Duchowni, instytucje i organizacje kościelne w życiu literackim międzywojennego Poznania

• Authors: Jacek Biesiada

Title variants

EN

The clergy and Church institutions and organizations in the literary life of interwar Poznań

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Among the people who created the ambiance of the Poznań literary life in the interwar period were priests-men of letters, such as the poet Ewaryst Nawrowski, the authors of reportages and memoirs - Nikodem Cieszyński, Ignacy Posadzy, Józef Kłos. An important part was played by priests-men of learning linked to the University of Poznań and the Poznań Seminary who presented their works at sessions of the Poznań Society of Friends of Sciences but also gave talks to more general audiences during events held both by Church and lay organizations. This group included among other such priests as Bronisław Gładysz, Kazimierz Kowalski, Władysław Hozakowski, Edward Warmiński. The Church culture forming center was the St. Adalbert Booksellers, an important publisher of Polish and world literature, which also published a cultural journal for the intelligentsia called “Tęcza”. Another such center was the Principal Institute of Catholic Action, publisher of the “Kultura” weekly, one of the leading journals of this profile in Poland.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
• Year: 2015
• Issue: 10
• Pages: 207-260

Dates

published

2018-11-01

Contributors

author

Jacek Biesiada

• Instytut Badan Literackich PAN, Pracownia Bibliografii Bieżącej w Poznaniu

References

• Banaszak M., Cieszyński Nikodem Ludomir, [w:] Słownik polskich teologów ..., t. 5, Warszawa 1983, s. 230-239.
• Banaszak M., Kłos Józef, [w:] Słownik polskich teologów., t. 6, Warszawa 1983, s. 94-104.
• Bibliografia wydawnictw Księgarni św. Wojciecha. 1895-1969. W 75-lecie działalności wydawniczej. Zestawił i opracował B. Żynda, Poznań, Warszawa, Lublin 1970.
• Biesiada J., Dzieje nagrody literackiej miasta Poznania w dwudziestoleciu międzywojennym, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 2006, t. 2, s. 271-307.
• Bruchnalski W., Rozwój wymowy w Polsce, [w:] Dzieje literatury pięknej w Polsce, t. 2, Kraków 1918, s. 402
• Cieszyński N., Mowa wygłoszona na nabożeństwie żałobnym za śp. Henryka Sienkiewicza w Poznaniu w kościele Matki Boskiej Bolesnej na św. Łazarzu dnia 21-go stycznia 1917, Poznań 1917.
• Czy wiesz kto to jest?, pod ogólną red. S. Łozy, Warszawa 1938, s. 110.
• Dworecki Z., Poznań i poznaniacy w latach drugiej Rzeczypospolitej1918-1939, Poznań 1994, s. 142.
• Działalność kulturalna stowarzyszeń społecznych w Wielkopolsce w latach 1919-1939, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza”, 1990 t. 17, z. 2, s. 31-54.
• Ecce homo! Siedem kazań pasyjnych wygłoszonych w jagiellońskim kościele Bożego Ciała w Poznaniu, Poznań 1914.
• German F., Ks. Ewaryst Nawrowski 1875-1948, „Za i przeciw” 1977 nr 1, s. 11, 21.
• German F., Nawrowski Ewaryst, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 22, Wrocław 1977, s. 637.
• Gryczyński M., „Kronika Miasta Poznania”, Wydanie specjalne: Ślady świętości Jana Pawła II w Poznaniu i Wielkopolsce, s. 198-204.
• Grygiel M., Posadzy Ignacy, ks., [w:] Encyklopedia katolicka, t. 16, red. E. Gigilewicz, Lublin 2012, szp. 37-38.
