Między etatyzmem a liberalizmem: pojęcie suwerenności we francuskiej myśli polityczno-prawnej

• Authors: Dariusz Mańka

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest pojęcie suwerenności we francuskiej myśli polityczno-prawnej. Przedstawiono w nim najbardziej reprezentatywne teorie suwerenności w kontekście ich wpływu na współczesny system polityczno-ustrojowy we Francji. Motyw przewodni opracowania stanowi analiza sporu między etatystyczną a liberalną koncepcją suwerenności. Konkluzję stanowi teza o V Republice Francuskiej jako „monarchii republikańskiej”, czyli swoistej syntezie najkorzystniejszych z punktu widzenia interesu narodowego elementów liberalnej i etatystycznej tradycji suwerenności, przy dominacji tej ostatniej.

Keywords

PL

etatyzm; liberalizm; francuska myśl polityczno-prawna; suwerenność; ustrój Republiki Francuskiej

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Czasopismo Prawno-Historyczne
• Year: 2019
• Volume: 71
• Issue: 1
• Pages: 235-259

Dates

published

2019

Contributors

author

Dariusz Mańka

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

• https://orcid.org/0000000235397568

References

• Aguluon M., De Gaulle: histoire, symbole, mythe, Paris 2000.
• Althusser L., Montesquieu. La politique et l’histoire, Paris 1981.
• Aron R., Esej o wolnościach, Warszawa 1997.
• Avril P., Le régime politique de la V République, Paris 1964.
• Baczko B., Rousseau: samotność i wspólnota, Gdańsk 2009.
• Barwicka-Tylek I., Malczewski J., [w:] K. Chojnicka, M. Jaskólski (red.), Słownik historii doktryn politycznych, t. 1, Warszawa 2014.
• Bastid P., Benjamin Constant et sa doctrine, t. II, Paris 1966.
• Bastid P., Sieyès et sa pensée, Paris, 1939.
• Baszkiewicz J., Francja nowożytna. Szkice z historii wieków XVII–XX, Poznań 2002.
• Baszkiewicz J., Francja w Europie, Wrocław 2006.
• Baszkiewicz J., Meller S., Rewolucja Francuska 17891794. Społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1983.
• Baszkiewicz J., Nowy człowiek, nowy naród, nowy świat. Mitologia a rzeczywistość rewolucji francuskiej, Warszawa 1958.
• Baszkiewicz J., Państwo suwerenne w feudalnej doktrynie politycznej do początków XIV w., Warszawa 1964.
• Baszkiewicz J., U źródeł „demokracji parlamentarnej [w:] idem, Państwo, rewolucja, kultura polityczna, wstęp napisał i przygotował do druku H. Olszewski, Poznań 2009.
• Baszkiewicz J., Władza, Wrocław 2009.
• Bellamy D., Le gaullisme fut-il une critique du régime d’Assemblée?, „Revue d'histoire politique” 2013, nr 3.
• Bély L., Absolutisme [w:] idem (red.), Dictionnaire Louis XIV, Paris 2015.
• Berman H.J., Prawo i rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa 1995.
• Bielecki R., Co to jest gaullizm?, Warszawa 1978.
• Bodin J., Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej, tłum. Z. Izdebski i in., Warszawa 1958.
• Borne Ė., De Gaulle et le bonapartisme, „Commentaire” 1980, nr 10.
• Bosiacki A., Polski klasyczny liberalizm. O recepcji liberalizmu w polskiej myśli politycznej pierwszej połowy XIX w., „Studia Iuridica Lublinensia” 2016, vol. XXV, 3.
• Bożek M., Koncepcja władzy neutralnej Benjamina Constanta [w:] L. Dubel (red.), Idee jako źródło instytucji politycznych i prawnych, Lublin 2003.
• Bożek M., Znaczenie koncepcji władzy neutralnej Benjamina Constanta we współczesnym konstytucjonalizmie [w:] R. Małajny (red.), Konstytucjonalizm a doktryny polityczno-prawne. Najnowsze kierunki badań, Katowice 2008.
• Bracławski J., Wola powszechna i jej stabilność według koncepcji J.J. Rousseau, „Przegląd filozoficzny – nowa seria” 2012, nr 4.
• Braudel F., L’identité de la France: Espace et histoire, Paris 1986.
• Cassirer E., Le problème Jean-Jacques Rousseau, Paris 1987.
