TEKSTY PARALELNE JAKO NARZĘDZIE POMOCNICZE PRZY SPORZĄDZANIU TŁUMACZEŃ (SPECJALISTYCZNYCH)

• Authors: Artur Dariusz KUBACKI

Title variants

EN

PARALLEL TEXTS AS AN AUXILIARY TOOL IN THE PROCESS OF (SPECIALIST) TRANSLATION

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł poddaje analizie tekst paralelny (równoległy) jako narzędzie pomocnicze w tłumaczeniu specjalistycznym. Przekład tekstów fachowych bez wykorzystania – w pierwszej kolejności - tekstów paralelnych, a następnie słowników, glosariuszy i innych pomocy jest praktycznie w dzisiejszych czasach nie do pomyślenia. Na wstępie zebrano i skomentowano rozmaite definicje tekstu paralelnego występujące w badaniach translatorycznych, opierając się na poglądach naukowców z Polski oraz krajów niemieckojęzycznych. W literaturze przedmiotu istnieje wiele różnych terminów określających teksty paralelne, jak np. teksty przeciwne, pośrednie, bazowe, poboczne, wzorce tekstowe. Pełnią one także różne funkcje i mogą być poddane analizie na różnych etapach. W kolejnej części artykułu przedstawiono wady i zalety przekładu (specjalistycznego) z wykorzystaniem tekstów paralelnych, a następnie omówiono na przykładzie dziedziny prawa sposoby wyszukiwania tekstów paralelnych. Natomiast w końcowej części artykułu zaprezentowano wyniki eksperymentu przeprowadzonego na potrzeby niniejszego artykułu w prywatnej szkole kształcącej tłumaczy specjalistycznych, który w pełni potwierdza zasadność użycia tekstów paralelnych w praktyce translacyjnej.

EN

The article contains an analysis of parallel texts as an auxiliary tool in the process of specialist translation. The translation of professional texts with the use of parallel texts as the primary source and dictionaries only as the secondary source is nowadays a widely adopted strategy. At the beginning of the article, the author discusses different definitions of a parallel text proposed by Polish and German researchers. In academic literature, various terms are used for parallel texts, for instance opposite, intermediary, base, supplementary or model texts. These types of texts fulfil different functions and might be subject to analysis at various stages. In the next part of the article, the author discusses the advantages and disadvantages of (specialist) translation with the use of parallel texts and presents the methods of finding parallel texts in the field of law. Finally, he describes the results of an experiment conducted for this article in a private school for specialist translators. The experiment fully confirmed the usefulness of parallel texts in the process of translation.

Keywords

PL

tekst paralelny; przekład prawniczy; przekład specjalistyczny; metoda porównania tekstów paralelnych w przekładzie; tekst paralelny; przekład prawniczy; przekład specjalistyczny; metoda porównania tekstów paralelnych w przekładzie

EN

parallel text; legal translation; specialist translation; method of parallel texts comparison in translation

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Comparative Legilinguistics
• Year: 2013
• Volume: 13
• Pages: 145-157

