Życie religijne mieszkańców Wielkopolski w II Rzeczypospolitej na przykładzie miasta Czarnkowa

• Authors: Damian Pałka

Title variants

EN

The Religious Life of the Inhabitants of Wielkopolska in the Second Republic of Poland on the Example of the Town of Czarnków

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

In 1919 - after more than a hundred years of German dominance - Czarnków returned into Polish hands. During the interwar period three nationalities inhabited Czarnków: Poles, Germans and Jews. The Jewish population was a separate group not only ethnic, and also religious terms. The German element, until then predominating in the town, was reduced to a   minority.The article consists of two parts: the first part presents problems related to the social structure and religious activity of Catholics, the second part deals with the fates of the local Protestant population.

EN

In 1919 - after more than a hundred years of German dominance - Czarnków returned into Polish hands. During the interwar period three nationalities inhabited Czarnków: Poles, Germans and Jews. The Jewish population was a separate group not only ethnic, and also religious terms. The German element, until then predominating in the town, was reduced to a   minority. The article consists of two parts: the first part presents problems related to the social structure and religious activity of Catholics, the second part deals with the fates of the local Protestant population.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
• Year: 2010
• Issue: 5
• Pages: 227-260

Dates

published

2010-01-01

Contributors

author

Damian Pałka

• Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki

References

• Borowski W., Polskość miast b. dzielnicy pruskiej w świetle rezultatów z roku 1921, „Strażnica Zachodnia”, t. 1, nr 3, 1922.
• Czubiński A., Polityka mniejszościowa Niemiec w Europie w latach 1918-1945, [w:] Rola mniejszości niemieckiej w rozwoju stosunków politycznych w Europie w latach 1918-1945, red. A. Czubiński, Poznań 1984.
• Dąbrowski R., Mniejszość niemiecka w Polsce i jej działalność społeczno-kulturalna w latach 1918-1939, Szczecin 1982.
• Jacewicz W., Woś J., Martyrologium duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939-1945. Zeszyt I – Straty osobowe, Warszawa 1977.
• Kasprzycki M., Losy duchowieństwa archidiecezji poznańskiej w latach 1939-1945, „Poznańskie Studia Teologiczne” t. 2, 1978.
• Kiec O., Kościoły ewangelickie w Wielkopolsce wobec kwestii narodowościowej w latach 1918-1939, Warszawa 1995.
• Klemm J., Krótka historia miasta Czarnkowa spisana na 700 lecie miasta, Czarnków 1991.
• Kowal S., Olejnik K., Rutowska M., Dzieje Czarnkowa na przestrzeni wieków, Czarnków 1994.
• Kulejewska-Topolska Z., Dzieje miasta Czarnkowa, „Rocznik Nadnotecki” 1966, t. 1.
• Kumor B., Historia Kościoła, cz. 8, Lublin 1996.
• „Kurier Poznański” 1928.
• Łukowiak T., Parafia Lubasz w Archidiecezji Poznańskiej 1793-1945, Lubasz 1979 (mps w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu).
• Maciejewski H., Położenie robotników przemysłowych w Wielkopolsce 1929-1939, Warszawa 1964.
• Makowski E., Mniejszość niemiecka w Polsce okresu międzywojennego, [w:] Rola mniejszości niemieckiej w rozwoju stosunków politycznych w Europie w latach 1918-1945, red. A. Czubiński, Poznań 1984.
• Masson H., Słownik herezji w Kościele katolickim, Katowice 1993.
• Matelski D., Mniejszość niemiecka w Wielkopolsce w latach 1919-1939, Poznań 1997.
• Michalski R., Polskie duchowieństwo katolickie pod panowaniem pruskim wobec sprawy narodowej w latach 1870-1920, Toruń 1998.
• „Miesięcznik Kościelny. Organ Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej” 1936.
• Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 2, Poznań 1964.
• Olszewski D., Polska kultura religijna na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1996.
• Otto K., Die Geschichte des Deutschtums in Czarnków (Czarnikau) und Umgebung, [bmw] 1938.
• Pałka D., Konwertyci akatolicy w archidiecezji poznańskiej w okresie międzywojennym. Studium pastoralno-historyczne, „Teologia Praktyczna” 2006.
• Pałka D., Społeczeństwo Czarnkowa w latach 1919-1939 w świetle materiałów źródłowych Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, [w:] Pamiętnik III Ogólnopolskiego Zjazdu Studentów Archiwistyki, red. J. Szymański, Lublin 2001, s. 197-204.
• Pałka D., Żydzi w Czarnkowie na przestrzeni wieków. Statuty, „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa” 2009, z. 35.
• Pirożyński M., Szczęch S., Rocznik statystyczny Kościoła katolickiego w Polsce. Rok pierwszy 1937, Lublin 1938.
• Sierpowski S., Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. 1, Poznań 1989.
• Słodowy A., Krótki rys dziejów powiatu Czarnkowskiego i miasta Czarnkowa, Czarnków 1926.
• Tomaszewski J., Ojczyzna nie tylko Polaków. Mniejszości narodowe w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1985.
• Turowski S., Kościół Ewangelicko-Unijny w Polsce 1920-1939, Bydgoszcz 1990.

Identifiers

DOI

10.14746/e.2010.5.11