Przyczyny fragmentaryzacji osadnictwa wołoskiego w rejonach Olimpu i Vermio w XIX i na początku XX wieku

• Authors: Jędrzej Paszkiewicz

Title variants

EN

Fragmentarisation of the Vlach settlement in the Olympus and Vermio areas at the turn of 19th and 20th centuries

Abstracts

EN

The aim of the article is to describe, on the basis of historiography, the evolution of main Vlach settlements located in the Olympus and Vermio regions. All they were created as the results of migrations of the population from the Pindos area at the turn of the 18th and 19th century. The culmination of these movements fell on the second part of the 18th (Olympus) and the first part of the 19th century (Vermio). During the following decades the Vlach enclaves, such as Livadi, Kato Vermio or Xirolivado experienced a gradual fragmentarisation. Although the part of the population continued traditional forms of economic activity and kept in contact with its „native” settlements from the Pindos area, the majority became assimilated with the local Greek population. Vlachs supplied Greek-speaking communities in Veroia, Naoussa, Katerini, abandoned the transhumant economy, traditional dialects and migrated to Romania.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie, na podstawie ustaleń historiografii, ewolucji najważniejszych ośrodków osadnictwa wołoskiego w rejonach Olimpu i Vermio. Umocniły się one w następstwie wędrówek ludności z obszaru Pindosu, w XVIII i XIX wieku. W przypadku Olimpu kulminacja migracji przypadła na drugą połowę XVIII wieku, a w rejonie Vermio na pierwsze trzy dekady XIX wieku. Ukształtowane wówczas enklawy osadnicze, związane z Livadi, Kato Vermio, Xirolivado, w kolejnych dekadach ulegały rozczłonkowaniu. Choć część ludności kontynuowała wcześniejszą działalność ekonomiczną i jeszcze w XIX wieku utrzymywała kontakty z „macierzystymi” osadami z Pindosu, większość uległa asymilacji z Grekami. Wołosi zasilali greckojęzyczne społeczności miejskie w Werii (Veroia), Naoussie i Katerini, rezygnowali z gospodarki transhumancyjnej i tradycyjnego języka oraz migrowali do Rumunii.

Keywords

EN

Vlachs; Olympus; Vermio; Kato Vermio; Xirolivado; Livadi; Veroia; transhumance

PL

Wołosi; Olimp; Vermio; Kato Vermio; Xirolivado; Livadi; Weria; transhumancja

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Balcanica Posnaniensia Acta et studia
• Year: 2022
• Volume: 29
• Pages: 365-380

