Uwagi nad przekazem dokumentu fundacyjnego klasztoru cystersów w Lądzie

• Authors: Marcin Pytel

Title variants

EN

Discussion pertaining to the message contained within the founding document of an abbey of the Order of Cistercians in Ląd

Abstracts

EN

The following paper is devoted to the message contained within the founding document of the abbey of the Order of Cistercians in Ląd. This document has been preserved in several different versions. They vary not only in the message contained within (the alleged original and copies) but also in their contents as well as orthography. Recent research has assumed that the oldest and probably authentic document is the so-called “egzemplarz włocławski”[Włocławek copy]. It is the poorest one content-wise. However, an analysis of the spelling of proper names as well as of place names indicates that it could not have been created in this form in the 12th century. Moreover, an analysis of the transmissions of all the known contents of the founding document of the abbey in Ląd leads to similar conclusions.  

PL

Artykuł jest poświęcony przekazowi dokumentu fundacyjnego klasztoru cystersów w Lądzie. Dokument ten zachował się w kilku wersjach, które różnią się między sobą zarówno przekazem (rzekomy oryginał, kopie), jak i treścią oraz ortografią. Ostatnie badania przyjmowały, że najstarszym i pewnie autentycznym dokumentem jest tzw. egzemplarz włocławski, najuboższy w treść. Jednak analiza pisowni nazw osobowych, a także miejscowych wskazuje, że w formie, w jakiej go znamy, nie mógł powstać w XII w. Do podobnych konstatacji wiedzie również analiza transmisji wszystkich znanych przekazów dokumetu fundacyjnego opactwa w Lądzie.

Keywords

PL

klasztor w Lądzie; cystersi; dokumenty fundacyjne; fałszerstwo; przekaz dokumentu; krytyka tekstu

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Czasopismo Prawno-Historyczne
• Year: 2020
• Volume: 72
• Issue: 1
• Pages: 121-136

Dates

published

2020

Contributors

author

Marcin Pytel

• Archiwum Państwowe w Lublinie

• https://orcid.org/0000000303465930

References

• Buczek K., Książęca ludność służebna w Polsce wczesnofeudalnej, Warszawa 1958.
• Codex diplomaticus nec non epistolaris Silesiae, wyd. K. Maleczyński, t. I, Wrocław 1951.
• Codex Diplomaticus Poloniae, wyd. L. Ryszczewski, A. Muczkowski, A. Helcel, t. I, Varsoviae 1847.
• Damalewicz S., Series archiepiscoporum Gnesnensium, Varsoviae 1649.
• Ginter T., Działalność fundacyjna księcia Mieszka III Starego, Kraków 2008.
• Guldon Z., Powierski J., Podziały administracyjne Kujaw i ziemi dobrzyńskiej w XIII–XIV w., Warszawa–Poznań 1974.
• Jarmundowicz K., Fundacja kościoła i klasztoru lendzkiego świętego zakonu cystercjenskiego sześcią wiekami trwałości swojej stwierdzona..., Poznań 1745.
• Jurek T., Dokumenty fundacyjne opactwa w Lądzie, „Roczniki Historyczne” 2000, t. 66.
• Kaczmarczyk K., Immunitet sądowy i jurysdykcja poimmunitetowa w dobrach kościoła w Polsce do końca XIV w., Poznań 1936.
• Kamiński M., Dawne opactwo zakonu cysterskiego w Lądzie nad Wartą, Warszawa 1936.
• Kętrzyński W., Studia nad dokumentami XII w., „Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydział Historyczno-Filozoficzny” 1891, t. 26.
• Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, t. VI, Warszawa–Poznań 1982.
• Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, wyd. I. Zakrzewski, t. I–III, Poznań 1877–1881.
• Kozierowski S., Badanie nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, t. 2, Poznań 1922.
• Kozłowska-Budkowa Z., Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej, z. 1: Do końca XII w., Kraków 1937.
• Labuda G., Szkice historyczne X–XI wieku, Poznań 2004.
• Lelewel J., Początkowe prawodawstwo polskie cywilne i kryminalne do czasów jagiellońskich, Warszawa 1828.
• Łaski J., Liber Beneficiorum archidyecezyi gnieźnieńskiej, t. I, Gniezno 1880–1881.
• Małecki A., Klasztory i zakony w Polsce w obrębie wieków średnich, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 1875, t. 3.
• Małecki A., W kwestii fałszerstwa dokumentów, „Kwartalnik Historyczny” 1904, t. 18.
• Matuszewski J., Immunitet ekonomiczny w dobrach kościoła w Polsce do r. 1381, Poznań 1936.
• Mitkowski J., Kancelaria Kazimierza Konradowica księcia kujawsko-łęczyckiego (1232–1267), Wrocław 1968.
• Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej. Archidiecezja poznańska w granicach historycznych i jej ustrój, t. 2, Poznań 1964.
• Piech Z., Ikonografia pieczęci Piastów, Kraków 1993.
• Roczniki wielkopolskie, wyd. B. Kürbis, MPH, t. VI, s. n.
• Rospond S., Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984.
• Sulimierski F., Chlebowski B, Walewski W. (red.), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 11, Warszawa 1892.
• Trawkowski S., Gospodarka wielkiej własności cysterskiej na Dolnym Śląsku w XIII w., Warszawa 1959.
• Ulanowski B., Dokumenty kujawskie i mazowieckie przeważnie z XIII wieku, „Archiwum Komisji Historycznej” 1888, t. 4.
• Walicki M. (red.), Sztuka Polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, t. II, Warszawa 1971.
• Waraczewski H., Proces fundacyjny klasztoru w Lądzie nad Wartą, „Nasza Przeszłość” 1994, t. 83.
• Wędzki A., Rozwój osadnictwa i podziały terytorialne ziemi lądzkiej do końca XIV w., „Slavia Antiqua” 1966, t. 13.
• Wyrwa A.M., Procesy fundacyjne klasztorów cysterskich linii altenberskiej, Poznań 1995.

Identifiers

DOI

10.14746/cph.2020.1.7

Biblioteka Nauki

917034