Służby audytorskie lądowych sił zbrojnych w systemie rosyjskiego sądownictwa wojskowego w XVIII i pierwszej połowie XIX w.

• Authors: Leszek Madej

Abstracts

PL

Następstwem przeprowadzonej przez Piotra I reformy wojskowej stało się utworzenie w Rosji pochodzącej z poboru armii regularnej. Pojawienie się nowoczesnych sił zbrojnych pociągnęło za sobą konieczność przeprowadzenia zmian na płaszczyźnie sądownictwa wojskowego. Proces ten trwał do chwili opublikowania w 1716 r. Regulaminu Wojskowego. Dokument ten legł u podstaw organizacji systemu wymiaru sprawiedliwości w armii carskiej na wiele dziesięcioleci. Jego składową częścią stały się służby audytorskie. Celem publikacji jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi całościowej organizacji oraz zasad funkcjonowania instytucji audytoriatu do 1867 r., kiedy na fali przeprowadzonej wówczas reformy sądownictwa wojskowego nastąpiła jej ostateczna likwidacja. W celu lepszego zrozumienia natury i specyfiki instytucji, o której mowa, zabiegiem koniecznym staje się charakterystyka ustroju sądownictwa wojskowego carskiej Rosji w przedziale czasowym, jaki został określony w tytule.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Czasopismo Prawno-Historyczne
• Year: 2018
• Volume: 70
• Issue: 2
• Pages: 23-107

Dates

published

2018

Contributors

author

Leszek Madej

• Instytut Rosji i Europy Wschodniej, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych, Uniwersytet Jagielloński

