O wielkopolskich kazaniach ojca Szymona od św. Antoniego, karmelity. Przyczynek do historii kaznodziejstwa w Wielkopolsce czasów saskich

• Authors: Marcin Puziak

Title variants

EN

On the Greater Poland sermons of Father Simon of St. Antony, a calced Carmelite. A contribution to the history of preaching in Greater Poland during the Saxon times

Abstracts

EN

Father Simon of St. Antony (Szymon od św. Antoniego), a calced Carmelite and preacher of the fi rst half of the 18th century, was active in Poznań and other places in Greater Poland. A collection of his sermons titled A Diary of Sermons for the Holy Days of the Year (Dyaryusz odświętny roku kaznodziejskiego) was published posthumously by initiative of the monks of the Greater Poland province of the Most Blessed Sacrament. The Poznań monastery of this province was a place of continued ministry of preachers appointed by the provincial chapter. Among them was Father Simon, who during his offi ce as preacher, gave sermons in the Carmelite church of Corpus Christi and other monastic churches in Poznań. He was also invited to preach in various parishes of Greater Poland at parish festivals. His sermons contain various interesting historical details pertaining to life in the Saxon period and the places where he ministered.

PL

Kaznodzieja z 1 poł. XVIII wieku – o. Szymon od św. Antoniego (karmelita trzewiczkowy) – działał w Poznaniu i w różnych miejscach Wielkopolski. Pośmiertnie został opublikowany zbiór jego kazań zatytułowany Dyaryusz odświętnego roku kaznodziejskiego. Do jego publikacji przyczynili się inni zakonnicy wielkopolskiej prowincji Najświętszego Sakramentu. W klasztorze poznańskim tej prowincji stale działali kaznodzieje wyznaczani przez kapitułę prowincjalną. Wśród nich był o. Szymon, który w okresie sprawowania urzędu kaznodziei głosił kazania w kościele karmelitańskim Bożego Ciała oraz innych kościołach zakonnych Poznania. Przy okazji odpustów parafialnych był zapraszany także do przepowiadania w różnych parafiach w Wielkopolsce. W jego kazaniach są zawarte różne ciekawe szczegóły historyczne odnoszące się do życia w epoce saskiej oraz wiążące się z miejscami, gdzie o. Szymon pełnił swoją posługę.

Keywords

PL

kaznodziejstwo; zakony; karmelici trzewiczkowi; życie religijne w XVIII w.; życie religijne w Poznaniu; życie religijne w Wielkopolsce; Szymon od św. Antoniego

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski
• Year: 2018
• Issue: 13
• Pages: 27-49

