ZUR VERSTÄNDLICHKEIT VON ÜBERSETZUNGEN DEUTSCHER UND POLNISCHER GERICHTSBENENNUNGEN

• Authors: Paweł BIELAWSKI

Title variants

EN

TOWARDS COMPREHENSIBILITY IN THE TRANSLATION OF GERMAN AND POLISH COURT NAMES

PL

PROBLEM CZYTELNOŚCI TŁUMACZEŃ NIEMIECKICH I POLSKICH NAZW SĄDÓW

• Languages of publication: DE

Abstracts

DE

Im Fokus des vorliegenden Textes liegt das Problem des Übersetzens deutscher und polnischer Gerichtsbenennungen. Aufgrund einer Analyse der in der rechtswissenschaftlichen Literatur und in den Rechtswörterbüchern gängigen Übersetzungsformen stellt der Autor fest, dass die Übersetzungen der deutschen und der polnischen Gerichtsbenennungen den Empfängern in vielen Fällen nicht ermöglichen, die entsprechende Institution zu erkennen, was die Verständlichkeit der Zieltexte deutlich beeinträchtigt. Unter Hinweis auf bestehende Divergenzen zwischen den deutschen und den polnischen Gerichten überlegt der Autor, ob Unterschiede, die zwischen zwei Institutionen verschiedener Rechtssysteme bestehen, in der Übersetzung immer signalisiert werden sollen. In Anlehnung an die Theorie der Rechtsvergleichung werden diejenigen Bedeutungsmerkmale festgestellt, die in der Rechtskommunikation und somit auch in der Rechtsübersetzung wesentlich sind. Vor diesem Hintergrund versucht der Autor die Frage zu beantworten, wie Gerichtsbezeichnungen übertragen werden können, und vielleicht sollen, damit der Zieltext an Verständlichkeit nicht verliert. Diesbezüglich werden drei Übersetzungsverfahren vorgeschlagen und in einer analytischen Übertragung der deutschen und der polnischen Gerichtsbenennungen angewendet. Es wird hier das Ziel verfolgt, zur Verständlichkeit der Übersetzungen juristischer Texte beizutragen und zugleich eine Alternative für umschreibende Übersetzungen der Gerichtsbezeichnungen vorgeschlagen.

PL

W niniejszym tekście podjęty został problem przekładu nazw niemieckich oraz polskich nazw sądów. Na podstawie analizy używanych form tłumaczeń w literaturze prawniczej oraz w słownikach autor stwierdza, że przekłady te są często na tyle nieczytelne, że nie pozwalają one odbiorcom określić ani instytucji kraju języka wyjściowego, ani tej języka docelowego, co w znacznym stopniu ogranicza zrozumiałość tekstów docelowych. Wskazując na różnice istniejące pomiędzy sądami niemieckimi i polskimi, autor zastanawia się, czy w przekładzie należy zaznaczać każdego rodzaju dywergencje, występujące między instytucjami dwóch różnych systemów prawnych. W oparciu o teorię komparatystyki prawniczej wskazane zostają te elementy znaczeniowe, które odgrywają istotną rolę w komunikacji prawniczej oraz przekładzie tekstów tego rodzaju. W dalszej części autor zastanawia się, w jaki sposób nazwy sądów mogą, albo powinny być przetłumaczone, aby instytucja kraju języka wyjściowego i decelowego były w translacie rozpoznawalne. W odpowiedzi na to pytanie zaproponowane zostają trzy techniki, których zastosowanie zostaje w tekście przedstawione w analitycznym przekładzie niemieckich i polskich nazw sądów.Przedstawione techniki tłumaczeniowe mają umożliwić poprawę czytelności przekładów prawniczych, a ponadto mają one stanowić alternatywę dla często stosowanego przekładu opisowego nazw sądów.

EN

The focus of this paper is centered on the translation of German and Polish court names. Based on a thorough analysis of the translation terms used in legal literature and dictionaries, the author concludes that the court names are often being translated in a way that makes it impossible for the reader to correctly identify the institution in question, thus undermining the comprehensibility of the target texts significantly. Pointing to the differences between the court systems of Germany and Poland, the author contemplates whether the dissimilarities between two institutions from different legal systems need always to be marked in the translation. On the basis of the comparative law theory, the meaning features essential for both legal communication and legal translation are identified and presented. In the next part, the author examines how to translate the court names so that the institution at issue is instantly recognizable in the target text. As a result, three comprehensive translation techniques are proposed.The presented translation techniques shall contribute to improving the comprehensibility of legal texts, and constitute an alternative to the  descriptive translation of these institutions.

