Wybrane aspekty reform skarbowości Imperium Osmańskiego w latach 1839–1876

• Authors: Dawid G. Szulc

Title variants

EN

Selected aspects of the tax reform of the Ottoman Empire between 1839 and 1876

Abstracts

EN

The paper provides an overview of the selected aspects of the fiscal law of the Ottoman Empire between 1839 and 1876. In particular, the emphasis is placed on examining the evolution of state taxes in the context of the system as well as the institutions of the state budget, which were based on the rules of Sharia law in the early stages of the Ottoman statehood, while a general tendency towards their westernization was noticeable from 1839 onwards.

PL

Artykuł stanowi przegląd wybranych aspektów prawa skarbowego Imperium Osmańskiego w latach 1839–1876. Nacisk położono w nim na zbadanie ewolucji podatków państwowych w kontekście ustrojowym oraz instytucji budżetu państwa, które we wczesnym etapie państwowości osmańskiej oparte zostały na regułach prawa szariatu, zaś od 1839 r. widoczna stała się tendencja do ich westernizacji.

Keywords

EN

Ottoman Empire; state treasury; Tanzimat; reforms; constitutionalism

PL

Imperium Osmańskie; skarbowość; Tanzimat; reformy; konstytucjonalizm

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Czasopismo Prawno-Historyczne
• Year: 2022
• Volume: 74
• Issue: 1
• Pages: 301-320

Dates

published

2022

Contributors

author

Dawid G. Szulc

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000194428662

References

• Źródła
• Kili S., Gözübüyük A.Ş., Türk anayasa metinleri 1839–1980, Ankara 1982.
• Kraelitz-Greifenhorst F. von, Die Verfassungsgesetze des Osmanischen Reiches, Wien 1919.
• Konstytucja Republiki Tureckiej z 1982 r.: https://www.anayasa.gov.tr/en/legislation/turkish-constitution/.
• Konstytucja Republiki Tureckiej z 1924 r.: https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/onceki-anayasalar/1924-anayasasi/.
• Traktat paryski (Traktat o pokoju i przyjaźni) z 30 marca 1856 r.: https://content.ecf.org.il/files/M00934_TreatyOfParis1856English.pdf.
• Znowelizowana konstytucja Imperium Osmańskiego z 1876 r.: http://www.verfassungen.eu/tr/verf76-index.htm.
• Literatura
• Adamczyk A., Kierunki reformy administracji terytorialnej Imperium Osmańskiego w latach 1839–1876, „Przegląd Prawa Publicznego” 2011, nr 10.
• Ágoston G., Masters B. (red.), Encyclopedia of the Ottoman Empire, New York 2009.
• Ağar S., Defterdarlık Kurumu Perspektifinden Osmanlı Devleti Mülki [w:] S.F. Göncüoğlu (red.), Defterdarlık Osmanlı Devlet Teşkilatı’nın Kadim Bir Kurumu, Istanbul 2016.
• Akarli E.D., Economic Policy and Budgets in Ottoman Turkey, 1876–1909, „Middle Eastern Studies” 1992, t. 28, nr 3.
• Akgündüz A., Islamic Public Law, Rotterdam 2011.
• Autheman A., La Banque impériale ottomane, Paris 1996.
• Balczewski M., Wybrane aspekty kryzysu państwa tureckiego w drugiej połowie XVII w., „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1986, nr 26.
• Bielawski J., Islam, religia państwa i prawa, Warszawa 1973.
• Bozkurt G., Review of the ottoman legal system, „Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi” 1992, nr 3.
• Brzeziński B., Wprowadzenie do prawa podatkowego, Toruń 2008.
• Çiçek H.G., Dikmen S., Osmanlı Devleti’nde Bütçenin ve Bütçe Hakkının Tarihsel Gelişimi, „Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi” 2015, t. 11, nr 2.
• Cybichowski Z., Prawo międzynarodowe publiczne i prywatne, Warszawa 1928.
• Czamańska I., Historia Serbii, Poznań 2021.
• Erdoğdu A.T., The Administrative and Judicial Status of the First Ottoman Parliament According to the 1876 Constitution [w:] Ch. Herzog, M. Sharif (red.), The First Ottoman Experiment in Democracy, Würzburg 2016.
• Gomułowicz A., Małecki J., Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2010.
• Görke A., Taxation [w:] G. Bowering i in. (red.), The Princeton Encyclopedia of Islamic Political Thought, Princeton 2013.
• Herzog Ch., Sharif M. (red.), The First Ottoman Experiment in Democracy, Würzburg 2016.
• Inalcik H., Imperium Osmańskie. Epoka klasyczna 1300–1600, tłum. J. Hunia, Kraków 2006.
• Inalcik H., Quataert D. (red.), Dzieje gospodarcze i społeczne Imperium Osmańskiego. 1300–1914, tłum. J. Hunia, Kraków 2008.
• Karaman K.K., Pamuk S., Ottoman State Finances in European Perspective, 1500–1914, „The Journal of Economic History” 2010, t. 70, nr 3.
• Kołodziejczyk D., Turcja, Warszawa 2011.
• Lewis B., Narodziny nowoczesnej Turcji, Warszawa 1972.
• Lybyer A.H., Władanie Imperium Osmańskim w czasach Sulejmana Wspaniałego, tłum. M. Młynarz, Oświęcim 2015.
• Ozekicioglu S., Ozekicioglu H., First borrowing period at Ottoman Empire (1854–1876): Budget policies and consequences, „Business and Economic Horizons” 2010, t. 3, nr 3.
• Pamuk Ş., Pieniądz w Imperium Osmańskim, lata 1326–1914 [w:] H. Inalcik, D. Quataert (red.), Dzieje gospodarcze i społeczne Imperium Osmańskiego. 1300–1914, tłum. J. Hunia, Kraków 2008.
• Reychman J., Dzieje Turcji: od końca XVIII wieku, Warszawa 1970.
• Sadowski M., Islam: religia i prawo, Warszawa 2017.
• Samojedny M., Sunnickie szkoły prawa muzułmańskiego, „Acta Erasmiana” 2013, t. V: Varia.
• Shaw S.J., Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej, t. 1: 1280–1808, tłum. B. Świetlik, Warszawa 2016.
• Shaw S.J., The Nineteenth-Century Ottoman Tax Reforms and Revenue System, „International Journal of Middle East Studies” 1975, t. 6, nr 4.
• Shaw S.J., Shaw E.K., Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej, t. 2: 1808–1975, tłum. B. Świetlik, Warszawa 2012.
• Szulc D., Tanzimat jako doktryna polityczno-prawna – aspekty wybrane [w:] Badania i rozwój młodych naukowców w Polsce. Nauki humanistyczne i społeczne, cz. VIII: Prawo, Poznań 2019.
• Szymański A., System konstytucyjny Turcji, Warszawa 2006.
• Zürcher E.J., Turcja. Od sutanatu do współczesności, tłum. A. Gąsior-Niemiec, Kraków 2013.

Identifiers

DOI

10.14746/cph.2022.1.14

Biblioteka Nauki

14964674