Saskie sfery prorządowe i saska opinia publiczna wobec Konstytucji 3 maja

• Authors: Henryk Kocój

Title variants

EN

Saxon pro-government circles and Saxon public opinion towards the Constitution of 3 May

Abstracts

EN

The article presents a complicated picture of diplomatic relations during the Great Sejm, the adoption of the Constitution of 3 May, and the wars waged in its defence. The axis of the deliberations presented in the paper cover the policy of the Saxon court between 1788 and 1792, which was particularly interested in the situation in the Polish-Lithuanian Commonwealth. This interest stemmed from the fact that the Prince-elector of Saxony, in accordance with the arrangements and the wording of the Constitution, was the heir to the throne and was to take power after the death of Stanisław August. However, the Saxon diplomacy of the period was meandering and indecisive, especially when confronted with the brutal policy of the partitioning powers, especially Russia. The paper, on the basis of a rich source base, shows the causes and analyzes the effects of the Saxon policy, the highly ambiguous attitude of this court and the Saxon diplomacy towards the events in the Polish-Lithuanian Commonwealth as well as the main authors who played a leading role in the desperate situation of the contemporary Commonwealth, which was approaching the spectre of partitions and the prospect of losing its independence.

PL

W artykule przedstawiony jest skomplikowany obraz relacji dyplomatycznych w okresie Sejmu Wielkiego, uchwalania Konstytucji 3 maja i wojny w jej obronie. Osią rozważań obejmujących lata 1788–1792 autor uczynił politykę dworu saskiego, szczególnie zainteresowanego sytuacją w Rzeczypospolitej. Owo zainteresowanie wynikało z faktu, że książę elektor saski, zgodnie z układami i brzmieniem Konstytucji, był następcą tronu i miał objąć władzę po śmierci Stanisława Augusta. Jednak dyplomacja saska tego okresu pełna była zawiłości i niezdecydowana, zwłaszcza w konfrontacji z brutalną polityką mocarstw rozbiorowych, a szczególnie Rosji. Artykuł, oparty na bogatej bazie źródłowej, ukazuje przyczyny i analizuje skutki polityki Saksonii oraz dwuznaczny stosunek tego dworu i saskiej dyplomacji do wydarzeń w Rzeczypospolitej i głównych autorów, którzy odegrali czołową rolę w rozpaczliwej sytuacji ówczesnej Rzeczypospolitej, nad którą zawisło widmo rozbiorów i perspektywa utraty niepodległości.

Keywords

EN

Stanisław August period; diplomacy; international relations; Great Sejm; Constitution of 3 May

PL

epoka stanisławowska; dyplomacja; stosunki międzynarodowe; Sejm Wielki; Konstytucja 3 maja

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Czasopismo Prawno-Historyczne
• Year: 2022
• Volume: 74
• Issue: 2
• Pages: 117-139

Dates

published

2022

Contributors

author

Henryk Kocój

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Dembiński B., Polska na przełomie, Lwów 1913.
• Dembiński B., Źródła do dziejów drugiego i trzeciego rozbioru Polski, Lwów 1902.
• Dutkiewicz J., Prusy a Polska w dobie Sejmu Czteroletniego: w świetle korespondencji dyplomatycznej pruskiej, Warszawa 1935.
• Flathe Th., Die Verhandlungen über die dem Kurftirsten Friedrich August III von Sachsen angebotene Thronfolge in Polen und der sächsische Geheime Legationsrath von Essen, Meissen 1870.
• Kalinka W., O znaczeniu obchodu 3 maja (odczyt), „Przeglqd Polski" 1884, r. XVIII, t. 72, z. XII.
• Kalinka W., Ostatnie lata panowania Stanisława Augusta: dokumenta do historyi drugiego i trzeciego podziału, Poznań 1868.
• Machalski E., Sprawa sukcesji saskiej na Sejmie Czteroletnim, „Kurier Literacko-Naukowy” z 1 maja 1939 r., dodatek do nr 119 I.K.C. Nr 18.
• Zawadzki W., Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, t. I i II, Warszawa 1963.

Identifiers

DOI

10.14746/cph.2022.2.5

Biblioteka Nauki

14806165