Dorobek kulturalny cystersów obrzańskich przy końcu XVIII w. oraz cysterskie archiwalia, rękopisy i druki zachowane w klasztorze w Obrze

• Authors: Paweł Zając

Title variants

EN

The Cultural Legacy of the Obra Cistercians at the End of the 18th Century. Cistercian Archives, Manuscripts and Prints Surviving at the Monastery in Obra

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Powstały w XIII w. klasztor cystersów w Obrze należał do uboższych opactw cysterskich w I Rzeczpospolitej. Misi zdołali jednak zgromadzić w nim w ciągu wieków dość bogatą kolekcję dokumentów, rękopisów, dzieł teologicznych i ascetycznych oraz wybudować obiekty sakralne o dość wysokiej wartości artystycznej i historycznej. Kasata pruska w 1835 r. przerwała okres dy- namicznego rozwoju opactwa i doprowadziła do rozproszenia i zniszczenia znacznej części dóbr kultury, będących niegdyś jego własnością. Miary zniszczeń dopełniła II wojna światowa. Trosce księży diecezjalnych w latach 1836-1926 oraz Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej po 1926 r. należy zawdzięczać ocalenie części cysterskiego dziedzictwa. Tło historyczne artykułu służy jako poszerzony wstęp dla skróconego inwentarza archiwaliów, rękopisów i druków cysterskich, jakie do dziś zachowały się w Obrze i są przechowywane w archiwum Wyższego Seminarium Duchow- nego Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej.

EN

Das im dreizehnten Jahrhundert erbaute Zisterzienserkloster in Obra gehorte zu den armsten Zisterziensklostern in der Zeit der Ersten Republik. Die Monche haben es geschafft, i.ber die Jahr- hunderte hinweg eine reiche Sammlung von Dokumenten, Handschriften, Werke der Theologie und asketischen religiosen Schriften anzulegen. Und Gebaude zu einem relativ hohen ki.nstlerischen und historischen Wert zu bauen. Der Auflosung des preuBischen Staates im Jahre 1835 unterbrach die Entwicklung der Abtei und fi.hrte zur Zerstorung eines wesentlichen Teiles der kulturellen Gi.ter, die einst ihr Eigentum war. Der Zweite Weltkrieg vergroBerte die Schaden. Dank der Dioze- sanpriester und der Ordensgemeinschaft der Oblaten in den Jahren 1836-1926 und nach 1926 ver- danken wir die Rettung des Zisterzienser Erbes. Der Historische Hintergrund des Artikels dient als erweiterte Einfi.hrung in die Zusammenfassung des Inventars der Archive, Handschriften und Drucke der Zisterzienser, die sich noch in Obra befinden und werden im Archiv des Seminars von den Oblaten der Makellosen Jungfrau Maria aufbewahrt.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
• Year: 2012
• Issue: 7
• Pages: 83-104

Dates

published

2012-01-01

Contributors

author

Paweł Zając

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Teologiczny

References

• Kowalski F., Rapport du Pere Provincial de Pologne, „Missions de la Congregation des Missionnaires Oblats de Marie Immaculee” 61 (1927).
• Krasoń J., Uposażenie klasztoru cystersów w Obrze w wiekach średnich, Poznań 1950.
• Linette E., Dawne opactwo cystersów w Obrze. Dokumentacja historyczna, Poznań 1971-1980, (mps w zbiorach Biblioteki WSD Misjonarzy Oblatów M. N. w Obrze).
• Litak S., Atlas Kościoła łacińskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII w., Lublin 2006.
• Nowak L., Katolickie książki z Polski w okresie rekatolicyzacji na Śląsku (teologia praktyczna), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 18 (1985).
• Pielorz J., Oblaci polscy. Zarys dziejów prowincji 1920-1970, Rzym 1970.
• Pluszczyk I., Przyczynki do dziejów klasztoru cystersów w Obrze, Obra 1967 (mps w zbiorach Biblioteki WSD w Obrze).
• Płowens M., Biblioteka klasztorna w Obrze, „Przyjaciel Ludu”, R. 1993, z. V-VI.
• Popławski J., Kramski Malachiasz, [w:] Encyklopedia katolicka, t. IX, Lublin 2002, k. 1197-1198.
• Sajewicz J., Z kości słoniowej i złota, „Gość z Obry”, 8 (1933).
• Sowa J., Poznajemy Obrę i jej zabytki. Przewodnik po Obrze, Obra 1997.
• Weiss A., Dokument lokacyjny króla Jana III Sobieskiego dla Obry – Bernardowa, [w:] Historia świadectwem czasów. Księdzu Profesorowi Markowi Tomaszowi Zahajkiewiczowi, red. W. Bielak, S. Tylus, Lublin 2006, s. 493-516.
• Widawski P., Klasztor i kościół księży cystersów w Obrze, „Przyjaciel Ludu” 28 (1842).
• Widawski P., Kościół i klasztor księży cystersów w Bledzewie, „Przyjaciel Ludu”, R. 1843, nr 7, s. 49-56.
• Witkowski R., Biblioteki klasztorne opactw cysterskich na ziemiach polskich i dawnej Rzeczypospolitej. Zarys problematyki i stan badań, [w:] Monasticon Cisterciense Poloniae, t. I, Poznań 1999.
• Wyrwa A. M., Kucharski B., Szlak cysterski w Wielkopolsce, Poznań 1996.
• Wyrwa A. M., Obra [cz. 7], [w:] Monasticon Cisterciense Poloniae, t. II, red. A. M. Wyrwa, J. Strzelczyk, K. Kaczmarek, Poznań 1999.
• Zając P., Fundacje klasztorów Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Archidiecezji Poznańskiej w latach 1922-1939, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 5 (2010), s. 147-171.
• Zając P., Kasata klasztoru cystersów i pierwsze lata duszpasterstwa diecezjalnego w Obrze (1835-1840), „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 6 (2011), s. 143-174.

Identifiers

DOI

10.14746/e.2012.7.4