Keywords

DE

Rechtsübersetzung; Rechtskommunikation; Gerichtsbarkeit; Gerichtsbenennungen; kontrastive Fachsprachenforschung

PL

przekład prawniczy; komunikacja prawnicza; sądownictwo; lingwistyka kontrastywna; języki specjalistyczne; przekład prawniczy; komunikacja prawnicza; sądownictwo; lingwistyka kontrastywna; języki specjalistyczne

EN

legal translation; legal communication; court names; jurisdiction; languages for special purposes; contrastive linguistics

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Comparative Legilinguistics
• Year: 2018
• Volume: 34
• Pages: 65-84

Dates

published

2019-01-04

Contributors

author

Paweł BIELAWSKI

• Institut für Angewandte Linguistik und Translatologie - Universität Leipzig

References

• Banaszak, Bogusław, und Tomasz Milej. 2009. Polnisches Staatsrecht. Polskie prawo konstytucyjne. Warszawa: C.H. Beck.
• Banaszak, Bogusław, Hg. 2005a. Rechts- und Wirtschaftswörterbuch: Deutsch-Polnisch. Warszawa: C.H. Beck.
• Banaszak, Bogusław, Hg. 2005b. Rechts- und Wirtschaftswörterbuch: Polnisch-Deutsch. Warszawa: C.H. Beck.
• Battis, Ulrich, und Christoph Gusy. Einführung in das Staatsrecht. Berlin: De Gruyter.
• Creifelds, Carl. 2017. Rechtswörterbuch. München: C.H. Beck.
• Die Terminologie-Datenbank des Auswärtigen Amtes der BRD. https://www.auswaertiges-amt.de/de/newsroom/terminologie (abgerufen am 31.10.2018).
• Garlicki, Leszek. 2018. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Górecki, Dariusz, Hg. 2015. Polskie prawo konstytucyjne. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Hönig, Hans G., und Paul Kußmaul. 1982. Strategie der Übersetzung. Tübingen: Narr.
• Jakowczyk, Michał. 2008. Polnisches Strafprozessrecht. Warszawa: C.H. Beck.
• Kilian, Alina, und Agnieszka Kilian. 2014a. Wörterbuch der Rechts- und Wirtschaftssprache: Deutsch-Polnisch. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kilian, Alina, und Agnieszka Kilian. 2014b. Wörterbuch der Rechts- und Wirtschaftssprache: Polnisch-Deutsch. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kubacki, Artur Dariusz. 2008. Zestawienie niemieckich i polskich ekwiwalentów nazw władzy sądowniczej. In Lingua Legis 16: 52-67.
• Liebscher, Marc und Fryderyk Zoll. 2005. Einführung in das polnische Recht. München: C.H. Beck.
• Muszyńska, Anita, Stefan Hambura und Mariusz Muszyński. 2002. Wymiar sprawiedliwości RFN: Sądownictwo. Wprowadzenie w problematykę ze szczególnym uwzględnieniem sądownictwa powszechnego. Bielsko-Biała: Studio Sto.
• Pieńkos, Jerzy. 1999. Podstawy juryslingwistyki. Język w prawie - prawo w języku. Warszawa: Muza.
• Radegundis Stolze. 1992. Rechts- und Sprachvergleich beim Übersetzen juristischer Texte. In Kontrastive Fachsprachenforschung, Hgg. Klaus Dieter Baumann und Hartwig Kalverkämper, 223-230. Tübingen: Narr.
• Sandrini, Peter. 1996. Comparative Analysis of Legal Terms: Equivalence Revisted. In TKE 96: Terminology and Knowledge Engineering.
• Proceedings 4th International Congress on Terminology and Knowledge Engineering, 26-28 August 1996, Vienna, Austria. Hgg. Christian Galinski und Klaus-Dirk Schmitz, 342-350. Frankfurt (Main): Indeks Verlag.
• Sandrini, Peter. 2009. Der transkulturelle Vergleich von Rechtsbegriffen. In Legal Language in Action: Translation, Terminology, Drafting and Procedural Issues, Hg. Susan Šarčevič, 151-165. Zagreb: Globus.
• Schreiber, Michael. 1993. Übersetzung und Bearbeitung. Tübingen: Narr.
• Schreiber, Michael. 2017. Grundlagen der Übersetzungswissenschaft: Französisch, Italienisch, Spanisch. Berlin: De Gruyter.
• Vries, Tina de. 2004. Justizrecht und Justizreform in Polen. München: Forost.
• Simon, Heike, und Gisela Funk-Baker. 2017. Deutsche Rechtssprache. Ein Studien- und Arbeitsbuch mit Einführung in das deutsche Recht. München: C.H. Beck.
• Wotjak, Gerd. 1985. Techniken der Übersetzung. In Fremdsprachen 29: 24-34.
• Zippelius, Reinhold, und Thomas Würtenberger. 2018. Deutsches Staatsrecht. München: C.H. Beck.
• Zweigert, Konrad, und Hein Kötz. 1996. Einführung in die Rechtsvergleichung auf dem Gebiete des Privatrechts. Tübingen: Mohr Siebeck.
• Gesetzestexte
• Bundesverfassungsgesetz (GVG)
• Kodeks postępowania karnego – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. (zitiert: PL-StPO).
• Ustawa o ustroju sądów powszechnych (zitiert: PL-GVG).

Identifiers

DOI

10.14746/cl.2018.34.4