Karalność uwolnienia się więźnia oraz udzielenia mu pomocy w ucieczce na ziemiach polskich pod zaborami

• Authors: Piotr Poniatowski

Title variants

EN

Punishability of freeing prisoners as well as aiding and abetting them in their escape in the Polish territories during the period of partitions of Poland

Abstracts

EN

The article delineates legal regulations concerning the phenomenon of escapes of persons who were legally deprived of liberty. The aforementioned regulations were in force in the individual partitions between the First Partition and the time when Poland regained its independence as well as in the Kingdom of Poland, the Duchy of Warsaw, and the Republic of Cracow. By analyzing the indicated solutions and comparing them to the norms adopted in the Polish Penal Code of 1932, the paper attempts to determine whether, and if so, to what extent, the legislation of the partitioning states was used as a model while creating the first penal act of independent Poland. Ultimately, the author arrived at the conclusion that the norms contained in Articles 150 and 151 of the Penal Code of 1932 were neither directly modelled on any of the partitioning states codifications, nor were they a combination of various legal solutions of these states.

PL

W artykule omówiono regulacje prawne odnoszące się do zjawiska ucieczek osób legalnie pozbawionych wolności obowiązujące w poszczególnych zaborach w okresie od I rozbioru do odzyskania przez Polskę niepodległości, a także w Królestwie Polskim, Księstwie Warszawskim i Rzeczypospolitej Krakowskiej. Poprzez analizę wskazanych rozwiązań oraz porównanie ich do unormowań przyjętych w polskim Kodeksie karnym z 1932 r. autor starał się ustalić, czy, a jeśli tak, to jak bardzo, wzorowano się na prawodawstwach zaborczych przy tworzeniu pierwszej ustawy karnej niepodległej Polski. Ostatecznie doszedł do wniosku, że unormowania zawarte w art. 150 i 151 k.k. z 1932 r. nie były wprost wzorowane na którejkolwiek z kodyfikacji zaborczych ani nie stanowiły połączenia różnych rozwiązań byłych państw zaborczych.

Keywords

EN

escape of a person legally deprived of liberty; law of partitioning states; punishment

PL

ucieczka osoby pozbawionej wolności; prawo państw zaborczych; kara

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Czasopismo Prawno-Historyczne
• Year: 2023
• Volume: 75
• Issue: 1
• Pages: 87-109