• Clavreul C., Sieyès et la genèse de la representation moderne, „Revue française de la théorie juridique” 1987, nr 6.
• Coban A., Rousseau and the modern state, London 1968.
• Constant B., O monarchii konstytucyjnej i rękojmiach publicznych, przeł. W. Niemojowski, red. nauk. i wstęp A. Bosiacki, Warszawa 2015.
• Constant B., O wolności starożytnych i nowożytnych, tłum. Zuzanna Kosno, „Arka” 1992, nr 42.
• Constant B., Wykłady z polityki konstytucyjnej [w:] B. Sobolewska, M. Sobolewski, Myśl polityczna XIX i XX w. Liberalizm, Warszawa 1978.
• Cranston M., The Sovereignty of the Nation [w:] C. Lucas (red.), The French Revolution and the creation of modern political culture, vol. 2: The political culture of the French Revolution, Oxford 1988.
• d’Entrèves A.P., Natural Law, Londyn 1970.
• de Gaulle Ch., Pamiętniki wojenne, t. 1: Apel (1940–1942), tłum. J. Nowacki, Warszawa 1967.
• de Jouvenel B., Traktat o władzy, tłum. K. Śledziński, Warszawa 2013.
• de Tocqueville A., Dawne rządy i rewolucja, tłum. W.M. Kozłowski, Warszawa 2009.
• Debré M., Les idées constitutionnelles du général de Gaulle, Paris 1974.
• Derek J., Ideał nowego państwa Jana Jakuba Rousseau i Rewolucja Francuska, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2009, nr 45.
• Descimon R., Guéry A., Un Ėtat des temps modernes? [w:] A. Burguière, J. Revel (red.), Histoire de la France. L’Ėtat et les pouvoirs, Paris 1989.
• Duverger M., La Monarchie républicaine. Comment les démocraties se donnent des rois, Paris, 1974.
• Esmein A., Prawo konstytucyjne, tłum. K. Lutostański, W. Konopczyński, Kraków 1921.
• Feldman J.P., Le constitutionnalisme selon Benjamin Constant, „Revue française de droit constitutionnel” 2008, nr 4.
• Forsyth M., Reason and Revolution. The Political Thought of the Abbé Sieyès, New York 1987.
• Gauchet M., L’héritage jacobin et le problème de la représentation, „Le Débat” 2001, nr 116.
• Gauchet M., La Révolution des pouvoirs. La souveraineté, le peuple et la répresentation (1789–1799), Paris 1995.
• Gojosso Ė., L’Encadrement juridique du pouoir selon Montesquieu, „Revue française de droit constitutionnel” 2007, nr 3.
• Gonin L., L’Obsolence de l’Ėtat moderne. Analyse diachronique et contextuelle à l’exemple de l’Ėtat français, Genève 2011.
• Grzybowski K., Historia doktryn politycznych i prawnych. Od państwa niewolniczego do rewolucji burżuazyjnych, Warszawa 1968.
• Hall A., Naród i państwo w myśli politycznej Charles’a de Gaulle’a, Warszawa 2005.
• Hazareesingh S., De Gaulle, le mythe napoléonien et la consécration de la tradition consulaire républicane, „Cahiers Jaurès” 2008, nr 3.
• Hugenin F., Histoire intellectuelle des droites, Paris 2013.
• Izdebski H., Doktryny polityczno-prawne. Fundamenty współczesnych państw, Warszawa 2015.
• Izdebski H., Historia administracji, Warszawa 2009.
• Izdebski H., Historia myśli politycznej i prawnej, Warszawa 2013.
• Jackson R., Suwerenność. Ewolucja idei, tłum. J. Majmurek, Warszawa 2011.
• Jaume L., Citoyenneté et souveraineté: le poids de l’absolutisme [w:] K.M. Baker (red.), The French Revolution and the Creation of Modern Political Culture, t. 1: The Political Culture of the Old Regime, Oxford 1987.
• Jaworski I., Konstytucja jakobińska z 1793 r., „Czasopismo Prawnicze i Ekonomiczne” 1923, nr 1.
• Kowalczyk S., Personalizm – postawy, idee, konsekwencje, Lublin 2012.
• Król M., Wielcy władcy, Warszawa 2014.
• Krzynówek-Arndt A., Suwerenność: krytyka kategorii w paradygmacie komunikacyjnym i personalistycznym, „Horyzonty Polityki” 2015, nr 14.
• Laquièze A., Le regime présdentiel sous la V République, „Droits” 2006, nr 43.
• M.L. Martin, Cabanis A., Histoire politique et constitutionelle de la France (1789–1990), Paris 1999.
• Małajny R., Trzy teorie podzielonej władzy, Warszawa 2001.