Dates

published

2013-04-15

Contributors

author

Artur Dariusz KUBACKI

• Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Bergmans, Bernhard, 2007, Juristische Informationen suchen - bewerten - beschaffen -aktualisieren, Aachen: Shaker.
• Biernacka-Licznar, Katarzyna, Żuchowska, Ewa, 2012, Egzamin na tłumacza przysięgłego. Zbiór dokumentów włoskich, Warszawa: C. H. Beck.
• Bungarten, Theo, red. 1992, Beiträge zur Fachsprachenforschung. Sprache in Wissenschaft und Technik, Wirtschaft und Rechtswesen, Tostedt: Attikon.
• Fabricius-Hansen, Cathrine, 2007, Paralleltext und Übersetzung in sprachwissenschaftlicher Sicht, [W:] Übersetzung, Translation, Traduction. Ein internationales Handbuch zur Übersetzungsforschung, red. H. Kittel et al., Berlin/New York: de Gruyter, s. 322-329.
• Göpferich, Susanne, 2005, Paralleltexte, [W:] Handbuch Translation, red. M. Snell-Hornby et al., Tübingen: Stauffenburg, 184-186.
• Hohnhold, Ingo, 1990, Übersetzungsorientierte Terminologiearbeit. Eine Grundlegung für Praktiker. Stuttgart: InTra.
• Holz-Mänttäri, Justa, 1981, Hilfsmittel des Übersetzers. Hilfstexte als Hintergrund- und Paralleltexte, [W:] Mitteilungsblatt für Dolmetscher und Übersetzer 27:5, s. 8-9.
• Iluk, Jan, Kubacki, Artur, 2003, Wzory polskich i niemieckich dokumentów do ćwiczeń translacyjnych, Katowice: Gnome.
• Iluk, Jan, Kubacki, Artur Dariusz, 2006, Wybór polskich i niemieckich dokumentów do ćwiczeń translacyjnych, Warszawa: Promocja XXI.
• Jeglińska, Beata, Ndiaye Iwona Anna, red. 2011, Wybrane dokumenty z komentarzami dla tłumaczy języka rosyjskiego (prawo cywilne i administracyjne). Seria Teoria i praktyka przekładu. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
• Kielar, Barbara Zofia, 1991, Problemy tłumaczenia tekstów specjalistycznych, [W:] Teoretyczne podstawy terminologii, red. F. Grucza, Wrocław: Ossolineum, s. 133-140.
• Kierzkowska, Danuta, red. 2011, Kodeks tłumacza przysięgłego z komentarzem 2011, Warszawa: Translegis.
• Kubacki, Artur Dariusz, 2007, Problemy tłumaczenia niemieckojęzycznych dokumentów samochodowych, [W:] Współczesne kierunki analiz przekładowych, red. M. Piotrowska, Kraków: Tertium, s. 121-132.
• Kubacki, Artur Dariusz, 2008, Zestawienie niemieckich i polskich ekwiwalentów nazw władzy sądowniczej, [W:] „Lingua Legis” nr 16, s. 52-67.
• Kubacki, Artur Dariusz, 2012, Problemy terminologiczne w tłumaczeniu uwierzytelnionym polskich i niemieckich dokumentów USC, [W:] Przekład - teorie, terminy, terminologia, red. J. Dybiec-Gajer, M. Piotrowska, Kraków: Tertium, 151-160.
• Kubacki, Artur Dariusz, 2011, Neue Auswahl deutschsprachiger Dokumente, Warszawa: Translegis.
• Kubacki, Artur Dariusz, 2012, Tłumaczenie poświadczone. Status, kształcenie, warsztat i odpowiedzialność tłumacza przysięgłego, Warszawa: Wolters Kluwer Business.
• Krzysztoforska-Weisswasser, Zofia, 1995, Wykorzystanie tekstów paralelnych przy tłumaczeniu wyroków w procesie cywilnym, „Lingua Legis“ nr 2, s. 18-20.
• Matulewska, Aleksandra, 2010, Teksty paralelne a ustalanie konotatów i denotatów na potrzeby przekładu polsko-angielskiego, „Legilingwistyka Porównawcza” nr 3, s. 57-70.
• Pieńkos, Jerzy, 1999, Podstawy juryslingwistyki. Język w prawie - Prawo w języku, Warszawa: Oficyna Prawnicza Muza.
• Spillner, Bernd, 1981, Textsorten im Sprachvergleich: Ansätze zu einer kontrastiven Textologie, [W:] Kontrastive Linguistik und Übersetzungswissenschaft: Akten des Internationalen Kolloquiums Trier/Saarbrücken, red. W. Kühlwein et al., München: Fink, s. 239-250.
• Voellnagel, Andrzej, 1980, Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych. Warszawa: WNT.
• Weigt Z., 2010, Fachtext in studentischer Übersetzung, [W:] Fachsprachenpropädeutik im Germanistikstudium, red. M. Duś, G. Zenderowska-Korpus, Częstochowa: Wydawnictwo WSL, s. 103-117.
• Wilss, Wolfram, 1996, Übersetzungsunterricht. Eine Einführung: Begriffliche Grundlagen und methodische Optimierungen, Tübingen: Narr.

Identifiers

DOI

10.14746/cl.2013.13.09