References

• Akiszin M. O., U istokow juridiczeskoj profiessii w Rossii: wojennyje auditory Pietra Wielikogo, „Lienigradskij juridiczeskij żurnał” 2009, nr 2.
• Archiwum Główne Akt Dawnych (dalej: AGAD), III Rada Stanu Królestwa Polskiego, sygn. 15b.
• Archiwum Państwowe w Kielcach (dalej: APK), Dowodzący wojskami w powiatach kieleckim, stopnickim i sandomierskim (dalej: DWwPKSS), sygn. 2.
• Archiwum Państwowe w Lublinie, Zarząd Naczelnika Wojennego Powiatu Łukowskiego, sygn.. 39, k. 150-152.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Kancelaria Gubernatora Piotrkowskiego, sygn. 1, s. 5.
• Archiwum Państwowe w Płocku, Naczelnik Wojenny Powiatu Płockiego, sygn. 1, k. 25-28v.
• Archiwum Państwowe w Radomiu (dalej: APR), Zarząd Naczelnika Wojennego Oddziału Radomskiego (dalej: ZNWOR), sygn. 34.
• Baranow P. P., Szaposznikow A. A., Auditory i fiskały epochi Pietra Wielikogo: Zarożdienije rossijskich institutow finansowogo kontrolja, „Finansy i kriedit” 2016.
• Bażenowa T. M., Kodan S. W., Swod zakonow Rossijskoj impierii w diejatiel’nosti Rossijskogo gosudarstwa po uporjadoczeniju zakonodatiel’stwa (wtoraja czetwiert’ XIX – naczało XX wieka) [w:] Sistiematizacija zakonodatiel’stwa w Rossii (istoriko-prawowyie, tieorietiko-mietodołogiczeskije i tiechniko-juridiczeskoije probliemy). K 175-lietiju Swoda zakonow Rossijskoj impierii, Moskwa-Niżnij Nowgorod-Jekatierinburg 2008.
• Bieskrownyj L. G., Russkaja armija i fłot w XIX wiekie. Wojenno-ekonomiczeskij potencjał Rossii, Moskwa 1973.
• Bieskrownyj L. G., Russkaja armija i fłot w XVIII wiekie (Oczerki), Moskwa 1958.
• Biezugol’nyj A. Ju., Kowaliewskij N. F., Kowaliew W. Je., Istorija wojenno-okrużnoj sistiemy w Rossii 1862-1918, Moskwa 2012.
• Bobrowskij P. O., Pietr Wielikij kak wojennyj zakonodatiel’, Sankt-Pietierburg 1887.
• Bobrowskij P. O., Wojennyje zakony Pietra Wielikogo w rukopisjach i pierwopieczatnych izdanijach, Sankt- Pietierburg 1887.
• Dikariew I. S., Riewizja w istorii rossijskogo ugołownogo sudoproizwodstwa, „Probliemy tieorii i istorii gosudarstwa i prawa” 2012, nr 2 (17).
• Djakow W., Miller I., Ruch rewolucyjny w armii rosyjskiej a powstanie styczniowe, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967.
• Dokudowskij W. A., Wospominanija gienierał-majora Wasilija Abramowicza Dokudowskago, Riazań 1898.
• Filippow A. N., Prawitiel’stwujuszczij Sienat w carstwowanije Pietra Wielikogo: t. 1, Istorija Prawitiel’stwujuszczego Sienata za dwiesti liet 1711-1911 gg., Sankt-Pietierburg 1911.
• Grigor’jew O. W., Gienierał-auditory w sudiebnoj sistiemie Rossijskoj Impierii w XIX w., „Uczenyje zapiski Orłowskogo gosudarstwiennogo uniwiersitieta” 2014, nr 2 (58).
• Istoriczeskij oczerk dielatiel’nosti Wojennogo Uprawlienija w Rossii w pierwoje dwadcati-pjati lietije carstwowanija impieratora Alieksandra Nikołajewicza (1855-1880 gg.), t. IV, costawlien gienierał-majoram Szil’dierom i połkownikom Choroszchinym pod rukowodstwom gienierał-liejtnanta Bogdanowicza, S-Pietierburg 1880.
• Janczew A. S., Auditoriat w strukturie wojennogo wiedomstwa, „Wiestnik Czieljabinskogo gosudarstwiennogo uniwiersitieta” 2012, nr 27.
• Jermołowicz Ja. N., „Sobranije ocziszczennych, priwiedionnych w porjadok i jasnost’ dopołniennych i wo mnogom isprawliennych, no… prieżnich ugołownych naszych zakonow”. Razwitije wojenno-ugołownogo zakonodatiel’stwa w pierwoj połowinije XIX wieka (1812-1867 gg.), Wojenno-istoriczeskij żurnal” 2015 nr 4.
• Kamajew P. P., Razwitije otieczestwiennogo ugołownogo zakonodatiel’stwa ob otwietstwiennosti za posjagatiel’stwa na wojennoje imuszczestwo do 1917 g., „Biznies w zakonie” 2013, nr 2.
• Kiersnowskij A. A., Istorija russkoj armii, t. 2: Ot wzjatija Pariża do pokorienija Sriedniej Azii 1814 – 1881, Moskwa 1993.