• Manent P., Intelektualna historia liberalizmu, tłum. M. Miszalski, Kraków 1994.
• Marat J.P., Pisma wybrane, tłum. K. Libera, Warszawa 1951.
• Maritain J., Człowiek i państwo, tłum. A. Grobler, Kraków 1993.
• Martin M.L., Cabanis A., Histoire politique et constitutionelle de la France (1789–1990), Paris 1999.
• Maulin Ė., Carré de Malberg et le droit constitutionnel de la Révolution française, „Annales historiques de la Révolution française” 2002, nr 2.
• Monteskiusz, O duchu praw, tłum. T. Boy-Żeleński, Warszawa 2009.
• Morabito M., Bourmand D., Historia konstytucyjna i polityczna Francji (1789–1958), tłum. A. Jamróz, Białystok 1996.
• Nemo P., Histoire des idées politiques aux temps modernes et contemporains, Paris 2013.
• Pélot M., Lescuyer B., Histoire des idées politiques, Paris 1990.
• Pietrzyk-Reeves D., Republikańska wersja umowy społecznej, [w:] Z. Rau, M. Chmieliński, Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, Warszawa 2010.
• Prélot M., Lescuyer G., Histoire des idées politiques, Paris 1990.
• Quétel C., La Bastille. Histoire vraie d’une prison légendaire, Paris 1989.
• Rabier M., Deus sive populus. Joseph de Maistre, Jean-Jacques Rousseau et la question de la souveraineté, „Ius Politicum” 2013, nr 11.
• Rosanvallon P., La démocratie inachevée. Histoire de la souveraineté du peuple en France, Paris 2000.
• Rousseau J.J., O umowie społecznej, tłum. M. Starzewski, Warszawa 2002.
• Roussel Ė., Charles de Gaulle, Paris 2002.
• Russel B., Dzieje zachodniej filozofii i jej związki z rzeczywistością polityczno-społeczną od czasów najdawniejszych do dziś, tłum. T. Baszniak, A. Lipszyc i M. Szczubiałka, Warszawa 2012.
• Ryszka F., Wstęp do nauki o polityce (uwagi metodyczne), Warszawa 1981.
• Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, tłum. M.A. Cichocki, Warszawa 2012.
• Sieyès E., Czym jest stan trzeci? Esej o przywilejach, tłum. M. Jarosz, Warszawa 2016.
• Sowiński S., Suwerenność, ale jaka? Spór o suwerenność Rzeczpospolitej w polskiej eurodebacie, „Studia Europejskie” 2004, nr 1.
• Sutor B., Etyka polityczna. Ujęcie całościowe na gruncie chrześcijańskiej nauki społecznej, Warszawa 1994.
• Szczepański W.J., Europa w myśli politycznej de Gaulle’a, Warszawa 1979.
• Szlachta B., Konstytucjonalizm czy absolutyzm? Szkice z francuskiej myśli politycznej XVI wieku, Kraków 2005.
• Szlachta B., Suwerenność. W poszukiwaniu (problematycznych) źródeł koncepcji, „Horyzonty polityki” 2015, nr 14.
• Szymanek J., Reprezentacja polityczna w ujęciu doktryny francuskiej, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, nr 22.
• Szymanek J., Współczesne rozumienie pojęcia reprezentacji politycznej (zarys problemu), „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny” 2005, nr 2.
• Szyszkowski W., Beniamin Constant. Doktryna polityczno-prawna na tle epoki, Warszawa – Poznań – Toruń 1984.
• Tardieu A., La révolution à refaire, t. 1: Le souverain captif, Paris 1936 i t. 2: La profession parlementaire, Paris 1937.
• Thireau J.L., Les Idées politiques de Louis XIV, Paris 1973.
• Thody P., French Caesarism from Napoleon I to Charles de Gaulle, London 1989.
• Ujazdowski K.M., Geneza i tożsamość Konstytucji V Republiki Francuskiej, Kraków 2013.
• Ujazdowski K.M., V Republika Francuska. Idee, konstytucja, interpretacje, Kraków 2010.
• Wąsowicz M., Prawo i obywatel. Rzecz o historyczno-prawnych korzeniach europejskiego standardu ustrojowego, Warszawa 2015.
• Wielomski A., Teokracja papieska 10731378. Myśl polityczna papieży, papalistów i ich przeciwników, Warszawa 2011.
• Wróblewski A.N., Dwie interpretacje Monteskiusza, „Państwo i prawo” 1977, nr 12.
• Zmierczak M., Ideologia liberalna w II Cesarstwie Francuskim, Poznań 1978.

Identifiers

DOI

10.14746/cph.2019.1.10

Biblioteka Nauki

916876