• Grzebień L., Urban Jan (1874-1940), [w:] Słownik polskich teologów katolickich 1918-1981, pod red. ks. L. Grzebienia SJ, t. 7, Warszawa 1983, s. 344-354.
• Grzegorski Z., Ewaryst Nawrowski 1875-1948. Przypomnienie poety i kapłana, [w:] De catechizandis adultis. Opuscula Romualdo Niparko septuagenario dedicata, Poznań 2014, s. 207-214.
• Jarochowski B., Wielkopolska u trumny Kasprowicza, „Kurier Poznański” 1933 nr 358, s. 2.
• Jeleński S., Granity rzuć pod tęczę!, „Tęcza” 1927 nr 1, s. 1.
• Klafkowski A., Tezy ks. Jana Urbana o chrzczeniu kultur, nie tylko jednostek, „Dziennik Poznański” 1938 nr 291, s. 9.
• Kłos J., Śladem wielkiego obywatela i patrioty, „Kurier Poznański” 1926 nr 40, s. 4.
• Kisielewski J., Rozstrzygnięcie konkursu powieściowego, „Tęcza” 1938 nr 4, s. 79-80 [także wyniki konkursu].
• Kisielewski J., Umarł ks. Józef Kłos, „Tęcza” 1938 nr 11, s. 5-8.
• Kłos J., Mowa żałobna na nabożeństwie żałobnym za duszę śp. Henryka Sienkiewicza w kolegiacie farnej w Poznaniu dnia 28 listopada 1916 r., Poznań 1916.
• Kokociński D., Nikodema Cieszyńskiego „Roczniki Katolickie” w latach 1923-1939. Analiza zawartości, Poznań 2009, s. 24-28.
• Koller J., Otwarcie przybytku sztuki wielkopolskiej, „Dziennik Poznański” 1934 nr 241, s. 1-2.
• Kraus-Burzyńska D., Bibliografia zawartości literackiej „Tęczy”, ilustrowanego pisma miesięcznego 1932-1939, [w:] Bibliografia wydawnictw Księgarni św. Wojciecha 1895-1969: w 75-lecie działalności wydawniczej, Poznań 1970.
• Krawczyk-Urbańska B., Bibliografia zawartości literackiej „Tęczy”, ilustrowanego pisma tygodniowego za lata 1927-1931, [w:] Bibliografia wydawnictw Księgarni św. Wojciecha 1895-1969: w 75-lecie działalności wydawniczej, Poznań 1970, s. 511-639.
• Kristanova E., Program społeczny i kulturalny „Tęczy” (1927-1939) na tle prasy katolickiej w II Rzeczypospolitej, Łódź 2006.
• Kultura literacka Wielkopolski w latach 1919-1939, Poznań 1990. Literaci wielkopolscy w dwudziestoleciu międzywojennym, [w:] Fakty i interpretacje. Szkice z historii literatury i kultury polskiej, pod red. T. Lewandowskiego, Warszawa 1991, s. 361-377.
• Kunowska-Porębna M., Bibliografia zawartości „Kultury” 1936-1939, Lublin 2008.
• Lechicki C., Cieszyński Nikodem Ludomir (1886-1942), „Zeszyty Prasoznawcze” 1972
• nr 1, s. 61-62.
• Lenort F., Cieszyński Nikodem Ludomir ks., [w:] Encyklopedia katolicka, t. 3, pod red. R. Łukaszyka, L. Bieńkowskiego, F. Gryglewicza, Lublin 1979, szp. 488-489.
• Lenort F., O poznańskiej „Kulturze” z lat 1936-1939 czyli o udanym mariażu literatury i katolicyzmu, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 2007, t. 3, s. 359-379.
• Lenort F., O poznańskiej „Tęczy” z lat 1927-1939 czyli o magazynie kulturalnym z katolicyzmem w tle, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 2009, t. 4, s. 419-441.
• Marciniak R., 125 lat w służbie nauki. 1857-1982, Poznań 1982, s. 26.
• Marcinkowski T., Ksiądz Nikodem Cieszyński (1886-1942) - literat, redaktor, działacz społeczny, Szczecin 1995.
• Misiołek E., Chrystianizm a różne cywilizacje, „Kultura” 1939 nr 2, s. 6.
• Nawrowski E., Z roku życia. Pamiętnik, Poznań 1919, s. 68-70.
• Nowak P., Poznań jako ośrodek wydawniczy w dwudziestoleciu 1919-1939, Poznań 1997, s. 38.
• Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918-1939, Warszawa 1980, s. 266-267.
• Papee S., Kwiaty na ugorze. Rzecz o współczesnej kulturze Wielkopolski, Poznań 1929, s. 71-77.
