Przyczyny i cele stosowania zwrotów niedookreślonych w przepisach prawa skarbowego w okresie dwudziestolecia międzywojennego

• Authors: Monika Münnich

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł poświęcony został problematyce kodowania w normach podatkowo-prawnych zwrotów niedookreślonych, czyli specyficznych kategorii prawnych tworzących język prawny. Tego typu wyrażenia znane były i w konkretnych celach stosowane również w przepisach międzywojennego prawa skarbowego. Liczni przedstawiciele ówczesnej nauki prawa skarbowego podnosili w swych publikacjach zarzuty związane właśnie z używaniem tego rodzaju wyrażeń w ustawodawstwie skarbowym, gdyż w ich ocenie przyczyniały się one nie tylko do niskiego poziomu językowego ustaw, ale także stanowiły przyczynę nadmiernej uznaniowości władz skarbowych dokonujących wymiaru podatków. Nieostro sformułowane wyrażenia takie, jak: nadzwyczajne okoliczności, potrzeby gospodarcze, stosunkowo nieznaczne obroty, czy siła podatkowa płatnika, lub jawnie zła wola podatnika stanowiły przesłanki udzielania ulg i zwolnień w najważniejszych fiskalnie podatkach w okresie dwudziestolecia międzywojennego.

Keywords

PL

zwroty niedookreślone; podatek; władze skarbowe; nauka prawa skarbowego

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Czasopismo Prawno-Historyczne
• Year: 2019
• Volume: 71
• Issue: 1
• Pages: 167-186

