Zabiegi Zygmunta III o pomoc zagraniczną na wojnę z Turkami w 1590 roku

• Authors: Dariusz Milewski

Title variants

EN

Sigismund III`s efforts to obtain foreign aid for the war against the Turks in 1590

Abstracts

EN

The paper presents Sigismund III`s efforts to obtain foreign aid in the face of the war against the Turks expected in 1590. Polish efforts in Italy and Reich are discussed, but the main focus is on the imperial court and the Duchy of Prussia, from which the king expected the real help. I present the arguments of both sides and the reasons why Poland did not receive any aid from the emperor, but received it from Duchy of Prussia. I also point to the role of particular interests in bilateral relations between Poland and its political partners as well as the latter ones with the Ottoman Empire, which influenced the decisions on granting or refusing aid to Poland against the Turks.

PL

Artykuł przedstawia zabiegi Zygmunta III zmierzające do uzyskania pomocy zagranicznej wobec spodziewanej w 1590 r. wojny z Turkami. Ukazano zabiegi polskie w Italii i Rzeszy, jednak wagę skupiono na dworze cesarskim i Prusach Książęcych, od których król spodziewał się realnej pomocy. Ukazano sposób argumentacji obu stron oraz przyczyny, dla których Polska nie uzyskała pomocy od cesarza, a otrzymała od Prus Książęcych. Wskazano przede wszystkim na rolę partykularnych interesów w relacjach obustronnych Polski i jej partnerów politycznych, a także tych ostatnich z Imperium Osmańskim, które zaważyły na podejmowaniu decyzji o udzieleniu bądź odmowie pomocy Polsce przeciw Turkom.

Keywords

EN

Commonwealth; Ottomans; Habsburgs; Duchy of Prussia; army; finances

PL

Rzeczpospolita; Osmanie; Habsburgowie; Prusy Książęce; wojsko; finanse

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Balcanica Posnaniensia Acta et studia
• Year: 2021
• Volume: 28
• Issue: 2
• Pages: 41-56

Dates

published

2021

Contributors

author

Dariusz Milewski

• Cardinal Stefan Wyszyński University, Warsaw

• https://orcid.org/0000000232557685

References

• Źródła archiwalne
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:
• - Archiwum Zamoyskich: 126
• - Teki Adama Naruszewicza: 11
• - Zbiór Dokumentów Pergaminowych: 6922
• Geheimes Staatsarchiv Preußischen Kulturbesitz w Berlinie:
• - I Hauptabteilung. Geheimer Rat, Repositur 9 (Polen): 2a B,
• - XX Hauptabteilung – Staatsarchiv Königsberg:
• - Herzogliches Briefarchiv: B1, Kasten 336
• - Etats Ministerium: 111m
• Źródła publikowane
• Corpus iuris Polonici, t. 4/1, wyd. O. Balzer, Kraków 1910.
• Divi Rudolphi II Imperatoris, Caesarii Augusti Epistolae Ineditae: Desumptae Ex Codice Manu Exarato Caesareo Classis Jur. Civ., wyd. B. Pace, Viennae 1771.
• Heidenstein R., Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594, przeł. M. Gliszczyński, red. J. Byliński, W. Kaczorowski, Opole 2015.
• Ottoman-Polish diplomatic relations (15th–18th century). An Annotated edition of Ahdnames and other documents, wyd. D. Kołodziejczyk, Leiden–Boston–Köln 2000.
• Starożytności historyczne polskie, wyd. A. Grabowski, t. 2, Kraków 1840.
• The House of Vasa and The House of Austria. Correspondence from the Years 1587 to 1668, cz. 1 (The Times of Sigismund III, 1587–1632. Volume 1), wyd. R. Skowron i inni, Katowice 2016.
• Volumina Constitutionum, t. 2: 1550–1609, t. 2 (1587–1609), red. S. Grodziski, Warszawa 2008.
• Opracowania
• Barwicka A., Rzeczpospolita w planach dyplomacji papieskiej i habsburskiej w okresie wojny austriacko-tureckiej 1593–1606, [w:] Polska wobec wielkich konfliktów w Europie nowożytnej, wyd. R. Skowron, Kraków 2009, s. 297–307.
• Barwicka-Makula A., Od wrogości do przyjaźni. Habsburgowie austriaccy wobec Polski w latach 1587-1592, Katowice 2019.
• Dybaś B., Powiat piltyński w XVII w. – jego geneza i status w Rzeczypospolitej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2003, t. 55, nr 1, s. 201–215.
• Filipczak-Kocur A., Skarbowość Rzeczypospolitej 1587–1648. Projekty-ustawy-realizacja, Warszawa 2006.
• Gawron P., Jan Zamoyski, kanclerz i hetman wielki koronny, wobec zmagań turecko-habsburskich w latach 1593–1605/6, [w:] Polska wobec wielkich konfliktów w Europie nowożytnej, wyd. R. Skowron, Kraków 2009, s. 23–47.
• Górski T., Flotylle kozackie w służbie Jagiellonów i Wazów, Gdańsk 2006.
• Gregorowicz D., Tiara w grze o koronę. Stolica Apostolska wobec wolnych elekcji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w drugiej połowie XVI wieku, Kraków 2019.
• Janiszewska-Mincer B., Mincer F., Rzeczpospolita Polska a Prusy Książęce w latach 1598–1621, Warszawa 1988.
• Lepszy K., Rzeczpospolita Polska w dobie sejmu inkwizycyjnego (1589–1592), Oświęcim 2015 (reedycja).
• Pieńkowski M. A., Kwestia wojny z Turcją na sejmie warszawskim 1590 roku, [w:] Studia historyczno-wojskowe, t. 6, red. K. Maksymiuk i inni, Siedlce 2015, s. 11–40.
• Pieńkowski M. A., Trudna droga do władzy w Rzeczypospolitej. Sejm koronacyjny Zygmunta III 1587/1588 i sejm pacyfikacyjny 1589 roku, Warszawa 2021.
• Plewczyński M., Wojny i wojskowość polska w XVI wieku, t. 3 (1576–1599), Zabrze-Tarnowskie Góry 2013.
• Poumarède G., L`Empire de Venise et les Turcs XVIe–XVIIe siècle, Paris 2020.
• Sas J., Układy o Ligę przeciw Turkom za Zygmunta III, „Przegląd Powszechny” 1899, t 16, nr 63, s. 54–71, 190–211 i nr 64, s. 350–369.
• Tygielski W., Listy, ludzie, władza. Patronat Jana Zamoyskiego w świetle korespondencji, Warszawa 2008.
• Wachowiak B., Kamieński A., Dzieje Brandenburgii-Prus na progu czasów nowożytnych (1500–1701), Poznań 2001.
• Wimmer J., Wojsko i skarb Rzeczypospolitej u schyłku XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1968, t. 14, s. 3–91.
• Wisner H., Dyplomacja polska w latach 1572–1648, [w:] Historia dyplomacji polskiej, red. G. Labuda, t. 2, Wrocław 1982, s. 5–161.

Identifiers

DOI

10.14746/bp.2021.28.19

Biblioteka Nauki

2043546