Administracja terytorialna w ustawodawstwie okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1944). Część III (1.08.1941 – 27.12.1944)

• Authors: Andrzej Wrzyszcz

Title variants

EN

Territorial administration in the German occupier’s legislation in the General Government (1939–1944) Part III (1st of August 1941 – 27th of December 1944)

Abstracts

EN

The article is a part of a more comprehensive study. Part I encompasses a period of time from the 1st of September 1939 to the 31st of July 1940, while the second part contains a period from the 1st of August 1940 to the 31st of July 1941. The present paper constitutes part III which encapsulates a period covering the time between the 1st of August 1941 and the 27th of December 1944. The purpose of this article is to present the competences of the bodies of the German territorial administration in the General Government during the indicated time period. These competences stemmed from the provisions introduced by the German occupation authorities. The internal structure of the study is based on a mixed criterion (chronological and substantive). In the first place, the regulations concerning the addition of the new Galicia district to the General Government are delineated. Later, the paper presents regulations concerning administration at a district, country, and commune level as well as selected acts in the field of special administration. In the subsequent parts, normative acts are referenced in chronological order (with concessions made to the substantive criterion).

PL

Artykuł stanowi część obszerniejszego opracowania. Jego część I obejmuje okres od 1.09.1939 r. do 31.07.1940 r., część II – okres od 1.08.1940 r. do 31.07.1941 r., a niniejsze opracowanie to część III – ukazująca okres od 1.08.1941 r. do 27.12.1944 r. Przedstawiono w nim kompetencje organów niemieckiej administracji terytorialnej w Generalnym Gubernatorstwie we wskazanym okresie. Wynikały one z przepisów ustanawianych przez niemieckie władze okupacyjne. Struktura opracowania opiera się na kryterium mieszanym (chronologicznym i merytorycznym). W pierwszej kolejności zaprezentowano uregulowania dotyczące przyłączenia do GG nowego dystryktu Galicja, dalej przepisy odnoszące się do administracji na szczeblu dystryktu, powiatu i gminy, a także wybrane akty z zakresu administracji specjalnej. W kolejnych fragmentach przywoływano akty normatywne w kolejności chronologicznej (z ustępstwami na rzecz kryterium merytorycznego).

Keywords

PL

administracja terytorialna; okupacja niemiecka; Generalne Gubernatorstwo; ustawodawstwo okupanta niemieckiego

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Czasopismo Prawno-Historyczne
• Year: 2020
• Volume: 72
• Issue: 2
• Pages: 9-39

Dates

published

2020

Contributors

author

Andrzej Wrzyszcz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000298244251

References

• Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatora dla okupowanych polskich obszarów.
• Dziennik Rozporządzeń dla Generalnego Gubernatorstwa
• Weh A., Prawo Generalnego Gubernatorstwa w układzie rzeczowym z objaśnieniami i szczegółowym skorowidzem, Kraków 1941.
• Literatura naukowa
• Bonusiak W., Małopolska Wschodnia pod rządami III Rzeszy, Rzeszów 1990.
• Dąbrowski K., Izby dystryktowe w Generalnym Gubernatorstwie – powstanie i charakter ustrojowy [w:] M. Chrzanowski, J. Kostrubiec, I. Nowikowski (red.), Państwo – prawo – polityka. Księga pamiątkowa poświęcona Profesorowi Henrykowi Groszykowi, Lublin 2012.
• Dąbrowski K., Portret niemieckiego aparatu partyjno-administracyjnego w dystrykcie radomskim (1940–1944), „Rocznik Samorządowy” 2016, t. 5.
• Dziobek-Romański J., Organizacja administracji władz okupacyjnych na ziemiach polskich w latach 1939–1945, „Rocznik Nauk Prawnych” 2012, t. 22, nr 3.
• Grünberg K., Otręba B., Hans Frank na Wawelu, Włocławek 2001.
• Kozera Ł, Wojtasik M., Zarys administracyjny niemieckiej okupacji Generalnej Guberni (komentarz i teksty źródłowe), Chełm 2008.
• Kozyra W., Okupacyjna administracja niemiecka na ziemiach Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939–1945, „Annales UMCS” Sectio G, 2013, vol. LX, nr 1.
• Ługowski B., Funkcjonowanie urzędów gmin wiejskich w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1944, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2018, t. XXI.
• Mączyński M., Organizacyjno-prawne aspekty funkcjonowania administracji bezpieczeństwa i porządku publicznego dla zajętych obszarów polskich w latach 1939–1945. Ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa jako stolicy Generalnego Gubernatorstwa, Kraków 2012.
• Mielnik H., Organizacja i funkcjonowanie administracji szkolnictwa w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945 [w:] J. Pokoj, D. Szczepaniak (red.), Prawo i okupacja na przestrzeni wieków, Kraków 2018.
• Musiał B., Deutsche Zivilverwaltung und Judenverfolgung im Generalgouvernement. Eine Fallstudie zum Distrikt Lublin 1939–1944, Wiesbaden 1999.
• Roth M., Herrenmenschen. Die deutschen Kreishauptleute im besetzen Polen – Karrierwege, Herrschaftspraxis und Nachgeschichte, Göttingen 2009.
• Roth M., Starostowie powiatowi i zagłada Żydów w dystrykcie krakowskim Generalnego Gubernatorstwa [w:] A. Sitarek, M. Trębacz, E. Wiatr (red.), Zagłada Żydów na polskiej prowincji, Łódź 2012.
• Schenk D., Hans Frank. Biografia generalnego gubernatora, tłum. K. Jachimczak, Kraków 2009.
• Seidel R., Deutsche Besatzungspolitik in Polen. Distrikt Radom 1939–1945, Padernborn–Zürich 2006.
• Uruszczak W., Perwersyjne funkcje niemieckiego „prawa” w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945, „Studia z Dziejów Prawa” 2019, 12(20).
• Winstone M., Generalne Gubernatorstwo. Mroczne serce Europy Hitlera, Poznań 2015.
• Wrzyszcz A., Administracja terytorialna w ustawodawstwie okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1944). Część I (1.09.1939 – 31.07.1940), „Studia z Dziejów Prawa” 2019, 12(20).
• Wrzyszcz A., Administracja terytorialna w ustawodawstwie okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie (1939–1944). Część II (31.07.1940 – 31.07.1941). Artykuł przekazany do księgi jubileuszowej dedykowanej Panu Profesorowi Markowi Maciejewskiemu.
• Wrzyszcz A., Hierarchia aktów prawnych wprowadzonych przez okupanta niemieckiego w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, t. 22.
• Wrzyszcz A., Odrębności ustrojowo-prawne Dystryktu Galicja w Generalnym Gubernatorstwie (1941–1944) [w:] A. Lityński, P. Fiedorczyk (red.), Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie – idee – prawo. Materiały ze Zjazdu Katedr Historycznoprawnych, Augustów, 15–18 września 2002, Białystok 2003.
• Wrzyszcz A., Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Organizacja i funkcjonowanie, Lublin 2008.
• Wrzyszcz A., Ustawodawstwo okupacyjne dla dystryktu Galicja 1941–1944 [w:] A. Korobowicz, H. Olszewski (red.), Studia z historii państwa, prawa i idei. Prace dedykowane Profesorowi Janowi Malarczykowi, Lublin 1997.

Identifiers

DOI

10.14746/cph.2020.2.1

Biblioteka Nauki

913090