Dates

published

2019

Contributors

author

Monika Münnich

• Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000292505748

References

• Wykaz aktów prawnych:
• Ustawa z dnia 29 maja 1920 r. w przedmiocie zmiany przepisów o opodatkowaniu spadków i darowizn (Dz. U. RP Nr 49, poz. 299).
• Ustawa z dnia 9 marca 1923 r. w przedmiocie zmiany w przepisach o państwowym podatku dochodowym, obowiązującym na zasadzie ustawy z dnia 4 kwietnia 1922 r. i ustawy z dnia 16 lipca 1920 r. (tekst. jedn. Dz. U. RP z 1923 r., Nr 77, poz. 607 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 14 maja 1923 r. w przedmiocie państwowego podatku przemysłowego (Dz. U. RP 1923 Nr 58, poz. 412).
• Ustawa z dnia 15 czerwca 1923 r., w przedmiocie wyrównywania podatków gruntowych tudzież niektórych podatków budynkowych (Dz. U. RP Nr 65, poz. 505 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 11 sierpnia 1923 r. o podatku majątkowym (Dz. U. RP Nr 94 poz. 746 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 18 kwietnia 1925 r. o państwowym podatku dochodowym (Dz. U. RP Nr 58, poz. 410 i 411 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 15 lipca 1925 r. o państwowym podatku przemysłowym (Dz. U. RP, Nr 79, poz. 550 ze zm.)
• Ustawa z dnia 1 lipca 1926 r. o opłatach stemplowych (Dz. U. RP Nr 98, poz. 570). Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3 grudnia 1930 r. o zmianie art. 57 oraz uzupełnieniu art. 67 ustawy o podatku majątkowym (Dz. U. RP 86 poz. 660).
• Ustawa z dnia 15 marca 1934 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. RP Nr 39, poz. 346 z późn. zm.).
• Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 14 maja 1921 r. w przedmiocie przepisów wykonawczych do ustawy o państwowym podatku dochodowym i podatku majątkowym (Dz. U. RP Nr 48 poz. 298).
• Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 8 sierpnia 1925 r. w celu wykonania ustawy z dnia 15 lipca 1925 r. o państwowym podatku przemysłowym (Dz. U. RP Nr 82, poz. 560).
• Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 25 listopada 1933 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych o ulgach w spłacie zaległości podatkowych Dz. U. RP Nr 94 poz. 731 w zw. z ustawą z dnia 10 marca 1932 r. o spłacie zaległości podatkowych (Dz. U. RP Nr 29, poz. 291).
• Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 14 września 1934 r. w sprawie wykonania ustawy o państwowym podatku dochodowym (Dz. U. Nr 85 poz. 769).
• Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 27 kwietnia 1936 r. w sprawie wykonania ustawy o państwowym podatku dochodowym (Dz. U. RP Nr 40, poz. 301).
• Literatura:
• Alland A., Uprawnienia Komisy Szacunkowych do podatku dochodowego w zakresie udzielania ulg i samodzielnego rozstrzygania odwołań, „Czasopismo Skarbowe” [Miesięcznik poświęcony teorii i praktyce skarbowości oraz sprawom zawodowym urzędników skarbowych] 1927, nr 8.
• B.O., Na marginesie projektu ordynacji podatkowe, „Przegląd Gospodarczy” 1934, Nr 4.
• Choduń A., Gomułowicz A., Skoczylas A., Klauzule generalne i zwroty niedookreślone w prawie podatkowym i administracyjnymi. Wybrane zagadnienia teoretyczne i orzecznicze, Warszawa 2013.
• Fenichel Z., Pojęcie dobrych obyczajów w prawie polskim, „Głos Prawa” 1934 nr 1-3.
• Grabiński St., Glosa do wyroku NTA z dnia 10 listopada 1933 r., l. 5908/30, „Orzecznictwo Sądów Najwyższych w sprawach podatkowych i administracyjnych” 1934, R. III, poz. 661.
• Hanusz A., Klauzule generalne w ordynacji podatkowej, „Państwo i Prawo” 2016, nr 8.
• Kraus A., Zoll A, F., Polska ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Poznań 1929.
• Krzyżanowski A., Przedmowa, w: Kodeks ustaw podatkowych z orzecznictwem, rozporządzeniami wykonawczemi i przepisami związkowymi, oprac. E. Stein, A. Thaler, Kraków 1935.
• Kulicki J., Rozwój podatku dochodowego w Polsce, „Analizy BAS” 2011, nr 6 (50), s. 6, http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/3B37ACA7920E9175C12578B10044422A/$File/Analiza_%20BAS_2011_50.pdf [data dostępu: 2 stycznia 2017 r.].
• Langrod R., Fikcje skarbowe i fikcje fiskalne w świetle prawa gospodarczego. Refleksje i wnioski z praktyki teorii, Warszawa 1935.
• Leńczuk J., Zwroty niedookreślone w procesie stosowania prawa podatkowego, w: Daniny publiczne. Prawo finansowe wobec wyzwań XXI w., red. A. Dybaczewska, E. Juchniewicz, T. Sowiński, Warszawa 2010.
• Lubowicki J., Polityka podatkowa Polski, Poznań 1927.
• Lubowicki J., System ulg podatkowych, „Czasopismo Skarbowe” 1927, nr 2.
• Lubowicki J., Zasady reformy podatkowej, Warszawa 1928.
• Lulek T., Przywileje podatkowe przedsiębiorstw publicznych¸ Kraków 1928.
• Lulek T., Reforma podatku majątkowego w Polsce, Kraków 1929, Odbitka z „Przeglądu Współczesnego” 1929, kwiecień nr 84.
• Markowski B., Weinfeld J., [w:] A. Szwed-Szczygieł, Udział komisji szacunkowych w procesie wymiaru podatku w Drugiej Rzeczypospolitej do 1934 roku, s. 89-106, http://www.zdziejowprawa.pl/flash/t6s89.pdf [data dostępu 10.lipca 2018 r.].
• Markowski B., Recenzja książki R. Langroda i A. Franza, Państwowy podatek dochodowy. Podręcznik, Warszawa 1932, „„Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1932, r. 12, z. 3.
• Mastalski R., Wymiar podatków w Polsce w latach 1918-1934, „Acta Universitatis Wratislaviensis Przegląd Prawa i Administracji” 1976, t. VII.
• Mastalski R., Prawo podatkowe, Warszawa 2004.
• Mączyński D., O akcyzie w Polsce w latach 1918-1939, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2005, t. LVII, z. 1.
• Münnich M., Zwroty niedookreślone i klauzule generalne w prawie podatkowym. Instrument ochrony praw podatnika czy fundament luzu decyzyjnego organów podatkowych?, [w:] Jednostka wobec władczej ingerencji administracji publicznej, red. E. Wójcikowska, t. 2, Częstochowa 2013.
• Münnich M., Nieostre zwroty ocenne w polskim prawie podatkowym, Lublin 2017.
• Ordynacja podatkowa. Komentarz. Orzecznictwo – motywy ustawodawcze – okólniki – przepisy związkowe, oprac. L. Stef. Margulies, Kraków 1935.
• Orłowski J., Uznanie administracyjne w prawie podatkowym, Gdańsk 2005.
• Piełakiewicz J., Podatek dochodowy i majątkowy w Polsce, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1924, r. 4.
• Runcewicz Wł., Ordynacja podatkowa. Szkic systemu Ordynacji podatkowej, ustawa, rozporządzenia wykonawcze. Komentarz, Warszawa 1935.
• Rybarski R., Glosa do wyroku NTA z dnia 4 grudnia 1936 R., L. REJ. 6530/33, „Orzecznictwo Sądów Najwyższych w Sprawach Podatkowych i Administracyjnych” 1937, r. VI, poz. 1767.
• Serwacki J., Opodatkowanie nabycia spadków w Polsce międzywojennej, „Finanse” 1981, nr 4.
• Sprawozdania oraz zalecenia Komisji Doradców Finansowych pod przewodnictwem Prof. E.W. Kemmerera. Budżet, rachunkowość państwowa, podatki, T. I, Nakładem Ministra Skarbu, Kraków 1926.
• Taylor E., Prawo skarbowe, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1921, r. 1.
• Walkowski G. K., System polskiego prawa podatkowego w praktyce. Wybrane zagadnienia. T VII Źródła prawa podatkowego. Część IV Podatki w dwudziestoleciu międzywojennym (1918-1939), Bydgoszcz 2013.

Identifiers

DOI

10.14746/cph.2019.1.7

Biblioteka Nauki

916888