• Piekarczyk K., Pluciński K., Wieczory czwartkowe w Pałacu Działyńskich, Poznań 1938, s. 50.
• Poczet członków Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1857-2007, pod red. A. Pihan-Kijasowej, Poznań 2008, s. 309.
• Poeci, wierszopisowie, tłumacze poezji obcej w wydawnictwach zbiorowych. Próba bibliografii, [w:] Zbiór poetów polskich X IX w., ułożył i opracował P. Hertz, księga 7, Warszawa 1975, s. 12, 26, 88, 90.
• Posadzy I., Drogą pielgrzymów. Wrażenia z objazdu kolonii polskich w Południowej Ameryce, Potulice 1938, s. V-VI.
• Posadzy I., Miecz ducha (Nikodem Cieszyński 1886-1942), [w:] Byli wśród nas, pod red. F. Lenorta, Poznań 1978, s. 99-109.
• Posadzy I., Przez tajemniczy Wschód. Wrażenia z podróży, Potulice 1940, s. III-IV
• Posadzy I., Wspomnienia z pielgrzymki do Ziemi świętej, „Przewodnik Katolicki” 1928 nr 9-15, 32, 33, 51 i 1929 nr 3,
• Posadzy I., Wspomnienia z pielgrzymki do Ziemi św., „Przewodnik Katolicki” 1928 nr 21, 1929 nr 6, 10, 16,
• Posadzy I., Wrażenia z pielgrzymki do Ziemi świętej, „Przewodnik Katolicki” 1928 nr 23, 26, 27, 29,
• Posadzy I., Wspomnienia z podróży do Egiptu, „Przewodnik Katolicki” 1929 nr 4.
• Posadzy I., Wrażenia z podróży do Ziemi św. i Egiptu, „Przewodnik Katolicki” 1928 nr 2-4,
• Posadzy I., Z pielgrzymki do Ziemi św., „Przewodnik Katolicki” 1928 nr 6,
• Przybyszewski S., Listy, zebrał, życiorysem, wstępem i przypisami opatrzył S. Helsztyński, t. 2: Lata 1906-1917, Warszawa 1937, s. 626-627.
• Rutowska M., Serwański E., Straty wśród pisarzy polskich (literatów, publicystów, dziennikarzy i redaktorów) w czasie II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej 1939-1945, Warszawa 1980, s. 45.
• Sierocka K., Czasopisma literackie, [w:] Literatura polska 1918-1975, t. 2: 1933-1944, Warszawa 1993, s. 90-94.
• Speina J., „Kultura” 1936-1939, [w:] Literatura polska w okresie międzywojennym. Zespół red. J. Kądziela, J. Kwiatkowski, I. Wyczańska, Kraków 1979, s. 354-357.
• Szczebrzyc B., Ks. Red. Nikodem Cieszyński (W 25-lecie twórczości literackiej), „Wici Wielkopolskie” 1933 nr 9, s. 68-70.
• Sp. ks. Ewaryst Nawrowski, „Miesięcznik Kościelny Archidiecezji Poznańskiej” 1949 nr 6, s. 220-221.
• Teodorowicz J., Wobec ideałów Sienkiewicza. Mowa wypowiedziana na nabożeństwie żałobnym za duszę śp. Sienkiewicza w Kościele Maryackim w Krakowie, Kraków 1917.
• Troczyński K., Zycie literackie Poznania, „Dziennik Poznański” 1934 nr 76, s. 3.
• Walkusz J., Twórczość literacka duchowieństwa polskiego na ziemiach zaboru pruskiego w XIX-XX wieku. 1848-1939, Lublin 2002, s. 186-211.
• Wasylewski S., U literatów wielkopolskich, mpis, Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, sygn. 12410/II, s. 69.
• Wilczyński L., Działalność Diecezjalnych Instytutów Akcji Katolickiej w Polsce w latach 1930-1939, Toruń 2003, s. 205.
• W szponach gestapo. Urywki z moich przeżyć w obozie Fort VII (Ubergangslager S.S. Posen).
• Ziółkowska A., Wstęp, [w:] E. Nawrowski, W szponach gestapo, Poznań 2008, s. 3-8.
• Żychliński B., Kłos Józef Albin, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa, Poznań 1981, s. 338.
• Życie literackie. Twórczość literacka, [w:] Dzieje Poznania, t. 2, cz. 2 (1918-1945), pod red. J. Topolskiego i L. Trzeciakowskiego, Warszawa, Poznań 1998, s. 1197-1217.

Identifiers

DOI

10.14746/e.2015.10.8