Dates

published

2022

Contributors

author

Jędrzej Paszkiewicz

• Adam Mickiewicz University, Poznań, Poland

• https://orcid.org/0000000271159284

References

• Adamou I. - Raptīs G., To Livadi Olympou ston Makedoniko Agōna, Katerinī 1993 [Αδάμου Ι. - Ράπτης Γ., Το Λιβάδι Ολύμπου στον Μακεδονικό Αγώνα, Κατερίνη 1993].
• Cusa N., Aromânii (macedonenii) in Romania, Constanța 1996.
• Czamańska I., The Vlachs - several research problems, "Balcanica Posnaniensia Acta Et Studia" 2015, t. 22, nr 1, s. 7-16. https://doi.org/10.14746/bp.2015.22.1
• Gkoumas E., Livadi (geōgrafikī, istorikī, laografikī episkopīsis), Livadi 1973 [Γκούμας E., Λιβάδι (γεωγραφική, ιστορική, λαογραφική επισκόπησις), Λιβάδι 1973].
• Hãciu A. N., AROMÂNII: comerţ, industrie, arte, expansiune, civilizaţie focşani, 1936.
• Koemtzopoulos K., Oi Lazaioi tou Olympou kai apogonoi, Athīna-Ioannina 1994 [Κοεμτζόπουλος Κ., Οι Λαζαίοι του Ολύμπου και απόγονοι, Αθήνα-Ιωάννινα 1994].
• Kōfos E., O antartīs episkopos Kitrous Nikolaos, Athīna-Giannina 1992 [Κωφός Ε., Ο αντάρτης επίσκοπος Κίτρους Νικόλαος, Αθήνα-Γιάννινα 1992].
• Koukoudīs A. I., Oi Olympioi Vlachoi kai ta Vlachomoglena, Thessalonikī 2001 [Κουκούδης A. I., Οι Ολύμπιοι Βλάχοι και τα Βλαχομογλενά, Θεσσαλονίκη 2001].
• Koukoudīs A. I., Oi Vergianoi Vlachoi kai oi Arvanitovlachoi tīs Kentrikīs Makedonias, Thessalonikī 2001 [Κουκούδης A. I., Οι Βεργιάνοι Βλάχοι και οι Αρβανιτόβλάχοι της Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη 2001].
• Krystallīs K., Oi Vlachoi tīs Pindou, Athīna 1959 [Κρυστάλλης K., Οι Βλάχοι της Πίνδου, Αθήνα 1959].
• Liakos S., Ī Katagōgī tōn Armoniōn (toupiklīn Vlahōn), Thessalonikī 1965 [Λιάκος Σ., Η καταγωγή των Αρμονίων (τουπίκλην Βλάχων), Θεσσαλονίκη 1965].
• Nikolaïdou E., Ī Roumanikī propaganda sto Vilaeti Iōanninōn kai sta vlachochōria tīs Pindou, t. 1 (mesa 19ou-1900), Iōannina 1993 [Ε. Νικολαϊδου, Η Ρουμανική προπαγάνδα στο Βιλαέτι Ιωαννίνων και στα Βλαχοχώρια της Πίνδου, Τόμος Α΄(μέσα 19ου-1900), Ιωάννινα 1993].
• Paszkiewicz J., Regres osadnictwa wołoskiego w Pindosie w dobie przemian społeczno-politycznych w Turcji osmańskiej w XVIII i XIX wieku, "Balcanica Posnaniensia Acta Et Studia" 2021, t. 28, nr 2, s. 207-228. https://doi.org/10.14746/bp.2021.28.28
• Shinas N. Th., Odoiporikai sīmeiōseis Makedonias, Īpeirou, neas orothetikīs grammīs kai Thessalias, Athīna 1887, t. 1 [Σχινάς Ν. Θ., Οδοιπορικαί σημειώσεις Μακεδονίας, Ηπείρου, νέας οροθετικής γραμμής και Θεσσαλίας, Τόμος 1, Αθήνα 1887].
• Stougiannakis E., Istoria tīs Naousas apo tīs idryseōs mehri tīn epanastasī tou 1822, Thessalonikī 1976 [Στουγιαννάκης E., Ιστορία της Νάουσας από της ιδρύσεως μέχρι την επανάσταση του 1822, Θεσσσαλονίκη 1976].
• Thompson M. S., Wace A. J. B., Oi Nomades tōn Valkaniōn. Perigrafī tīs zōis kai tōn ethimōn tōn Vlachōn tis Voreias Pindou, Thessalonikī 1989 [Thompson M. S., Wace A. J. B., Oι Νομάδες των Βαλκανίων, Περιγραφή της ζωής και των εθίμων των Βλάχων της Βόρειας Πίνδου, Θεσσαλονίκη 1989].
• Vakalopoulos K. A., Istoria tīs Makedonias 1354-1833, Thessalonikī 1989 [Βακαλόπουλος A., Ιστορία της Μακεδονίας 1354-1833, Θεσσαλονίκη 1989].
• Vakalopoulos K. A., O Voreios Ellīnismos kata tīn prōimī fasī tou Makedonikou agōna (1878-1894), Thessalonikī 1983 [Βακαλόπουλος K. A., Ο Βόρειος Ελληνισμός κατά την πρώιμη φάση του Μακεδονικού αγώνα (1878-1894), Θεσσαλονίκη 1983]. https://doi.org/10.12681/makedonika.349

Identifiers

DOI

10.14746/bp.2022.29.24

Biblioteka Nauki

32315007