Kreowanie narodowej przestrzeni: o pierwszych inicjatywach wzniesienia belgradzkiej świątyni Świętego Sawy w ujęciu porównawczym

• Authors: Aleksandra Feder

Title variants

EN

Creating a national space: about the first initiatives of building of the Saint Sava temple in Belgrade. A comparative approach

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W tekście są rozważane aspekty ideologiczne i tożsamościowe pojawienia się pierwszych inicjatyw budowy prawosławnej świątyni pod wezwaniem Świętego Sawy w Belgradzie. W założeniu obiekt ten miał stać się emblematem serbskości rekonstruowanej w zgodzie z serbskimi tradycjami religijno-narodowymi, kształtowanymi w XIX i XX wieku. Zagadnienie to zostało przedstawione w porównaniu z projektem artystycznym Vidovdanski Hram, autorstwa Ivana Meštrovicia, hołdującym idei jedności jugosłowiańskiej.

EN

In the article are considered ideological and identity aspects of the emergence of the initiatives to build an Orthodox temple dedicated to Saint Sava in Belgrade. The object was thought to become an emblem of the reconstructed Serbian identity, created on the basis of national and religious narratives from the 19th and 20th century. The issue is showed comparatively with the Ivan Meštrović artistic project entitled Vidovdanski Hram, dedicated to the idea of Yugoslav unity. 

Keywords

PL

Serbia; Świątynia Świętego Sawy; Vidovdanski Hram; architektura; przestrzeń; tożsamość narodowa

EN

Serbia; Temple of Saint Sava; Vidovdan temple; architecture; space; national identity; Serbia; Temple of Saint Sava; Vidovdan temple; architecture; space; national identity

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Balcanica Posnaniensia Acta et studia
• Year: 2020
• Volume: 27
• Pages: 137-150

Dates

published

2020-12-13

Contributors

author

Aleksandra Feder

• Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-0759-5022

References

• Arhitektura Hrama, https://hramsvetogsave.rs/O-Hramu/Arhitektura-Hrama [dostęp: 15.04.2020].
• Bandić Dušan, Narodno pravoslavlje, Biblioteka XX vek, Beograd 2010.
• Brückner Aleksander, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa 1985.
• Čolović Ivan, Smrt na Kosovu Polju. Istorija kosovskog mita, Biblioteka XX vek, Beograd 2016.
• Gil Dorota, Prawosławie. Historia. Naród. Miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.
• Ignjatović Aleksandar, Ispred vizantijskog purpura: vizuelizacija nacije na Drugom vizantološkom kongresu u Beogradu 1927. godine, „Zbornik Matice srpske za likovne umetnosti“ 2018, t. 46, s. 127–140.
• Ignjatović Aleksandar, Između žezla i ključa: nacionalni identitet i arhitektonsko nasleđe Beograda i Srbije u XIX i prvoj polovini XX veka, „Nasleđe“ 2008, nr 9, s. 51–73.
• Ignjatović Aleksandar, U srpsko-vizantijskom kaleidoskopu. Arhitektura, nacionalizam i imperialna imaginacija 1878 – 1941, Orion art-Univerzitet u Beogradu Arhitektonski fakultet, 2016.
• Ignjatović Aleksandar, Vidovdanski hram Ivana Meštrovicia, stvaranje Jugoslavije i paradoksi nacionalizma, w: Dan vredan veka, 1 XII 1918, red. Radovan Cukić, Beograd 2018, s. 77-92.
• Istorijat Hrama, https://hramsvetogsave.rs/O-Hramu/Istorijat-Hrama [dostęp: 15.04.2020].
• Kadijević Aleksandar, Sveta Sofija u Carigradu kao uzor srpskih arhitekata novijeg doba, „Zograf” 2019, nr 43, s. 215–230.
• Kadijević Aleksandar, Vizantijsko graditeljstvo kao inspiracija srpskih neimara novijeg doba/Byzantine architecture as inspiration for serbian new age architects, Galerija nauke i tehnike SANU, Beograd 2016.
• Kopaliński Władysław, Słownik mitów i tradycji kultury, PWZN, Lublin 1997.
• Makuljević Nenad, Ivan Meštrović. Od proroka do protivnika jugoslovenstva, https://yuhistorija.com/serbian/kultura_religija_txt00c3.html [dostęp: 15.04.2020].
• Makuljević Nenad, U ime jugoslovenstva: Ivan Meštrović u „Novoj Evropi“, w: Nova Evropa 1920-1942. Zbornik radova, ur. M. Nedić, V. Matović, Institut za književnost i umetnost, Beograd 2010, s. 589-601.
• Makuljević Nenad, Jugoslovenska umetnost i kultura. Od umetnosti nacije do umetnosti teritorije, w: Jugoslavija u istotrijskoj perspektivi, red. L. Perović, D. Roksanović, M. Velikonja, W. Hoepken, F. Bieber, Beograd 2017, s. 414–433.
• Molè W, Sztuka Słowian Południowych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962.
• Pešić Branko, Godine Hrama Svetog Save, Beograd 1995.
• Srhoj Vinko, Ivan Meštrović i politika kao prostor ahistorijskog idealizma, „Ars Adriatica” 2014, nr 4, s. 369–384.
• Stojanović Dubravka, Kaldrma i asfalt: Urbanizacija i evropeizacija Beograda 1890–1914., Udruženje za društvenu istoriju, Beograd 2012.
• Stojanović Marko, Stanojev Ivan, Traženje nacionalnog identiteta Kraljevine Jugoslavije – od Vidovdanskog do Svetosavskog hrama, „Nasleđe” 2016, nr 17, s. 87–96.
• Sudjic Deyan, Kompleks gmachu. Architektura władzy, tłum. A. Rasmus-Zgorzelska, Centrum Architektury, Warszawa 2015.

Identifiers

DOI

10.14746/bp.2020.27.9