• Koberdowa I., Wielki książę Konstanty w Warszawie 1862-1863, Warszawa 1862.
• Kurabcewa A. P., Wozniknowienije i diejatiel’nost’ instituta wojennogo auditoriata w XVIII-XIX ww., „Forum Prawa” 2013, nr 1.
• Liwenson M. W., Pojedinok w zakonodatiel’stwie i naukie, Sankt-Pietierburg 1900.
• Martynow W., Razwitije wojenno-disciplinarnogo zakonodatiel’stwa w pieriod prawlienija Pietra I, „Włast” 2012, nr 12.
• Myszłajewskij A. Z., Piotr Wielikij. Wojennyje zakony i instrukcji (izdannyje do 1715 g.), Sankt-Pietierburg 1894.
• Pamjatnaja kniżka warszawskoj gubiernii na 1874 god, Warszawa 1874.
• Pietuchow N. A., Istorija wojennych sudow Rossii, Moskwa 2003.
• Pis’ma i bumagi Pietra Wielikogo, Sankt-Pietierburg 1889.
• Połnoje Sobranije Zakonow Rossijskoj Impierii.
• Rossijskij gosudarstwiennyj wojenno-istoriczeskij archiw. Putiewoditiel’, t. 1, pod ried. I. O. Garkusza, Moskwa 2006.
• Roziengiejm M. P., Oczierk wojenno-sudnych uczrieżdienij w Rossii do komcziny Pietra Wielikogo, Sankt-Pietierburg 1878.
• Russkij Biograficzeskij Słowar’, Sankt Pietierburg 1902.
• Sbornik cirkuljarow wojenno-policejskogo uprawlienija w Carstwie Polskim 1863-1866 (dalej: SCW-PUwCP), Warszawa 1867.
• Sibiliew S. S., Istorija podgotowki kadrow dlja organow juridiczeskoj służby woorużennych sił Rossii, „Fiemida.Science” 2015, nr 1.
• Sierow D. O., Iz istorii wojennogo zakonodatiel’stwa Rossii XVIII wieka: „Kratkoje izobrażenije processow ili sudiebnych tjażeb” (razyskanija o wnieszniej istorii tieksta) [w:] Wojna i orużije. Nowyje issliedowanija i matieriały: Trudy mieżdynarodnoj nauczno-prakticzeskoj konfieriencii, cz. 3, Sankt-Pietierburg 2012.
• Sierow D. O., Sudoustrojstwo i sudoproizwodstwo w Rossii nakanunije sudiebnoj rieformy Pietra: tiendiencii razwitija (1696-1716 gg.) [w:] Probliemy istorii Rossii, wyp. 7: Istoczniki i jego intierprietacii, Jekatierienburg 2008.
• Sierow D. O., Wojenno-ugołownoje i wojenno-prociessual’noje zakonodatiel’stwo Rossii pierwoj czetwierti XVIII w. (opyt sistiematiczeskogo obozrienija), „Aktualnuje problemy rossijskogo prawa” 2014, nr 2.
• Sierow D. O., Zabytyie riedakcii Artikuła woinskogo i „Kratkogo izobrażenija processow ili sudiebnych tjażb (iż istorii kodifikacii wojennogo zakonodatiel’stwa Rossii XVIII w.), „Lex russica” 2013, nr 2.
• Sierow, Riewizionno-rieszajuszczij porjadok w ugołownom prociessie Rossii końca XY – pierwoj czetwierti XVIII ww., D. O. „Żurnał rossijskogo prawa” 2008, nr 6.
• Sobornoje Ułożenije 1649 goda [w:] Rossijskoje zakonodatiel’stwo X-XX wiekow, t. 3, pod ried. A. G. Man’kowa, Moskwa 1985.
• Stolietije Wojennogo Ministierstwa: Gławnoje wojenno-sudnoje uprawlienije. Istoriczeskij oczerk pod ried. D. A. Skałona, t. 12, cz. 2, k. 1, Sankt-Pietierburg 1914.
• Szwiejkowskij P. A., Sud obszczestwa oficerow i duel’ w wojskach rossijskoj armii, Sankt-Pietierburg 1898.
• Ustaw Błagoczinija ili policejskij [w:] Rossijskoje zakonodatielstwo X-XX wiekow, t. 5, Moskwa 1987.
• Woinskij ustaw o poliewoj piechotnoj służbie, St. Pietierburg 1797.
• Wojennaja encikłopiedija, t. 3, pod ried. W. F. Nowickogo, A. W. von Szwarca, W. A. Apuszkina i G. K. Szul’ca, Sankt-Pietierburg 1911.
• Wołkow S. W., Gienieralitiet Rossijskoj impierii. Encikłopiediczeskij słowar’ gienierałow i admirałow ot Pietra I do Nikołaja II, t. 2, Moskwa 2009.
• Wołkow S. W., Russkij oficerskij korpus, Moskwa 1993.
• Wysszije i central’nyje gosudarstwiennyje uczrieżdienija Rossii 1801-1917, pod ried. D. I. Raskina, t. 4, Sankt-Pietierburg 2004.
• Zajonczkowskij A. M., Wostocznaja Wojna 1853-1856, t. 1, Sankt-Pietierburg 1908.

Identifiers

DOI

10.14746/cph.2018.2.2

Biblioteka Nauki

916752