Dates

published

2023

Contributors

author

Piotr Poniatowski

• Maria Curie-Skłodowska University

• https://orcid.org/0000000197120663

References

• Allgemeines Gesetz über Verbrechen, und derselben Bestrafung, Wien 1787.
• Az 1875. évi augustus hó 28-ra hirdetett országgyülés képviselőházának irományai, XXVI. kötet, poz. 871, Budapest 1878.
• Friedrich Wilhelms, Königes in Preussen, Verbessertes Land-Recht, Des Königreichs Preussen, Königsberg 1721.
• Kodeks Kar Głównych i Poprawczych, Warszawa 1847.
• Kodeks karny Rzeszy Niemieckiej z dnia 15 maja 1871 r. z późniejszymi zmianami i uzupełnieniami po rok 1918 wraz z ustawą wprowadczą do kodeksu karnego dla Związku Północno-Niemieckiego (Rzeszy Niemieckiej) z dnia 31 maja 1870 r. Przekład urzędowy Departamentu Sprawiedliwości Ministerstwa B. Dzielnicy Pruskiej, Poznań 1920.
• Kodeks karny z r. 1903 (przekład z rosyjskiego) z uwzględnieniem zmian i uzupełnień obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 maja 1921 r., Warszawa 1922.
• Kodex karny dla Państw Pruskich z roku 1851, Warszawa 1862.
• Kodex karzący dla Królestwa Polskiego, Warszawa 1830.
• Księga ustaw na zbrodnie i ciężkie policyjne przestępstwa, Kraków 1804.
• Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa karnego, t. II, Lwów 1925.
• Powszechne Prawo Krajowe dla Państw Pruskich, część II, t. 2, Poznań 1826.
• Statut Wielkiego Xięstwa Litewskiego, Naprzód, za Naiaśniejszego Hospodara Króla Jegomości Zygmunta III w Krakowie w roku 1588. Drugi raz w Wilnie, w roku 1619 z pokazaniem zgody y różnice Statutów Koronnych y W.X.L. Trzeci raz, Naiaśniejszego K.J.M. Władysława IV. w Warszawie w roku 1648, z przydaniem Konstytucyi od roku 1550 do 1647. Czwarty raz, za Naiaśniejszego króla Jegomości Jana Trzeciego w Wilnie w roku 1698. Z przyłożeniem pod Artykuły Konstytucyi Seymowych od Seymu roku 1550 aż do Seymu roku 1690. Oboyga Narodom służących (textu samego niwczym nie naruszając). Teraz zaś piąty raz, za szczęśliwie panującego Naiaśniejszego Króla Jegomości Augusta Trzeciego przedrukowany, Wilno 1744.
• Уложение о наказаниях уголовных и исправительных, с приведением статей других томов Свода законов, на которые сделаны ссылки и указания в этом уложении (изд. 1866 г.), Москва 1867.
• Ustawa karna z dnia 27 maja 1852 r. I. 117 dpp. z uwzględnieniem wszelkich zmieniających ją ustaw austrjackich i polskich wraz z najważniejszemi ustawami dodatkowemi, Lwów 1929.
• Zbior ustaw o karach dla Galicyi Zachodniey, Wiedeń 1796.
• Bardach J., Statuty Wielkiego Księstwa Litewskiego – pomniki prawa doby odrodzenia, „Kwartalnik Historyczny” 1974, r. LXXXI, z. 4, s. 750–780.
• Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa 1979.
• Beseler G., Kommentar über das Strafgesetzbuch für die Preußischen Staaten und das Einführungsgesetz vom 14. April 1851, Leipzig 1851.
• Ciągwa J., Węgierski kodeks karny Károlya Csemegi [w:] A. Lityński (red.), Z dziejów prawa, część 5, Katowice 2004.
• Korobowicz A., Witkowski W., Historia ustroju i prawa polskiego (1773–1918), Kraków 2001.
• Maciejowski F., Wykład prawa karnego w ogólności z zastosowaniem Kodexu Kar Głównych i Poprawczych, Warszawa 1848.
• Makowski W., Kodeks karny obowiązujący tymczasowo w Rzeczypospolitej Polskiej na ziemiach b. zaboru rosyjskiego, t. II: część II–XIX k.k., Warszawa 1921.
• Makowski W., Prawo karne. O przestępstwach w szczególności. Wykład porównawczy prawa karnego austrjackiego, niemieckiego i rosyjskiego, obowiązującego w Polsce, Warszawa 1924.
• Mayer M., Die Befreiung von Gefangenen, Leipzig 1906.
• Olshausen J., Kommentar zum Strafgesetzbuch für das Deutsche Reich, erster Band, Berlin 1905.
• Poniatowski P., Odpowiedzialność karna za uwolnienie (się) osoby prawnie pozbawionej wolności w prawie niemieckim, szwajcarskim, austriackim i w prawie Księstwa Liechtenstein, „Ius Novum” 2023, nr 1, s. 40–53.
• Poniatowski P., Odpowiedzialność penalna za ucieczkę osoby prawnie pozbawionej wolności w prawie rzymskim i prawie starożytnych Aten, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2020, t. LXXII, z. 1, s. 77–88.
• Rosenblatt J., Ustawa karna o zbrodniach, występkach i przekroczeniach z dnia 27 maja 1852 r. Część pierwsza: O zbrodniach, oprac. przez J. Reinholda, Kraków 1914.

Identifiers

DOI

10.14746/cph.2023.1.4

Biblioteka Nauki

14794068