Dates

published

2018

Contributors

author

Marcin Puziak

• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Bydgoskiej, Bydgoszcz

• https://orcid.org/0000000216795317

References

• Archiwum Karmelitów w Krakowie na Piasku: sygn. AKKr 168/397, Decretale provinciae strictioris observantiae.
• Acta sanctorum, t. VI, Antwerpiae 1743.
• Dyaryusz odświętny roku kaznodzieyskiego należytą pilnością wyrachowany chrześcijańskim pobożnościom z Ambony zalecony albo Kazania roczne na uroczystości świętych Pańskich przez W.X. Szymona od S. Antoniego […] miane, po śmierci jego zebrane i do druku podane, Gdańsk 1751.
• Kroniczka rezydencji Karmelitów Trzewiczkowych w Poznaniu, oprac. J. Wiesiołowski, Poznań 2005.
• Kronika Reformatów poznańskich, oprac. J. Wiesiołowski, S.B. Tomczak, G.A. Wiśniowski, Poznań 2006.
• Wydatność Tróycy Przenayświętszey w Maryi, Kazaniem Przy dorocznym wprowadzeniu do Kollegiaty Szamotulskiey obrazu Matki Nayświętszey wielkiemi łaskami słynącego obchodzie w dzień Świętey Troycy w tymże Kościele Kollegiackim pokazana a potym w ręce Jaśnie Wielmożnego Jegomosci Pana Jana z Mycielina Mycielskiego Starosty Osińskiego Pana y Dobrodzieia przez X. M. Jana Kantego Toryaniego, w Przesławney Akademii Krakowskiey Nauk Wyzwolonych y Filozofi i Doktora, w Poznańskiey, Szkoły Poetyki, y Języka Francuzkiego Ordynaryinego Professora, Drukarni Akademickiey Prefekta, z powinnym respektem oddana Roku Pańskiego 1762 dnia 6 czerwca.
• Borkowska M., Zakony żeńskie w Polsce w epoce nowożytnej, Lublin 2010.
• Chodynicki I., Wiadomość historyczna o fundacjach klasztorów zakonu karmelitańskiego niegdyś w Polsce i na Litwie, Lwów 1846.
• Duchniewski J., Jakub z Marchii, [w:] EK, t. 7, Lublin 1997, kol. 705-706.
• Duchniewski J., Kurek A., Franciszek Solano, [w:] EK, t. 5, Lublin 1989, kol. 464.
• Estreicher K., Bibliografi a polska, t. XIV, XVIII, XXII, XXX, XXXI.
• Flaga J. Działalność duszpasterska zakonów franciszkańskich na ziemiach Rzeczypospolitej w trzeciej ćwierci XVIII wieku (w świetle ankiety zakonnej nuncjusza Giuseppe Garampiego z lat 1773-1774), [w:] Zakony franciszkańskie w Polsce, red. J. Kłoczowski, t. 2: Franciszkanie w Polsce XVI-XVIII wieku, cz. 1, Niepokalanów 1998, s. 338-384.
• Flaga J., Działalność duszpasterska zakonów w drugiej połowie XVIII w. (1767-1772), Lublin 1986.
• Gołębiowski M., Małżeństwo Józefa i Maryi w literaturze i piśmiennictwie staropolskim doby potrydenckiej, Kraków 2015.
• Grzanka B., Dziedzictwo Karmelu. 250 lat kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodawie, Kłodawa 2016.
• Isidoro da Villapadierna, Giacomo da Perugia e Pietro da Sassoferrato, beati, martiri, [w:] Bibliotheca sanctorum, t. VI, Roma 1969, kol. 1052n.
• Jędrzejowska A., Pelczarowa M., Polskie piśmiennictwo w gdańskich oficynach drukarskich (XVI--XVIII w.), [w:] Szkice z dziejów Pomorza, t. 2: Pomorze nowożytne, red. G. Labuda, S. Hoszowski, Warszawa 1959.
• Jodłowski K., Starodruk „Wielkimi wsławiona cudami” opisujący dzieje cudownego obrazu Matki Boskiej z Szamotuł i łaski przy nim wyproszone. Przyczynek do historii kultury religijnej doby baroku w Wielkopolsce, „Ochrona Zabytków” 52/3 (206) (1999), s. 304-311.
• Karmelitańskie dziedzictwo Bydgoszczy, red. M. Puziak, Bydgoszcz 2017.
• Karpiuk W., Biblioteka Marianów w Puszczy Korabiewskiej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” t. 69 (1998).
• Kloskowski G., Karmelici trzewiczkowi prowincji wielkopolskiej w XVII-XIX wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” t. 98 (2012).
• Kolak W., Katalog Archiwum OO. Karmelitów w Krakowie na Piasku 1398-1945 (1988), Kraków 1997.
• Krajewski M., Oborzańskie Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Pani i Królowej Ziemi Dobrzyńskiej, Kraków–Obory–Brodnica 2016.
• Krajewski M., Pod szatą Karmelu. Kościół i klasztor Karmelitów w Trutowie, Trutowo-Brodnica 2016.
• Kurzawa Z., Zapomniany klasztor. Dawny kościół i klasztor Reformatów, „Kronika Miasta Poznania”, 65 (1997) nr 1: Śródka, Ostrówek, Św. Roch, s. 129-152.
• Łukaszewicz J., Krótki opis historyczny kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej dyecezyi poznańskiej, t. I-II, Poznań 1858.
• Mańkowski A., Dzieje drukarstwa i piśmiennictwa polskiego w Prusiech Zachodnich ze szczegółową bibliografią druków polskich zachodniopruskich, „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu” t. 18, 1911.
• Mika M.J., Kult św. Jana Nepomucena w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania” (1937), s. 225-231; przedruk: „Kronika Miasta Poznania” 1990, nr 3-4, s. 203-207.
• Murawiec W., Idliński Eliasz od św. Franciszka, [w:] SPTK, t. 2, Warszawa 1982, s. 86.
• Murawiec W., Jan od św. Władysława, [w:] SPTK, t. 2, Warszawa 1982, s. 129-130.
• Nowak Z., Schreiber Thomas Johannes (1699-1778), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 35, Warszawa–Kraków 1994, s. 636-637.
• Nowicki T., Słownik biograficzny rządców parafii archidiakonatu pomorskiego w XVIII wieku, Lublin 2003.
• Nowicki T., Trąbki Wielkie, [w:] EK, t. 19, Lublin 2013, kol. 997-998.
• Panek B., Karmelici, [w:] EK, t. 8, Lublin 2000, kol. 804-808.
• Pawłowczak J., Zniesienie i wymarcie zakonu reformatów na Śródce, „Kronika Miasta Poznania”, 10 (1932), nr 1, s. 1-41.
• Pelczarowa M., Z dziejów oficyn drukarskich w Gdańsku (w. XVI-XVIII), „Rocznik Gdański” 14 (1955), s. 145-165.
• Pelczarowa M., Z dziejów oficyn drukarskich w Gdańsku (XVI-XVII w.), Gdańsk 1995.
• Picinelli F., Mundus Symbolicus, wyd. wł. 1635, wyd. łac. 1681-1687.
• Puziak M., Szymon od św. Antoniego – karmelitański kaznodzieja w Bydgoszczy i okolicy w czasach saskich, „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu” 19 (2018), s. 23-42.
• Puziak M., Uwagi o prowincjałach karmelitańskiej Wielkopolskiej Prowincji Najświętszego Sakramentu w XVIII wieku, „Studia Bydgoskie” 11 (2017).
• Ratajczak T., Kościół Bożego Ciała w Poznaniu, Poznań 2014.
• Szudrowicz A., Karmelici w Kcyni (1612-1835). Rola zakonu w życiu miasta i okolicy, Bydgoszcz 2001.
• Trajdos T.M., U zarania karmelitów w Polsce, Warszawa 1993.
• [Trzysta] 300 lat karmelitów w Trutowie, red. J. Dębiński, Trutowo 2017.
• Wanat B.J., Kult św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny u Karmelitów Bosych w Poznaniu, Poznań 2014.
• Wojtkowski A., O cudzie trzech hostii i zapomnianym patronie miasta Poznania, „Kronika Miasta Poznania”, 14 (1936), s. 464-489; przedruk: „Kronika Miasta Poznania” 1990, nr 3-4, s. 89--105.
• Wrzeszcz M., Lusowo, [w:] EK, t. 11, Lublin 2006, kol. 227.

Identifiers

DOI

10.14746/e.2018.13.2

Biblioteka Nauki

2043600