Instrukcja dla Głównego Więzienia Inkwizycyjnego w Warszawie z 26 listopada/8 grudnia 1835 r. i uwagi do niej Nadzorcy Głównego Więzienia Karnego w Warszawie z 11/23 czerwca 1858 r.

• Authors: Justyna Bieda

Title variants

EN

The order for the Main Inquisitorial Prison in Warsaw of the 26th of November/8th of December 1835 and the comments to it of the Supervisor of the Main Penal Prison in Warsaw of the 11th/23rd of June 1858

Abstracts

EN

Being remanded in custody is a preventive measure which was already known in the Polish law of old. However, during the entire period of the existence of the Polish-Lithuanian Commonwealth, there was no regulation concerning the grounds for applying this measure, authorized entities or the admissible term of detention without a sentence of the court. Similarly, it was exceedingly rare to encounter separate places designated for temporarily holding people in custody. First concepts of principles concerning the execution of provisional detention only appeared in the second half of the 18th century. The final period of the Kingdom of Poland brought about practical reforms in the organization of the prison system also including reforms in the field of execution of pre-trial detention. Polish penitentiary scientists, who were under the influence of the European trends of the Age of Enlightenment, had a quite significant input in this field. One of them was Fryderyk Skarbek and thanks to him a modern detention centre, called Pawiak, which was designed to hold detainees during the investigation, was opened in Warsaw in 1835. The article presents the rules and regulations concerning the functioning of the Main Inquisitorial Prison which were based on the order issued on 26th of November/8 of December 1835 as well as on the comments to it which can be found in a document of the 11th/23rd of June 1858 in “Archiwum Główne Akt Dawnych” [The Central Archives of Historical Records].

PL

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania znany był już w dawnym prawie polskim. Jednak przez cały okres istnienia I Rzeczypospolitej nie było regulacji dotyczących podstaw stosowania tego środka, uprawnionych podmiotów czy dopuszczalnego czasu pozbawienia wolności bez wyroku sądowego. Podobnie do rzadkości należały odrębne miejsca służące do przetrzymywania osób tymczasowo aresztowanych. Dopiero w drugiej połowie XVIII w. pojawiły się koncepcje zasad wykonywania tymczasowego aresztowania. Ostatecznie czasy Królestwa Polskiego przyniosły praktyczne reformy organizacji więziennictwa, także w zakresie zasad wykonywania aresztu tymczasowego. Niemały wkład w to wnieśli polscy penitencjaryści pozostający pod wpływem europejskich prądów oświeceniowych, a jednym z nich był Fryderyk Skarbek, dzięki któremu w 1835 r. uruchomiono nowoczesne więzienie śledcze w Warszawie zwane Pawiakiem. W artykule przedstawiono zasady funkcjonowania Głównego Więzienia Inkwizycyjnego w oparciu o wydaną 26 listopada/8 grudnia 1835 r. instrukcję oraz uwagi do niej zawarte w odnalezionym w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie dokumencie z 11/23 czerwca 1858 r.

Keywords

PL

Królestwo Polskie; więziennictwo; tymczasowe aresztowanie; penitencjaryzm; historia prawa; prawo karne wykonawcze

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Czasopismo Prawno-Historyczne
• Year: 2021
• Volume: 73
• Issue: 1
• Pages: 215-232

Dates

published

2021

Contributors

author

Justyna Bieda

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000302317936

References

• Adamczyk T., O karze pozbawienia wolności w orzecznictwie krakowskiego sądu grodzkiego w XVIII wieku uwag kilka, „Z Dziejów Prawa” 2011, t. 4.
• Czerwiec M., Więzienioznawstwo. Zarys rozwoju więziennictwa, Warszawa 1958.
• Czołgoszewski J., Organizacja więziennictwa i służba więzienna w Królestwie Polskim w latach 1815–1868, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2014, nr 85.
• Czołgoszewski J., Więziennictwo Księstwa Warszawskiego, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2010, nr 69.
• Kaczyńska E., Ludzie ukarani. Więzienia i system kar w Królestwie Polskim 1815–1914, Warszawa 1989.
• Makarewicz J., Polskie prawo karne. Część ogólna, Lwów – Warszawa 1919.
• Ossibach-Budzyński A., Pawiak więzienie polityczne 1880–1915, Warszawa 2016.
• Rabinowicz L., Podstawy nauki o więziennictwie, Warszawa 1933.
• Senkowska M., Raport Fryderyka Skarbka o warszawskim więzieniu śledczym z 1828 r., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1957, t. IX, z. 2
• Skarbek F., Statystyka. Wyjątek z raportu Hr. Skarbka o więzieniach Królestwa w roku 1830, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1832, nr 59.
• Zbiór Przepisów Administracyjnych Królestwa Polskiego, cz. VI: O aresztach i więzieniach, t. I, Warszawa 1868.
• Archiwum Główne Akt Dawnych, zespół 227 Komisja Województwa Mazowieckiego/Rząd Gubernialny Warszawski, sygn. 10051.

Identifiers

DOI

10.14746/cph.2021.1.11

Biblioteka Nauki

1596728