the linguistic point of view, the name bile, Polish żółć, Czech žluč is one of the basic determinants of feelings, focusing especially on the conceptualized ‘anger’, but also on ‘irritation’, ‘rage’, ‘wrath’, ‘indignation’, ‘nervousness’, ‘madness’ and ‘fury’. The cognitive concept was presented that the feeling of anger is understood as a certain process that begins at a certain moment, then develops and then ends. This process is influenced by temperature and pressure. After the outbreak, you no longer control your feelings. All these steps are referenced using the appropriate verbs in the text. Three important statements have been proven that: the experiencera's body is a container for the physiological effects of anger; that the conceptualization of feelings is related to the embodiment of thought, and that we think and speak with metaphors, which are linguistic concepts. The conducted analysis showed that the Czech stock of broadly understood phraseological relations with the lexical component bile Polish żółć, Czech žluč shows numerous similarities and similarities with the Polish language (due to the typologically and genetically close linguistic affinities), although there are few exceptions to this rule.

PL

Analiza wykazała, że z punktu widzenia lingwistyki nazwa żółć czes. žluč jest jednym z podstawowych wykładników do określania uczuć, koncentrując się zwłaszcza na konceptualizowanym ‘gniewie’, ale i na ‘złości’, ‘irytacji’, ‘wściekłości’, ‘rozdrażnieniu’, ‘oburzeniu’, ‘zdenerwowaniu’, ‘szale’ i ‘furii’. Przedstawiono koncepcję kognitywną, że uczucie gniewu rozumiane jest jako pewien proces, który zaczyna się w jakimś określonym momencie, następnie rozwija się i później kończy. Na ten proces ma wpływ temperatura i ciśnienie. Po wybuchu człowiek już uczuć nie kontroluje. Wszystkie te etapy przytoczono przy użyciu odpowiednich czasowników w tekście. Udowodniono trzy ważne stwierdzenia, że: ciało (experiencera) jest pojemnikiem dla fizjologicznych efektów gniewu; że konceptualizacja uczuć jest związana z ucieleśnieniem myśli oraz że myślimy i mówimy metaforami, które są ujęzykowionymi pojęciami. Przeprowadzona analiza pokazała, że czeski zasób szeroko pojmowanych związków frazeologicznych z komponentem leksykalnym żółć czes. žluč wskazuje liczne podobieństwa i zbieżności z językiem polskim (ze względu na typologicznie i genetycznie bliskie pokrewieństwa językowe), chociaż zdarzają się od tej reguły nieliczne odstępstwa.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Bohemistyka
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 56-72

Dates

published

2022

Contributors

author

Lubomír Hampl

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Identifiers

DOI

10.14746/bo.2022.1.4

Biblioteka Nauki

2085008